Cultuur van het moderne - Constructie

Cultuur van het Moderne
Constructie
1 / 47
volgende
Slide 1: Tekstslide
KunstMiddelbare schoolhavoLeerjaar 5

In deze les zitten 47 slides, met tekstslides en 2 videos.

time-iconLesduur is: 120 min

Onderdelen in deze les

Cultuur van het Moderne
Constructie

Slide 1 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Wat speelde er in de wereld?
1917 Russische Revolutie
1918 Einde WOI
1919 Constructivisme dominant in Rusland
1920 Vsevolod Meyerhold ontwikkelt de biomechanica
1927 Sergej Eisenstein: Oktober
1927 Fritz Lang: Metropolis
1929 Constructivisme verboden door Stalin
1936 Charlie Chaplin: Modern Times
1937 Wereldtentoonstelling Parijs
1939-1945 WOII

Slide 2 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Russische Revolutie 1917
WOI + kapitalisme --> revolutie communisten
Arbeiders nemen macht over van tsaar
Lenin aan de macht
Tsaar en familie wordt alsnog vermoord

Slide 3 - Tekstslide

https://schooltv.nl/video/andere-tijden-in-de-klas-de-russische-revolutie/


Communisme 
Wat is communisme?

Slide 4 - Tekstslide

https://schooltv.nl/video/andere-tijden-in-de-klas-de-russische-revolutie/


Slide 5 - Video

Deze slide heeft geen instructies

Russische Revolutie 1917
WOI + kapitalisme --> revolutie
Arbeiders nemen macht over van tsaar
Lenin aan de macht
Tsaar en familie wordt alsnog vermoord

Veel armoede, veel onrust
Stalin aan de macht
Stalin en Hitler tegen modernisme - staatsgevaarlijk

Slide 6 - Tekstslide

https://schooltv.nl/video/andere-tijden-in-de-klas-de-russische-revolutie/


Oktober 1927
Stille film

Sergej Eisenstein (1898-1948)
eerbetoon aan de revolutie
in opdracht van communistische partij
attractiemontage

Slide 7 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Russische Revolutie 1917
arbeiders nemen macht over van tsaar
iedereen gelijk

verandering positie avant-garde kunstenaar: niet meer tegen traditie, maar voor constructie nieuwe toekomst
publiek begrijpt en waardeert moderne kunst niet meer
Stalin en Hitler tegen modernisme - staatsgevaarlijk

Slide 8 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Architectuur: Alexander Vesnin (1883-1959)

ontwerp kantoor Leningrad Pravda (1924)
niet gerealiseerd
breuk met het verleden

Uiting constructivisme: moderne industriële materialen
open en transparant, geen versieringen, liften, stalen skelet,
klok, affiches, luidsprekers, uithangborden;
onderdeel van constructie

Slide 9 - Tekstslide

https://www.joostdevree.nl/shtmls/constructivisme.shtml
konstantin melnikov, russisch paviljoen parijs, 1925
Vladimir Tatlin (gedenkteken) Moskou, 1919

Slide 10 - Tekstslide

Het ontwerp voor het gedenkteken voor de Derde Internationale (1919, Moskou) van architect Vladimir Tatlin is zeer bekend (eerste foto). Het gedenkteken zou 400 m hoog moeten worden, een soort Eiffeltoren nieuwe stijl. Er zouden vergaderruimten in komen die in 1 of 365 dagen rond zouden draaien.
Beeldend: De bedrogen echtgenoot 1922


Ljoebov Popova (1889-1924)
decorontwerpster
industrieel ogend decor
constructie van trappen en speelvlakken
katrollen, liften, scharnieren
podium is een wereld waar eigen wetten gelden

Slide 11 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Toneel
Russisch theater tot revolutie: Stanislavski 
(realistisch theater)

Vsevolod Meyerhold (1874-1940)
(experimenteel theater) 
revolutionair theatermaker
bewustwording bij publiek bereiken

Slide 12 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Toneel: biomechanica
trainingsmethode waarbij spelers hun lichaam leren te gebruiken als een machine
gymnastische speelwijze - oogt niet realistisch
hoog tempo
emotie van spelers is niet interessant

