Historische Context Hoofdstuk 3 paragraaf 1 Nieuwe ontwikkelingen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Nieuwe ontwikkelingen

Hoofdvraag

Waardoor veranderden de maatschappelijke verhoudingen in Nederland
tussen 1978-2008? 

Liberalisering

• Jaren '70: door economische krimp neemt druk op de verzorgingsstaat toe 
• Daarnaast: te makkelijk om WAO te krijgen --> kost teveel geld
• 1982: kabinet Lubbers start afbouw verzorgingsstaat
• Jaren '80 in teken van neo-liberalisme 
• Dus:  privatisering van staatsbedrijven 
• Maakbare samenleving wordt zelfredzame samenleving
• Dankzij poldermodel weinig conflict

Vrijheid

• ''Paarse' kabinetten van Kok (PvdA, VVD, D66) zetten liberalisering door
• Wet Gelijke Behandeling (1994)
• Individualisering gaat door:
• 1. Gedoogbeleid: softdrugs
• 2. Euthanasie 
• 3. Legalisering 'homohuwelijk'
• Repuatie van vrij en tolerant land

Jongeren

• Gefragmenteerde jongerenculturen van jaren '70
• Economische krimp leidt tot verharding samenleving
• Voorbeelden:- Kaping bij De Punt door Molukse jongeren (1977)
• - Engeland: punk: anti-establishment , individualistisch
• - NL: kraakbeweging  
• - VS: "gangstarap"
• - NL: gabber

https:

Buitenland

• Jaren '60: Nederland is een gidsland --> voorbeeld voor andere landen
• Voorbeeld: demonstratie tegen kruisraketten (1981)
• Rol NAVO veranderd na Koude Oorlog: conflictoplosser
• Joegoslavië: communistisch maar géén bondgenoot van Sovjet-Unie
• Na dood Tito en einde Koude Oorlog groeiende nationalisme onder verschillende volkeren 

Joegoslavië

• 1992: Bosnië wil zich afscheiden 
• Juni 1992: start beleg Sarajevo
• VN richt "safe zones" in om etnische zuiveringen te voorkomen
  
• Nederlandse militairen moeten moslim-enclave Srebrenica beschermen
  
• Probleem: mogen geen wapens gebruiken + krijgen geen luchtsteun
  
• 1995: Serven vermoorden 8000 mannen en jongens in de bossen rond Srebrenica

https:

Globalisering

• Vanaf jaren '90: informatie maatschappij dankzij digitale revolutie
• Contact wordt door internet en mobiele telefonie makkelijker 
• Gevolg: verdere individualisering
• Daarnaast: Nederland is oprichter EGKS (later EG en EU)
• Gevolg: Europees beleid heeft invloed op Nederlands beleid
• 1985: Verdrag van Schengen: bevordering Europese samenhorigheid

Migratie

• 1992: Verdrag van Maastricht --> oprichting EU en EMU
• Mobiliteit wordt steeds makkelijker binnen EU
• Gevolg: arbeidsmigranten uit Oost-Europa verhuizen naar West-Europa
• Daarnaast: migratie náár EU door humanitaire crises (Balkan, Syrië)
• Gevolg: groeiende kritiek op multiculturalisme: bedreiging op de arbeidsmarkt of in cultuur

Polarisatie

• Eind jaren '90: groeiende kritiek op afstandelijkheid Paars 2
• 2001: aanslag Twin Towers --> groeiende angst moslim-extremisme 
• Gevolg ontwikkeling: groeiende populariteit Pim Fortuyn
• Fortuyn belooft gat politiek-burger te verkleinen + anti-islam
• Mei 2002: Fortuyn wordt vermoord: "de kogel kwam van links"

Polarisatie

• 2004: moord Theo van Gogh  --> groeiende angst moslimextremisme 
• 2005: oprichting PVV
• Gevoel dat overheid de burgers niet helpt groeit vanaf jaren '90
• 2008: start economische crisis --> Zuid-Europese landen komen in grote problemen
• EU moet ingrijpen --> groeiende weerstand tegen invloed Brussel
• Gevolg: groeiende populariteit rechts populisme 

IS

• 2003: VS vallen Irak binnen --> leidt tot burgeroorlog en opkomst extremisme
• Gevolg: oprichting Islamitische Staat 
• 2010: Arabische Lente --> opstand tegen dictators in Arabische wereld
• Gevolg van economische crisis
•  Syrië: demonstraties --> burgeroorlog
• IS gebruikt burgeroorlog voor training --> neemt Mosul in (2014)
• Gevolg: duizenden moslims trekken naar het kalifaat

Aanslagen

• Syrische burgeroorlog leidt tot grote vluchtelingenstroom naar EU
• Angst: terroristen reizen mee als "vluchteling"  
• 2015: aanslagen Charlie Hebdo en Bataclan
• 2016: aanslag Zaventem 
• Opvallend: terroristen komen niet uit buitenland --> extremisten uit eigen land
• 2019: einde kalifaat, vervangen door nieuwe, extremere groepering