1.4 - Het einde van de Opstand

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

1.4 - Het einde van de opstand

Wat gaan we vandaag doen?

• Terugblik 1.3
• Uitleg 1.4
• Maken Opdrachten 1 t/m 9 en 13 t/m 16
• Vragen?

Terugblik 1.3

• Het begin van de opstand
• Watergeuzen en de Moord op Willem van Oranje
• Huurlingenlegers en plunderningen
• Burgeroorlog en de Unie van Utrecht

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen welke gevolgen de onafhankelijkheidsverklaring van de Noordelijke Nederlanden had voor bestuur en religie (Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, Gewestelijke Staten, Staten-Generaal, Gewetensvrijheid, Godsdienstvrijheid) 

• Je kunt vier ontwikkelingen noemen die kunnen verklaren dat de opstandelingen steeds sterker werden

• Je kunt uitleggen hoe de strijd tussen de Republiek en Spanje tot een einde kwam (Vrede van Munster)

Een onafhankelijk bestuur (1)

• 1588 Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. Elk gewest had eigen wetten en rechtspraak 
• Elk gewest behield zijn eigen wetten en rechtspraak en werd bestuurd door de eigen Gewestelijke Staten
• Officieel een land zonder Koning, dus een Republiek

Een onafhankelijk bestuur (2)

• Elk gewest had zijn eigen Gewestelijke Staten. (Dit waren edellieden en afgevaardigden uit de steden en het platteland van elk gewest). 
  
  
• Staten-Generaal. (een vergadering waar afgevaardigden uit alle gewesten bijeen kwamen). Zij namen beslissingen over oorlog en vrede en buitenlandse zaken.
  
  
• Stadhouder voerde het leger aan.

Een onafhankelijk bestuur (3)

• Niet één verplichte godsdienst, binnenshuis mocht je geloven wat je wilde: gewetensvrijheid.  (maar geen Godsdienstvrijheid!).
• Calvinistische kerk was de enige officiële kerk en dus geen Godsdienstvrijheid.
  - Alleen calvinisten mochten bestuursfuncties uitvoeren.
  - Katholieken werden gediscrimineerd en gingen stiekem naar de kerk. 

Na 1588

Republiek werd sterker en boekte overwinningen:

1. Toename handel en nijverheid: meer geld voor huurlegers.
2.  Filips voerde meerdere oorlogen tegelijk en dat kost geld.
3. Sterke bondgenoten zoals Engeland en Frankrijk (Ook anti-Spanje).
4.  Militaire veranderingen door Maurits (zoon van Willem) - goede legeraanvoerder.
   ==> Grondgebied behouden en zelfs uitgebreid naar het oosten en zuiden

Op weg naar vrede

• Voor beide landen geen terreinwinst, oorlogsmoe.
  
  
• 1609-1621: wapenstilstand.
  - Handel en welvaart nemen toe. 
  - De VOC en de WIC.
  
  
• Daarna werd de strijd hervat en veroverde de Republiek bv Maastricht en Den Bosch. 

• 1648: Vrede van Münster: Zuidelijke Nederlanden blijven Spaans. Noordelijke Nederlanden onafhankelijke staat en erkend door Spanje. 

Godsdienstoorlogen in Europa

• Gewetensvrijheid zoals in de Republiek was heel bijzonder; meeste landen maar 1 Godsdienst toegestaan 
• Frankrijk: bloedig conflict tussen de Protestanten en Katholieken
• Duitse Rijk: Kleine staatjes met eigen Vorst en in 1618 toch oorlogen, einde met de Vrede van Munster
• Engeland: Anglicaanse kerk