Mavo 4; verhaalsoorten, genre, thema, motieven en motto

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Verhaalsoorten, genre, thema, motieven en motto

Doelen:

*Je kent het verschil tussen verhaalsoorten, genres en thema's.

*Je kunt een motief in een boek herkennen.

*Je weet wat het motto van een boek is.

*Je weet waar je het motto van een boek kunt vinden.

Verhaalsoorten

Binnen fictie heb je verschillende verhaalsoorten, die je ook weer kunt onderverdelen:

• Toneel
• Poëzie (gedichten)
• Proza
  * Romans
  * Novelles
  * Korte verhalen
  * Sprookjes, mythen en volksverhalen, ook parabelen, legendes en sagen.
• 
  

Romans

Een roman is een lang verhaal van meer dan 120 bladzijden.

Een roman gaat vaak over complexere onderwerpen, kan meerdere thema’s hebben, bevat meer gelaagde personages die meerdere ontwikkelingen doormaken.

Let op; een roman hoeft niet romantisch te zijn! Er zijn diverse soorten romans.

Novelles

Een novelle heeft een lengte van ongeveer 80 tot 120 bladzijden.
In novelles is er vaak geen ontwikkeling van het hoofdpersonage en de hoeveelheid personages is beperkt. Thema’s zijn minder complex of minder ver uitgediept dan in een roman.

Korte verhalen

Een kort verhaal heeft een omvang van enkele (tientallen) pagina’s. Een kort verhaal heeft vaak maar een paar personages en er is vaak maar één probleem of één hoofdkwestie.

Sprookjes, mythen en volksverhalen

Het parabel, de sage, de mythe, het sprookje en het volksverhaal hebben een aantal punten gemeen:

1. Er is altijd een moraal van het verhaal; een wijze les.
   
2. Soms wil het verhaal iets of iemand verklaren (een held, een natuurfenomeen, zoals in Griekse mythen)
   
3. Het gaat vaak om volksverhalen die mondeling overgeleverd zijn van generatie op generatie, voordat ze werden opgeschreven.
   
4. Er is een duidelijk vooropgezette structuur: “Er was eens….”
   
5. Verschillen tussen goed en kwaad zijn heel zwart-wit.
   
6. Er spelen typische (platte) karakters mee.
   

Genres

Er bestaan verschillende genre-indelingen:

• Een indeling op basis van woord en beeld: prentenboeken, stripverhalen, informatieve teksten en poëzie.
• Een indeling op basis van het tekstdoel: verhalende teksten en informatieve teksten.
• Een indeling op basis van de vorm: proza, drama en poëzie.

Proza worden ingedeeld in fictie (= verzonnen) en non-fictie (= waargebeurd)

Genres in literatuur (1)

• Biografie & Waargebeurd
  
• Chicklit & New Adult (coming of age)
  
• Familie- & Streekromans
  
• Fantasy & Sciencefiction
  
• Historische romans
  
• Liefde & Lust, romantiek

Genres in literatuur (2)

• Verhalende non-fictie
  
• Utopie vs dystopie
  
• Oorlogsromans
  
• Briefromans
  
• Psychologische romans
  
• Spanning (thrillers, misdaad & complot, horror, avonturenromans)

Onderwerp versus Thema

Het onderwerp van een verhaal kun je vaak in één woord aangeven, bijvoorbeeld liefde, vriendschap, reizen of oorlog (vergelijk genre).

Het thema gaat echt over het boek zelf en is vaak een korte zin. Deze zin is een samenvatting van het hele verhaal.

Onderwerp en thema worden (vrijwel) nooit expliciet vermeld en moet je vaak zelf onderzoeken.

Motieven

Een motief is een element dat zich steeds herhaalt. 

Bijvoorbeeld: een voorwerp, een lied, een kleur, een bepaalde handeling of een gevoel.

Je kunt hierbij denken aan: ’het vergankelijke’, ‘de dood’ en ‘de rol van de opvoeding’.

Let op: Motieven ontstaan pas bij herhaling!

Welke elementen zag je steeds terugkomen?

Antwoorden bij woordweb

Een motief is een element of gegeven dat herhaaldelijk terugkeert.

Het is dus een kleiner onderwerp of kenmerk dat past bij het thema.

In het filmpje in deze LessonUp kun je dan denken aan: het fietsen, tegen de wind in en de heuvel op, het wisselen van de seizoenen, hoe ook de personages die ze passeert steeds ouder worden (dus: de tijd die voorbijgaat).

Motto

Een motto is een citaat, spreuk of dichtregel voor in het boek, waarmee de auteur vaak de bedoeling van een boek aanduidt.

Niet alle boeken hebben een motto.

Doelen:

*Je kent het verschil tussen verhaalsoorten, genres en thema's.

*Je kunt een motief in een boek herkennen.

*Je weet wat het motto van een boek is.

*Je weet waar je het motto van een boek kunt vinden.