Slide 13 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

design en architectuur
ook buiten Sovjet-Unie willen architecten en vormgevers breken met alles wat burgerlijk en ouderwets is

opnieuw beginnen bij nul
geldt ook voor inrichting van huizen

wordt niet door iedereen gewaardeerd

Slide 14 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Rietveld-Schroderhuis 1924
Gerrit Rietveld (1888-1964)
Truus Schroder 
woonhuis Utrecht

De Stijl

Slide 15 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Rietveld-Schroderhuis
kenmerken schilderijen Mondriaan - ruimtelijk vertaald
open structuur
horizontale en verticale vlakken doorsnijden elkaar; zo ontstaat er ruimte om te wonen
ontbreken van binnen en buitenruimte
entree moeilijk te vinden
ruimte verschillend indelen met schuifwanden

Slide 16 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Rietveld-Schroderhuis
alles openklappen en openschuiven: 1 kamer met vensters aan alle kanten
weinig privacy; ouderwets en burgerlijk

Slide 17 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Rood-blauwe stoel 1918


meubelmaker
nieuwe vorm voor het begrip 'stoel'
constructie lijkt op schilderijen Mondriaan

de zwarte latten die de leuningen en het zitvlak steunen, vormen een ruimtelijke constructie met lengte-, breedte- en diepte-assen

Slide 18 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Bauhaus
verbonden met de idealen van het socialisme
industriële ontwerpen - grote oplagen produceren
functionaliteit
optimaal gebruik materiaaleigenschappen
materiaal op eerlijke wijze laten zien

Slide 19 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Wassilystoel 1925
Marcel Breuer (1902-1981)
stalen buizen-rijwielindustrie
zeer buigzaam
massaproductie
lopende band

Slide 20 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Functionalisme
Het Nieuwe Bouwen
'form follows function'

geometrische bouwvolumes, platte daken
neutrale, industriële materialen:
glas, staal, gepleisterde witte wanden
                                                                                                   Wainwright Building, St. Louis
schoonheid ontstaat vanzelf als functionaliteit centraal staat

Slide 21 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Van Nellefabriek - Rotterdam (1925-1931)
Johannes Brinkman (1902-1949) en Leendert van der Vlught (1894-1936)


Slide 22 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Van Nellefabriek - Rotterdam (1925-1931)




betonvloeren worden gedragen door betonnen kolommen
buitengevel daardoor vrij van dragende kolommen
bestaat uit enorme glazen wand; laat veel licht toe
luchtbruggen voor transport verbinden fabriekshallen met elkaar
ronde tearoom op het dak; biedt pauzerende werknemers uitzicht over stad

Slide 23 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Architectuur: 
Utopia
Thomas More 1516
Boek: ideale samenleving op het fictieve eiland 
Utopia

begin 20e eeuw lijkt Utopia verder weg dan ooit
in de korte periode tussen WOI en WOII is er weer hoop op een ideale wereld en worden dromen omgezet in ontwerpen

Slide 24 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Usonia
Frank Lloyd Wright (1867-1959)
United States of North Amerika + Utopia
herinrichting
bestaande steden en dorpen ontmantelen
alle grond gelijkmatig verdelen
nieuwe infrastructuur: Broadacre City

Slide 25 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 26 - Video

Deze slide heeft geen instructies

Broadacre City
Ontwikkelingsidee 

goedkoop te bouwen 'Usonische' huizen
oertype:

Jacobs House Usonia I (1936)
eerste 'Usonische' huis 

Slide 27 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Broadacre City
Ieder gezin een eigen huisje met een stuk grond van 1 acre (0,4047 ha) tot zijn beschikking 

Zijn idee, ontstaan door onvrede met het leven in de grote steden, komt neer op een volledig doorgevoerde spreiding van de bevolking over het land.

Slide 28 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Jacobs House Usonia I




bungalow
vertrekken lopen in elkaar over
laagbouw, plat dak, natuurlijke bouwmaterialen, glasgevels:
benadrukken verbondenheid met de aarde en het lapje eigen grond

Slide 29 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

La ville radieuse 1930


de stralende stad
Le Corbusier (1887-1965)
utopisch model 
stad blijft bestaan naast het platteland

Slide 30 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Urbanisme 1925




toekomstige functionele stad
3 miljoen mensen wonen en werken
centrum 24 enorme wolkenkrabbers
buiten centrum woonwijken; vredig te midden van zuivere lucht wonen



Slide 31 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Urbanisme 1925
verkeer wordt om wijken heen geleid
wonen, werken en recreëren zijn gescheiden
architectuur en plattegrond zijn rechtlijnig en geometrisch

Slide 32 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

CIAM
Congres Internationaux d'Architecture Moderne
internationaal platform
v.a. 1928 richtlijnen voor ontwikkelen nieuwe architectuur 

Een aantal architecten, waaronder Le Cobusier, vonden het namelijk noodzakelijk dat de eigentijdse architecten hun krachten zouden bundelen om zo een gezamenlijk blok te vormen tegen de traditionele stromingen. 

