Herhalings les H3

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

Welkom!

In deze les wordt alle toetsstof nog één keer herhaald.

Leg pen en papier op tafel

Geschiedenis

Maris College - Klas 2 - vmbo 

H3 De Eerste Wereldoorlog en daarna

Vandaag

• Herhalen 3.1
• Herhalen 3.2
• Herhalen 3.4
• Aan de slag!
• Afsluiting 

Kaart van Europa 1914

Het Duitse Rijk was een stuk kleiner dan dat we nu kennen.

Polen is onderdeel van Rusland. Net zoals Wit-Rusland, Letland, Estland, Lithouwen en Oekraïne.

Bestond uit het hedendaagse: Oostenrijk, Hongarije, Bosnië en Herzegovina, Kroatië, Tsjechië, Slowakije, Slovenië en delen van Italië, Montenegro, Polen, Roemenië, Servië, Oekraïne

Het Ottomaanse Rijk kennen we nu als Turkije

Frans Ferdinand

• Rond 1914 wilden veel landen onafhankelijk worden
  
  
• Ook o.a. Bosnië en Servië willen onafhankelijk worden van Oostenrijk-Hongarije
• De keizer was daar de baas

Frans Ferdinand = troonopvolger van de keizer 

Bondgenoten

• Er waren veel bondgenoten in Europa
  
• Dit waren landen die elkaar hielpen bij conflicten/problemen
  
  
• Oostenrijk-Hongarije gaf Servië de schuld van de moord
• De bondgenoten van Servië schoten te hulp 

Bondgenoten in 1914

Hieronder de belangrijkste bondgenoten:

Later sloot het Ottomaanse Rijk de centralen en de Verenigde Staten sloot zich aan bij de geallieerden

Geallieerden	Centralen
Groot-Brittannië	Duitsland
Rusland	Oostenrijk-Hongarije
Frankrijk	Italië

Oorzaken WOI

• Er zijn drie oorzaken voor het uitbreken van WOI, namelijk:
  
  
• Nationalisme: liefde voor eigen volk
  
  
• Militarisme: verheerlijking van het leger
  
  
• Wapenwedloop: strijd om de sterkste en beste wapens

Von Schlieffenplan

• In 1914 kwamen de spanningen tot een uitbarsting
• Duitsland viel frankrijk aan
• Von Schlieffen plan:

 Het plan van Duitsland was om  Frankrijk binnen zes weken te verslaan

Duitsland dacht dat Rusland nog niet goed voorbereid was voor oorlog en wilde daarom eerst Frankrijk aanvallen

Duitsland wilden een tweefrontenoorlog voorkomen

Om Frankrijk binnen te vallen, moesten ze eerst door Nederland en Beglië. MAAR beide landen waren neutraal

België en Frankrijk houden stand, en graven zich letterlijk in

Tweefrontenoorlog

• De Duitsers liepen zowel vast in het westen als in het oosten
  
  
• Er ontstaat een tweefrontenoorlog
  oorlog waarbij op twee gebieden tegelijk gevochten wordt

Kerstvrede 1914

Duitse en Britse soldaten komen samen en hebben een wapenstilstand op 'niemandsland'

Loopgraven

Op deze foto uit 1914 zie je Duitse soldaten die vertrekken naar het front. Juichend nemen ze afscheid. Op de zijkant van de trein staat: 'naar Parijs'. De man onderaan tekent een tekening van een Franse generaal. Door het militarisme en nationalisme gingen veel jonge mannen vol enthousiasme bij het leger. Ze dachten dat de oorlog gauw voorbij zou zijn en dat ze daarna als helden terug zouden keren

De Eerste Wereldoorlog duurde veel langer dan verwacht. Dwars door België en Noord-Frankrijk ontstond een lang front met loograven: diepe greppels waarin soldaten min of meer veilig waren voor de vijand. De soldaten hadden het zwaar. De vijand kon elk moment aanvallen. Ook was er weinig eten, veel kou en ziekte en bij regen liepen de loopgracen vol met water. Op deze foto zie je hoe vermoeiend de soldaten zijn

Tijdens de oorlog werden allerlei nieuwe wapens ingezet zoals: machinegeweren, vlammenwerpers en gifgas. Loopgraven werden verdedigd met mitrailleurs, landmijnen en prikkeldraad. Bij een aanval op een vijandelijke loopgraaf vielen daardoor veel doden. Het Britse leger bedacht daarom de tank: een voertuig bewapend met mitrailleurs of kanonnen, waarin soldaten veilig waren voor vijandelijk vuur. Dankzij de rupsbanden kon een tank op elk ander terrrein rijden en ook prikkeldraad was geen probleem

Een heel nieuw wapen was het vliegtuig: pas negen jaar voor de oorlog was de eerste succesvolle vlucht gemaakt. De eerste vliegtuigen waren klein, en werden gebruikt om mee te verkennen, zoals dit toestel. Er was vaak alleen plaats voor een piloot die in een open cockpit in de wind zat. Later werden de vliegtuigen groter en kregen ze machinegeweren en bommen mee om vijanden mee aan te vallen.

Nederlandse neutraliteit

Nederland was tijdens de Eerste Wereldoorlog neutraal

• Onpartijdig, geen kant kiezen
  
  
• Toen Duitsland, Nederland binnenviel (om Frankrijk aan te vallen) lieten ze Nederland voor de rest met rust
  
  
• Dit kwam omdat Duitsland gebruik maakte van de Rotterdamse haven om goederen te vervoeren

Dodendraad

• De dodendraad was door Duitsers aangelegd tussen België en Nederland
  
  
• Zo wilden ze voorkomen dat er geallieerde soldaten, spionnen of oorlogsvrijwilligers naar of van België konden reizen
  
  
• Op de draad stond 2000 volt
• Vermoedelijk zijn er zo rond de 1000 mensen om het leven gekomen

Einde WOI

• In 1918 kregen de geallieerden versterking van de verenigde staten (Amerika)
• Hierdoor kregen de geallieerden veel meer beschikking tot soldaten dan de centralen

• Duitsland lukt het om Rusland te overwinnen (oostfront)
• Het lukte Duitsland niet om Frankrijk (westfront) te overwinnen
  
  
• Duitsland vroeg om een wapenstilstand en moest zich overgeven
  
  
• Uiteindelijk duurde de oorlog in totaal 4 jaar
• 1914-1918

Verdrag van Versailles

• Duitsland kreeg de schuld van oorlog
  
  
• Er werd afgesproken dat zij:
  1. Geen groot leger mochten hebben
  2. Stukken land moesten inleveren
  3. Schadevergoeding moesten betalen
  
  
• Verdrag van Versailles = vredesverdrag 
  
  
• Einde WOI

Verdrag van Versailles

• Oostenrijk-Hongarije en Ottomaanse rijk vielen uiteen en landen kregen onafhankelijkheid door verdrag Versailles
  
  
• Van Oostenrijk bleef een klein deel over
  
• Polen, Tsjecho-Slowakije en Hongarije werden zelfstandige staten
  
  
• Van het Ottomaanse rijk bleef alleen Turkije over

Europa voor de eerste wereldoorlog (1914)

OH en Ottomaanse rijk

Europa na de eerste wereldoorlog (1919)

Onafhankelijke staten als polen, oostenrijk en joegoslavie 

De economische wereldcrisis

• Rond 1929 ging het mis met de Amerikaanse economie
   Economische crisis = mensen hebben minder werk en ook minder geld
  
  
  
• Door de handelscontacten in de wereldeconomie werd de crisis over de hele wereld verspreid
  
• Veel bedrijven moeten sluiten -- werkloosheid
  
  
  
• In Nederland en Duitsland ontstaat er ook werkloosheid en armoede
• Nederlandse werklozen kregen een uitkering
• Om zwart werken te voorkomen, moesten ze 2x per dag stempelen in een stempellokaal

Antidemocratische partijen

• Door de crisis stemden veel Duitsers op de partij van Adolf Hitler -- de NSDAP
• Dit was een nationaalsocialistische partij
  - Tegen democratie (anti-democratisch)
  - Dictatuur
  - Nationalistisch 
  - Rascistisch: Arische ras was beter dan alle andere rassen
  - Geweldadig 
• De nazi's: afkorting van nationaalsocialist
  
  
• In 1932 won de NSDAP de Duitse verkiezingen
• In 1933 werd Hitler benoemd tot regeringsleider van Duitsland
• Einde democratie, begin dictatuur
• Führer = leider

Dictatuur in Duitsland

Hitlers beleid:

• Schaft burgerrechten af
• Duitsland wordt een dictatuur
• Tegenstanders werden naar concentratiekampen gebracht door de SS
• Duitsers werden gedwongen tot gehoorzaamheid 
• Indoctrinatie: opdringen/dwingen van ideeën
• Propaganda: verspreiding van ideeën
  
  Hitler was Duitsland aan het voorbereiden op een nieuwe oorlog:
  - Leger vergroten
  - Autowegen aanleggen
  - Oorlogsindustrie -- nieuwe wapens maken
  - Werkloosheid verdween

Aan de slag!

Wat ga je doen?

• Begrippen 3.1 en 3.4 opschrijven in je eigen woorden
• Leren voor toets d.m.v. samenvatting maken
• Tijdlijn?

Afsluiting

Volgende les

SO H3 (3.1/3.2 Nieuwe Staten/3.4)

LessonUp in Teams goed doornemen!

Woensdag 25-1

Geen boeken meenemen -- film 1917 verder kijken

Succes met leren!