BVJ Thema 1: Verbranding en Ademhaling

Thema 1:

Verbranding en ademhaling

1 / 43

Slide 1: Tekstslide

Natuur & gezondheidMiddelbare schoolvmbo tLeerjaar 2

In deze les zitten 43 slides, met interactieve quizzen en tekstslides.

Lesduur is: 60 min

Onderdelen in deze les

Thema 1:

Verbranding en ademhaling

Slide 1 - Tekstslide

Overzicht basisstoffen:

Basisstof 1: Stofwisseling
Basisstof 2: Verbranding
Basisstof 3: Het ademhalingsstelsel
Basisstof 4: Ademhalen

Slide 2 - Tekstslide

Basisstof 1: Stofwisseling

Leerdoelen:

Je kunt uitleggen dat planten bij de fotosynthese energie vastleggen in glucose.
Je kunt uitleggen dat bij de afbraak van glucose energie vrijkomt.

Slide 3 - Tekstslide

Fotosynthese

Als het licht is vindt in alle groene delen van een plant fotosynthese plaats
De bladgroenkorrels gebruiken energie uit zonlicht om koolstofdioxide en water om te zetten in glucose
Glucose bevat enorm veel energie. Met die energie maakt de plant weer allerlei andere stoffen zoals bouwstoffen.
Bij de fotosynthese ontstaat ook zuurstof.

Slide 4 - Tekstslide

FORMULE FOTOSYNTHESE

ZONLICHT + WATER + CO2 --> ZUURSTOF + GLUCOSE

Slide 5 - Tekstslide

Stofwisseling

Niet alleen plantaardige cellen kunnen stoffen omzetten in andere stoffen, alle cellen van alle organismen kunnen dat.
Dit heet stofwisseling
Stofwisseling is nodig om in leven te blijven!

Slide 6 - Tekstslide

Afbraak van glucose

Bladgroenkorrels slaan energie uit zonlicht op als glucose
Na de fotosynthese wordt de glucose naar andere delen van de plant afgevoerd. Planten gebruiken glucose als energiebron.
Die energie gebruikt de plant om te groeien en nieuwe delen te ontwikkelen
De afbraak van glucose gebeurt in de mitochondriën
Plantaardige- en dierlijke cellen bezitten ze.

Slide 7 - Tekstslide

Basisstof 2: Verbranding

Leerdoelen:

Je kunt het verband beschrijven tussen verbranding en lichamelijke inspanning
Je weet dat voor verbranding zuurstof nodig is en dat koolstofdioxide ontstaat.

Slide 8 - Tekstslide

Energie

Energie is de sleutel tot overleven.
Alle organen hebben energie nodig!
Allerlei processen door energie uit glucose worden geregeld. Denk maar aan je lichaamstemperatuur op peil houden.

Slide 9 - Tekstslide

Verbranding

De afbraak van glucose in het lichaam noem je verbranding
Cellen gebruiken glucose als brandstof
Dag en nacht en in elke cel vindt verbranding plaats!
Als de cel geen verbranding doet, gaat deze dood. Dat geldt voor alle cellen van alle organismen

Slide 10 - Tekstslide

Zuurstof en koolstofdioxide

Voor verbranding is er naast brandstof ook zuurstof nodig.
Zonder zuurstof géén verbranding!
Bij de verbranding ontstaan ook nieuwe producten: Water(damp) en Koolstofdioxide
Bij verbranding komt ook energie vrij!

Slide 11 - Tekstslide

Formule verbranding

Zuurstof + Glucose --> Water + Energie + CO2

Slide 12 - Tekstslide

Inspanning

Hoe meer je inspant, hoe meer verbranding er plaatsvindt.
Dus meer zuurstof en brandstof!
Je krijgt het warm door de energie die je lichaam verlaat

Slide 13 - Tekstslide

Basisstof 3: Het ademhalingsstelsel

Leerdoel:

Je kunt delen van het ademhalingsstelsel benoemen met hun kenmerken en functies

Slide 14 - Tekstslide

Ademhalingsstelsel kort samengevat

Ingeademde lucht gaat via de neus- of mondholte naar de keelholte
Vanuit daar gaat de lucht langs het strottenhoofd de luchtpijp in
De luchtpijp vertakt zich uiteindelijk in 2 bronchiën
De bronchiën blijven zich uiteindelijk steeds vertakken in kleinere buisjes: de luchtpijptakjes.
Aan het einde van deze luchtpijptakjes bevinden zich de longblaasjes.
Onder de longen bevindt zich een sterk gespierd vlies: het middenrif. Deze beweegt omhoog en omlaag tijdens het ademen.

