Thema 11 Transport B1 Het bloed

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Thema 11

Transport

B1

Het bloed

Leerdoelen Oriëntatie

1. Je kunt de bestanddelen van bloed noemen met hun kenmerken en functies.

2. Je kunt drie typen bloedvaten noemen met hun kenmerken en functies.

3. Je kunt de kleine en grote bloedsomloop onderscheiden met hun functies.

4. Je kunt de delen van het hart en de aansluitende bloedvaten noemen met hun 

kenmerken en functies.

5. Je kunt beschrijven hoe een hartslag verloopt.

Oriëntatie

• We nemen samen het voorkennisfilmpje door 

• Maak nu individueel de voorkennistoets digitaal

Klaar?

• Oriëntatie 'Zij kunnen je bloed wel drinken' doorlezen

• Individueel of in duo's de bijbehorende opdrachten digitaal maken 

0

Lesprogramma

• Leerdoelen B1 (1 minuut)
• Uitleg B1 'Samenstelling bloed en bloedstolling' (20 minuten)
• Zelfstandig opdracht 1 t/m 10 maken (max. 15 minuten)
• Oefen de Flitskaarten en maak Test Jezelf als laatste (5 minuten)

• Lesafsluiter B1 (5 minuten)

Eerder klaar? 

• Neem context Leefwereld 'Bloed in vele kleuren' en maak de bijbehorende 

    opdracht 11

Leerdoelen B1

11.1.1 Je kunt de bestanddelen van bloed met hun kenmerken en functies benoemen.

11.1.2 Je kunt het proces van bloedstolling beschrijven en verklaren.

Samenstelling van het bloed

Bloedplasma

• Water (91%) met opgeloste stoffen en plasma-eiwitten, zuurstof, koolstofdioxide, voedingsstoffen, afvalstoffen, signaalstoffen (hormonen), beschermende stoffen, geneesmiddelen, zouten
• Lipoproteïnen gevormd voor transport moeilijk oplosbare stoffen, zoals vetten
• Plasma-eiwit concentratie beïnvloedt osmotische waarde bloed en bloeddruk
• T = 38 graden C, pH=7,4 en osm. waarde die gelijk is aan 0,9% NaCl-oplossing

Beenmerg

• Rode en witte bloedcellen en bloedplaatsjes ontstaan allemaal in het rode beenmerg (binas 84I).
• Rood beenmerg is een sponsachtig materiaal in de holten van botten, vooral in de wervels, in platte beenderen en in de uiteinden van pijpbeenderen
• In geel beenmerg zitten veel vetcellen

Rode bloedcellen

• kleine ronde schijfjes, in midden dunner
• geen celkern, daardoor leven ze kort (4m)
• 2 miljoen per seconde uitstamcellen in rode beenmerg
• bevat hemoglobine, wat een rol speelt bij transport van zuurstof en koolstofdioxide
• afgebroken in rode beenmerg, milt en lever
• ijzer worden weer gebruikt
• Bloedarmoede: onvoldoende hemoglobine
• epo stimuleert aanmaak rode bloedcellen

Maak opdracht 1 t/m 4

Witte bloedcellen

• wel een celkern, geen vaste vorm
• verschillende typen witte bloedcellen uit stamcellen in rode beenmerg
• De meeste witte bloedcellen fagocyteren (insluiten van o.a. bacteriën) daardoor gaan ze zelf dood en er ontstaat etter of pus
• Andere witte bloedcellen produceren antistoffen, die ziekteverwekkers onschadelijk maken, of ruimen resten van dode cellen op

Bloedplaatjes

• delen van uiteengevallen cellen
• samen met fibrinogeen en stollingsfactoren (onder meer calciumionen) in bloedplasma betrokken bij bloedstolling
• kleven vast aan beschadigde wand
• vallen uiteen en stoffen (o.a. trombokinase) komen vrij -->
• protrombine omgezet in trombine -->
• fibrinogeen omgezet in fibrine -->
• bloedstolsel wordt gevormd

Bloedstolling

Practicum 1

Microscopie bloedcellen

Je kunt de verschillende delen van het bloed herkennen en benoemen

Huiswerk

• Maak opdracht 5 t/m 10

• Oefen de Flitskaarten en controleer de leerdoelen 

van B4 met de Test Jezelf

Klaar?

• Neem de Context 'Bloed in vele kleuren' door en 

maak opdracht 11

Lesafsluiter B1

7. Je kunt de bestanddelen van bloed noemen met hun kenmerken en functies.

8. Je kunt het proces van bloedstolling beschrijven en je weet hoe complicaties bij bloedstolling kunnen worden voorkomen.

https:

Hoeveel procent was je score?

Iemand met bloedarmoede heeft te weinig...

1. Zuurstof in zijn bloed
2. Voedingsstoffen in zijn bloed
3. Hemoglobine in zijn bloed
4. Bloed

Dit bloedbestanddeel speelt een belangrijke rol bij de bloedstolling:

1. Rode bloedcel
2. Bloedplaatje
3. Witte bloedcel

Welke is geen hele cel?

1. Rode bloedcel
2. Witte bloedcel
3. Bloedplaatje

Bij welk type bloedcel hoort de volgende beschrijving:
Kleine ronde schijfjes zonder celkern

1. Rode bloedcel
2. Bloedplaatjes
3. Witte bloedcel

In de afbeelding zie je een...

1. Rode bloedcel
2. Witte bloedcel
3. Bloedplaatje
4. Hemoglobine

Welke witte bloedcel kan een ziekteverwekker 'opeten'?

1. lymfocyt
2. rode bloedcel
3. Bloedplaatje
4. fagocyt