Les 2 ED2.1 en 2.2

• Burgerschap
• MBO
• Studiejaar 1

Burgerschap

Economische Dimensie

Planning

Herhaling: Theorie: het nut van werken  (5 min.)

Actualiteit: Prinsjesdag (10 min.)

Opdracht: Hoe verdelen we het geld? (15 min.)

Zelfstandig aan de slag (10 min.)

Nakijken gemaakt werk (15 min.)

Theorie: afspraken (contract, cao, Arbowet) (10 min.)

Stellingen (10 min)

Afsluiting (5 min.)

Leerdoelen

Economische dimensie - 2.1 Werk en inkomen

In deze les denk je  na over het nut van werken: wat zijn de voordelen ervan voor jezelf en de maatschappij? Je verdiept je in de verhouding werknemer / werkgever, arbeidsvoorwaarden en de rol van de vakbonden

• 
  

Je kent de volgende begrippen: 

piramide van Maslow, werknemer, werkgever, arbeidscontract, arbeidsvoorwaarden, vakbond, cao

Waarom werken we?

Om over na te denken ...

Niet alleen jij hebt er belang bij om te werken; ook het bedrijf of de organisatie heeft er belang bij.

En: werk is belangrijk voor de samenleving als geheel!

Vraag: waarom?

Voor je samengevat

Je kunt met werk je basisbehoeften vervullen.

Iedereen die werkt, betaald belasting. Daarmee zorgt de overheid voor dingen waar we allemaal belang bij hebben.

Ook betaalt iedereen die werkt premie. Met dat geld worden o.a. uitkeringen verzorgd aan mensen die niet kunnen werken.

Nederland is een verzorgingsstaat: een land waar de overheid burgers helpt als dat nodig is.

De vraag is altijd...

... waaraan geven we het belastinggeld uit?

- verschillende politieke visies

... en waar komt dat geld vandaan?

- bezuinigen of overheidsinkomsten verhogen?

Prinsjesdag...

Samengevat

In de Ridderzaal leest de Koning de troonrede voor. Met de troonrede gaat de Koning in op de plannen van de regering voor het komende jaar.

Prinsjesdag is altijd op de derde dinsdag in september. De vakantie is voorbij en het nieuwe werkjaar van de regering start.

Na de troonrede gaat de Minister van Financiën naar de Tweede Kamer met een koffertje. In dat koffertje zitten de Rijksbegroting en de Miljoenennota.

nos.nl

Wat staat er in de Rijksbegroting?

Uitleg

De Rijksbegroting bestaat uit de begrotingsvoorstellen van alle ministeries. In de Rijksbegroting staat hoeveel geld elk ministerie krijgt en welke uitgaven zij het komende jaar verwachten. 

De Rijksbegroting geeft antwoorden op de volgende vragen:

• Wat willen we bereiken?
• Wat gaan we daarvoor doen?
• Wat gaat dat kosten?

De Miljoenennota geeft uitleg over de Rijksbegroting en beantwoordt vragen als:

• Wat zijn de belangrijkste plannen van het kabinet voor het volgende jaar?
• Wat gaan die plannen kosten?
• Welk effect hebben de plannen op burgers en bedrijven?
• Hoe gaat het de bankrekening van het land? Komt er wel genoeg geld binnen? Geven we niet te veel geld uit?
• Is er een tekort en zo ja, hoe groot is het tekort?
• Houden we ons aan Europese afspraken en doelen? 
• Hoe gaat het met de Nederlandse economie?

Wat staat er in de Miljoenennota?

Uitleg

Gebruik deze slide eventueel als startpunt om leerlingen nader onderzoek te laten doen naar de inhoud van de Miljoenennota.

Laat iedere vraag door een groepje onderzoeken. De bevindingen kunnen klassikaal gedeeld worden of ge-upload op de laatste pagina van deze les.

Kijk maar eens mee met de plannen voor 2024

Uitleg

Leg uit hoe de grafiek gelezen moet worden, wanneer leerlingen moeite hebben met het interpreteren van de cijfers.

Laat de leerlingen eventueel uitrekenen hoeveel miljarden er naar de verschillende uitgavenposten gaan. Zo krijgen zij een beter beeld bij de verschillen tussen deze uitgavenposten.

Wat als jij het geld van Nederland mocht verdelen?