Slide 15 - Tekstslide

Ademhalingsstelsel getekend

Slide 16 - Tekstslide

Inzoomen op de neusholte

In de neusholte bevindt zich neusslijmvlies dat gevormd wordt door slijm producerende cellen. Door dit slijm wordt de lucht vochtig.
Ook lopen er bloedvaten dicht onder het neusslijmvlies. Die zorgen ervoor dat de lucht wordt verwarmd omdat het bloed warm is.
Ziekteverwekkers en klein vuil blijven plakken in het neusslijmvlies. Door trilharen in het slijmvlies worden ze naar de keelholte gebracht om ze door te slikken.
De neusharen houden grote stofdelen tegen.
Het reukzintuig keurt de ingeademde lucht.

Slide 17 - Tekstslide

Het neusslijmvlies

Slijmlaag.......................

Trilhaarcel.......................

Slijmproducerende cel.....

Bloedvat..........................

Slide 18 - Tekstslide

Inzoomen op de keelholte

Niet alleen ingeademde lucht gaat de keelholte in. Ook voedsel gaat de keelholte in.
Over het algemeen zijn de huig en het strottenklepje altijd open.
Het strottenklepje sluit de luchtpijp af als er voedsel de keelholte passeert. Zo komt het niet de luchtpijp in.
De huig sluit weer de neusholte af bij voedsel inslikken.
Als je strottenklep en of je huig niet goed sluiten verslik je je. Net als jij altijd doet

Slide 19 - Tekstslide

Keelholte bij ademen, slikken en verslikken

Slide 20 - Tekstslide

Inzoomen op de luchtpijp en longen I

De luchtpijp is een holle buis die aansluit op het strottenhoofd.
De wand van de luchtpijp bevat hoefijzervormige kraakbeenringen zodat de luchtpijp altijd open blijft staan. (stofzuiger) de luchtpijptakjes hebben die niet.
De wanden van de luchtpijp, bronchiën, luchtpijptakjes en longblaasjes bevatten slijmvlies. Ook hier bevinden zich trilharen om overtollig slijm naar de keelholte af te voeren.

Slide 21 - Tekstslide

Slide 22 - Tekstslide

Inzoomen op de luchtpijp en longen II

Aan het uiteinde van de luchtpijptakjes bevinden zich de longblaasjes.
De longblaasjes zijn omgeven door een netwerk van bloedvaatjes: de longhaarvaten.
De wanden van de bloedvaten en longblaasjes zijn erg dun daardoor kunnen koolstofdioxide en zuurstof er doorheen. Dit heet gaswisseling

Slide 23 - Tekstslide

Slide 24 - Tekstslide

Basisstof 4: Ademhalen

Leerdoelen:

Je kunt de werking van de longblaasjes beschrijven
Je kunt beschrijven hoe een inademing en uitademing tot stand komen

Slide 25 - Tekstslide

Gaswisseling I

De lucht die je uitademt heeft een andere samenstelling dan de lucht die je inademt.
Als je inademt neem je zuurstof op uit de lucht. De zuurstof gaat via een longblaasje via de haarvaten in het bloed. Daar wordt de zuurstof naar elke cel gebracht zodat de cel aan verbranding kan doen.
Bij de verbranding komt koolstofdioxide vrij. Als je uitademt gaat de koolstofdioxide via de haarvaten en via de longblaasjes naar de lucht. Ook geef je energie (warmte) en water (waterdamp) af aan de lucht

Slide 26 - Tekstslide

Gaswisseling II

De opname en afgifte van zuurstof en koolstofdioxide noem je de gaswisseling
Door de dunne wanden van de longblaasjes en haarvaten kan dit snel en gemakkelijk plaatsvinden.
Bloed dat naar de longblaasjes toe stroomt bevat weinig zuurstof ook wel zuurstofarm bloed
Bloed dat van de longblaasjes af stroomt bevat veel zuurstof ook wel zuurstofrijk bloed

Slide 27 - Tekstslide

Slide 28 - Tekstslide

Ademhaling

Om adem te halen gebruik je de ademhalingsspieren: Het middenrif, de buikspieren, de tussenribspieren en de spieren bij het sleutelbeen.
De lucht in de longen moet voortdurend worden ververst. Dat gebeurt als je in- en uitademt.
Dit kan op 2 manieren: via de borst of via de buik
Bij gewone/rustige ademhaling vindt beide plaats.

Slide 29 - Tekstslide

Borstademhaling I

Bij de borstademhaling (ribademhaling) bewegen de ribben en het borstbeen. De ribben zitten met gewrichten aan de wervelkolom. Ook zitten ze vast aan het borstbeen met kraakbeen.
Door deze verbindingen kunnen de ribben en het borstbeen bewegen

Slide 30 - Tekstslide

Borstademhaling II

Bij inademing spannen de tussenribspieren zich in en bewegen de ribben en het borstbeen omhoog. Daardoor wordt de borstholte groter. Daardoor vullen je longen zich met lucht.
Bij uitademing ontspannen de tussenribspieren zich en bewegen de ribben en het borstbeen omlaag en krimpt de borstholte weer. Daardoor wordt er lucht naar buiten geperst

Slide 31 - Tekstslide

Slide 32 - Tekstslide

Buikademhaling

Bij de buikademhaling (middenrifademhaling) bewegen het middenrif en de buikwand.
Het middenrif trekt samen en beweegt omlaag. Daardoor wordt de borstholte groter en stroomt er lucht naar binnen. Doordat het middenrif omlaag beweegt worden je organen weggedrukt en beweegt je buik naar voren.
Als het middenrif ontspant beweegt het omhoog keert de buikwand weer in de normale stand en wordt de borstholte kleiner. Daardoor wordt er weer lucht uit de longen geperst.

Slide 33 - Tekstslide

Slide 34 - Tekstslide

Nu komen een paar vragen over het hoofdstuk:

Slide 35 - Tekstslide

+ water +

-->

1) Maak de formule voor fotosynthese af door de woorden te slepen op de lege plekken

Zonlicht

Zuurstof

Koolstofdioxide

Glucose

Slide 36 - Sleepvraag

2) Wanneer vindt er in een plantencel verbranding plaats?

Nooit

alleen overdag

alleen in de nacht

overdag en in de nacht

Slide 37 - Quizvraag

3) In welke celorganellen vindt verbranding plaats?

Slide 38 - Open vraag

In een ruimte bevinden zich organismen van dezelfde soort. In het diagram zie je de hoeveelheid zuurstof en koolstofdioxide in de ruimte veranderen.
4) Welke bewering is juist?

In de ruimte bevinden zich planten die in het donker staan

In de ruimte bevinden zich dieren die in het licht leven

In de ruimte bevinden zich planten die in het licht staan

In de ruimte bevinden zich dieren die in het donker leven

Slide 39 - Quizvraag

Spieren zijn opgebouwd uit cellen. Die spiercellen zijn niet bij iedereen gelijk. Sommige mensen hebben meer mitochondriën in hun spiercellen. Anderen hebben minder mitochondriën in hun cellen.

5) Leg uit welke spiercellen voorkomen bij mensen die veel sporten

Slide 40 - Open vraag

Sommige mensen die veel door hun mond ademen hebben meer last van keelontstekingen.

6) Leg uit hoe dat komt

Slide 41 - Open vraag

7) Zet de stappen van inademen met de buikademhaling

in de juiste volgorde. Sleep de antwoorden naar de juiste

nummers

De borstholte wordt groter

De lucht stroomt naar binnen

Het middenrif spant aan en beweegt omlaag. De buikwand beweegt naar buiten

De longen worden groter

Slide 42 - Sleepvraag

EINDE THEMA 1

Slide 43 - Tekstslide