H2 Aarde - Par 7 brandstof uit de diepte - les 1

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

H2.7 Brandstof uit de diepte

H2 Aarde

8. Brandstof uit de diepte

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen hoe steenkool, aardolie en aardgas zijn ontstaan.
• Je kan het verschil uitleggen tussen dagbouw en schachtbouw

Fossiele brandstoffen

Steenkool, aardolie en aardgas zijn gevormd uit resten van planten, bomen en dieren.

Fossiele brandstoffen: brandstof die in miljoenen jaren is gevormd uit planten-, bomen- en/of dierenresten (aardolie, aardgas, bruinkool of steenkool).

Hier zie je overblijfselen van een plant (varen) in steenkool.

Steenkool

Steenkool winnen wij uit gesteentelagen van 300 tot 350 miljoen jaar oud.

Warm en vochtig, tropisch klimaat.

Veel moerassen.

Planten en bomen die doodgingen werden veen.

Honderden meters stapelden zich op over de miljoenen jaren.

🡪 Veen werd samengeperst

      🡪 Toename druk en temperatuur

      🡪 Water en gassen uit het veen

      🡪 Toename kool- en zuurstof

      🡪 Inkoling

      🡪 Bruinkool

      🡪 Steenkool.

media.hhmi.org

Het Carboon

Steenkool

Honderden meters veen stapelden zich op over de miljoenen jaren.

Veen werd samengeperst

1. Toename druk en temperatuur
2. Water en gassen uit het veen
   
3. Toename kool- en zuurstof
   
4. Inkoling
5. Bruinkool
6. Steenkool

Mijnbouw

Diep in de bodem (schacht)       vs.          Vlak onder het oppervlak (dagbouw)

Hoe ontstaat steenkool? Sleep de zinnen naar de blokken in juiste volgorde

1

2

3

4

Bruinkool verandert in steenkool

Planten komen onder water terecht

Onder druk verandert veen in bruinkool

Er ontstaat veen

Aardolie

Komt uit gesteenten van miljoenen jaren oud.

1. Plankton, bacteriën en algen stierven af.
   
2. Resten raakten op de zeebodem bedekt onder laagjes klei, zand of kalk.
   
3. Door toename druk en temperatuur:
   - veranderden zand, klei en kalk in zandsteen, schalie en kalksteen;
   - ontstond aardolie in die gesteentelagen.

Wat is het belangrijkste verschil tussen het ontstaan van steenkool en aardolie?

Aardgas

Aardgas ontstaat uit resten van planten en bomen, maar ook uit resten van algen, bacteriën en plankton.

Vaak samen met steenkool en aardolie.

Aardgas kan bewegen in de aardkorst tot het een ondoorlatende laag tegen komt.

Leg de stelling uit:
Zonder ondoorlatende laag is er geen aardgas in de bodem te vinden.

Fossiele brandstof: problemen

1

1. Het duurt miljoenen jaren voor fossiele brandstoffen om te ontstaan. We verbruiken veel meer dan er bijkomt. De voorraad raakt dus op.

2. Het gebruik van fossiele brandstoffen is slecht voor het milieu. Door het gebruik van fossiele brandstoffen komt meer koolzuurgas (CO2) in de lucht. 

2

Onzekere voorraden:

Waarom is het lastig om te voorspellen wanneer de voorraden fossiele brandstoffen op zijn?

-Nieuw ontdekte voorraden.

-Moeilijk winbare voorraden.

-Onzekere vraag naar aardolie.

Huiswerk

Opdrachten 1, 3 en 4a van H2.7