Opdracht

Had jij de verdeling anders gemaakt? Leg eens uit waarom?

Aan welke uitgavenpost zou jij het meeste geld geven?

Welke uitgavenpost krijgt van jou het minste geld?

Vul het werkblad in. Ben je klaar? Bekijk dan het werk van je studiegenoot en ontdek de overeenkomsten en verschillen.

Aan de slag!

Maak de kennisvragen van paragraaf 1 en 2!

Maak van paragraaf 1: opdracht #01 Hoe reageer jij?

Als je 100% gemaakt hebt, krijg je in Learnbeat de mogelijkheid om jezelf na te kijken. Zorg ervoor dat je uiteindelijk een score hebt van minimaal 80% goed; verbeter jezelf indien nodig.

WE GAAN DE VRAGEN NABESPREKEN

Arbeidsovereenkomst

Het hebben van een baan is eigenlijk een simpele afspraak: jij levert arbeid aan je werkgever en je werkgever betaalt je daarvoor.

 Als je het na een sollicitatiegesprek met je werkgever eens wordt, sluiten jullie een arbeidsovereenkomst. Daarin worden deze dingen altijd vastgelegd: je functie, je salaris

hoeveel uur je werkt, de plaats waar je je werk doet.

Rechten en plichten

Jij en je werkplek: arbeidscontract

Functie, locatie, hoeveel uur, salaris, etc.

Jij en je branche: collectieve arbeidsovereenkomst (CAO)

Collectief voor je branche: salaris, vakantie, auto, laptop

Jij en het land waarin je woont: o.a. Arbowet, algemene wetten

Pauzetijden, gezondheid, welzijn

Nog even over de cao...

= Afspraken over werk voor alle werknemers binnen een bedrijfstak / sector.

Over een cao wordt onderhandeld door organisaties van werkgevers en vakbonden, de organisaties van werknemers.

Zij hebben verschillende belangen. 

Een vakbond onderhandelt namens honderden of duizenden werknemers. Samen sta je sterk!

Veel in het nieuws!

Aantal stakingen neemt toe

Verschillende vakbonden voeren de laatste tijd de druk op om snel tot een nieuwe vroegpensioenregeling te komen voor mensen met een zwaar beroep. Het Landelijk Actiecentrum Politieacties kondigde vrijdag aan niet aanwezig te zijn bij Ajax - FC Utrecht, omdat ‘de druk op deze wedstrijd en het aantal daarbij ingezette politieagenten het grootst is’.

Net als de stakingen in het ov.

EENS OF ONEENS?

- er verschijnt een stelling op het bord

- jij bepaalt je standpunt: eens of oneens

- uitwisseling van argumenten

STELLING 1/3

Agenten mogen nooit staken.

STELLING 2/3

Vrouwen moeten minder belasting over hun inkomen betalen dan mannen.

STELLING 3/3

Als ik 1 miljoen euro win in de loterij, 

stop ik meteen met werken!

Tot volgende week!

Klassikaal

Wat staat er op jouw kaartje?

Wie zijn de pechvogels?

Wat overkomt de pechvogels?

Hoe lossen jullie dit probleem met de klas op?

Wat zijn de gevolgen?

Waar gaat dit over?

Met elkaar verbonden

Solidariteit: het idee dat je als mens verbonden bent met andere mensen en verantwoordelijk bent voor elkaar.

Vandaag ben ik ziek en heb ik jouw hulp nodig, morgen is het misschien andersom.

Verzorgingsstaat: een land waar de overheid primair verantwoordelijk is voor het welzijn van de burgers (onderwijs, zorg, huisvesting, sociale zekerheid).

De overheid heeft solidariteit wettelijk vastgelegd en de uitvoering ervan georganiseerd. Daarvoor betaal je dus premies en belasting.

Volgende les meer over de verzorgingsstaat, solidariteit en sociale zekerheid!

Aan de slag!

1. Maak alle kennisvragen van paragraaf 2 De Overheid en het sociale vangnet. 

2. Maak daarna opdracht #04 en #06.

Je mag samenwerken of overleggen.

We bespreken het gemaakte werk klassikaal.

Noem een onderwerp uit deze les dat over drie jaar nog steeds belangrijk is om te weten. Leg kort uit.

Hoe vond je de les?

😒🙁😐🙂😃