Een welvarende samenleving

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Een welvarende samenleving

Hoofdvraag

Waardoor veranderden de maatschappelijke verhoudingen in Nederland tussen 1948 en 1978?

Doelen

• Aan het einde van de les kan ik:
• Uitleggen hoe de economische groei de verzorgingsstaat mogelijk maakte
• Verklaren hoe de economische groei voor veranderingen in de samenleving zorgde
• De veranderende positie van vrouwen en jongeren bespreken 
• Voorbeelden van immigratie en emigratie noemen.

Na WO 2

• Nederland is een verzuilde samenleving:
• Iedere zuil heeft een eigen partij, school, verenigingen, enz.
• Partij van de Arbeid:  'doorbraakpartij' 
• Echter: verkiezingen nog  steeds grotendeels verzuild, maar:
• 1946-1958: Rooms-rode coalitie --> samenwerking PvdA en KVP
• Nederland niet meer neutraal: aansluiting NAVO, EGKS & ontvangst Marshallhulp 

Groei

• Vanaf 1948 economische groeiperiode: 
• 1. Geleide loonpolitiek: 
• a. Lonen bevriezen
• b. Weinig luxe (sober leven) -> leven in teken van wederopbouw
• Typisch PvdA (Willem Drees) - > sociaal economische gelijkheid
• 2. Duits economisch herstel (wirtschaftswunder)
• 3. Gasvoorraad Groningen
• 4. Marshallhulp

Doelen

• Aan het einde van de les kan ik:
• Uitleggen hoe de economische groei de verzorgingsstaat mogelijk maakte
• Verklaren hoe de economische groei voor veranderingen in de samenleving zorgde
• De veranderende positie van vrouwen en jongeren bespreken 
• Voorbeelden van immigratie en emigratie noemen.

Verzorgingsstaat

• Dankzij economische groei is verzorgingsstaat mogelijk:
• WW: werkloosheidwet (1952)
• AOW: basispensioen (1957)
  
• Algemene Bijstandswet (1963)
• WAO: arbeidsongeschiktheid (1967) 
• Mogelijk door overleg werkgevers en werknemers (sociale partners)
• Voorbeeld van het poldermodel (overleg gericht op overeenstemming)
• Voorbeeld maakbare samenleving

De verandering die Romme wil doorvoeren in het beleid van de regering zorgt voor een politiek probleem:
Licht dit toe door:
 met bron aan te geven welk beleid Romme wil veranderen en
 zonder bron te verklaren voor welk politiek probleem dit zorgt in de
regering.

Ontzuiling

• Economische groei leidt tot culturele veranderingen
• Ontstaan consumptiemaatschappij: supermarkten, luxe producten, forenzen 
• Gevolg welvaartsstijging: ontzuiling & secularisatie --> Radio Veronica, TROS
• Ontzuiling heeft ook gevolgen voor politiek: 
• Oprichting D'66 (géén zuil) & fusiepartij CDA

Jeugd

• Na WO2: babyboom
• Door welvaart hoeven jongeren niet meer te werken: vrije tijd
• Gevolg: ontstaan jeugdculturen
• Nozems: geïnspireerd door popmuziek uit VS (Elvis)
• Hippies: afzetten tegen consumptie-maatschappij en materialisme (Beatles), pacifistisch
• Provo's: verzet tegen bestaande machtsverhouding met ludieke acties

Doelen

• Aan het einde van de les kan ik:
• Uitleggen hoe de economische groei de verzorgingsstaat mogelijk maakte
• Verklaren hoe de economische groei voor veranderingen in de samenleving zorgde
• De veranderende positie van vrouwen en jongeren bespreken 
• Voorbeelden van immigratie en emigratie noemen.

Onderwerpen

• Ontstaan verzorgingsstaat
• Maatschappelijke veranderingen
• Tweede Feministische Golf
• Ontstaan multiculturele samenleving 

Feminisme

• 1919: vrouwenkiestrecht
• Nauwelijks verdere ontwikkeling onder confessionele regeringen
•  1956: afschaffing handelings-onbekwaamheid vrouwen (Tenderloo)
• Meer meisjes gaan vanaf jaren '60 naar hoger onderwijs
• Gevolg: Tweede Feministische Golf --> Dolle Mina & Man Vrouw Maatschappij
• Grotere vrijheden door 'pil' (1964) en versoepeling echtscheiding

Migratie

• Na-oorlogse regering bevorderd emigratie naar Canada & Australië (teveel mensen in NL, te weinig huizen)
• 1948: Soevereiniteitsoverdracht Indonesië --> Molukse vluchtelingen naar NL
• 1958: Nederlanders en Indo's niet meer welkom in Indonesië
• 1975: onafhankelijkheid Suriname
• Daarnaast: gastarbeiders uit Zuid Europa
• Oliecrisis (1973) maakt einde aan economische groei NL