Slide 33 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

CIAM
economische crisis en WOII - steden en wijken worden pas 10tallen jaren later in deze stijl gerealiseerd
Bijlmermeer, Amsterdam (1968)

Slide 34 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Emerald City
The Wizard of Oz (1939)
Victor Fleming (1889-1949)
Dorothy droomt van een eigen Utopia
tornado - beland in het magische land van Oz

Slide 35 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Emerald City
film veranderd van zwart-wit naar technicolorfilm
hoogtepunt Golden Age Hollywoodfilms



yellow brick road; leidt naar Emerald City
groengekleurde utopische stad
streamlining
Deze video is niet meer beschikbaar
Welke video was dit?

Slide 36 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Streamlining
decoratieve ontwerpstijl
gestroomlijnde vormen
afgeleid van auto's, treinen en vliegtuigen
vooral in Amerika

Raymond Loewy (1893-1986)

Slide 37 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Streamlining

Slide 38 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Dystopie
denkbeeldige samenleving met louter ellende en misstanden
tegenovergestelde van een utopie

dystopie = een waarschuwing: zo moet het dus niet

1e helft 20e eeuw waarschuwen kunstenaars voor de gevaren van totalitaire machthebbers en uitbuiting van arbeiders

Slide 39 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Metropolis 1927

Fritz Lang (1890-1976)
stad waarin enkele fabrieksdirecteuren vanuit centrale toren regeren over een massa werkers die hun hele leven ondergronds blijven



mens ondergeschikt aan machine
fordisme: economie en filosofie achter standaardisatie en massaproductie

Slide 40 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Metropolis
een van de duurste films periode stille film
geld vooral voor decors, deels schaalmodel
lijkt op het doek echt: revolutionair
voorbeeld voor latere filmproducties

Slide 41 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

De opkomst en ondergang van de stad Mahagonny 1930


opera
Bertolt Brecht en Kurt Weill
het leven in de metropool
vluchtauto met criminelen strandt in een woestijn
stichtten terplekke een soort pop-up stad: Mahagonny

Slide 42 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Mahagonny
alles draait om prostitutie en whisky
geen zinvolle arbeid, consumptie is het enige dat telt
zolang je betaald; geen wetten of restricties
Jim (bewoner) heeft geen geld meer - wordt ter dood veroordeeld: ondergang van de stad

Brecht houdt publiek een spiegel voor;
hebzucht van het kapitalisme ondermijnt sociale samenhang en leidt tot geweld en verval

Slide 43 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Mahagonny
Brecht zet zich af tegen traditionele theater
vervreemdingseffecten
verhaal wordt met sprongen verteld
publiek kan zich niet makkelijk met personages identificeren
verteller legt alles vooraf uit
episch theater: theater zonder vierde wand

Royal opera (2015)

Slide 44 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Modern Times 1936



Charlie Chaplin
eerste geluidfilm
zwijgt als hoofdrolspeler
aanklacht tegen fordisme en lopende band

Slide 45 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Modern Times
arbeiders als kudde de fabriek ingedreven
doen hun werk zonder bij na te denken
bij 1 (Chaplin) slaan de stoppen door
kan het niet bijhouden, beland op de lopende band en wordt opgeslokt door tandraderen van een enorme machine
hij blijft ondertussen handeling uitvoeren waar hij voor betaald wordt

metafoor voor moderne mens die wordt vermalen door machines waarmee hij zich omringt

Slide 46 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Entartet
1928: Stalin aan de macht 
1933: Hitler aan de macht

grootschalige vernietiging van moderne kunst
alle expressionistische, kubistische en abstracte schilderijen worden uit de musea gehaald
komt verbod op jazzmuziek
Nazi's gebruiken moderne media (radio en film) voor propaganda

Slide 47 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies