2HV H1.3 Begrijpend Lezen Deel 2

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t, havo
• Leerjaar 2

H1.3 

Tekstdoelen, tekstsoorten, tekstvormen

Onderwerp en deelonderwerp

Hoofdgedachte

Noem alle tekstdoelen
en tekstsoorten die je kent

Tekstdoel

Tekstsoort

Tekstvorm

activeren

amuseren

amuserende tekst

activerende tekst

informatieve tekst

informeren

overtuigen

betogende tekst

krantenartikel

klachtenbrief

advertentie

Welke tekstsoort heeft
als tekstdoel 'overtuigen'?

Theorie (tekstdoelen, tekstsoorten, tekstvormen)

Tekstdoelen	Tekstsoorten	Tekstvormen
informeren	informatieve tekst	verslag, nieuwsbericht, handleiding, enz.
overtuigen	betogende tekst	boekbespreking, ingezonden brief, klachtenbrief, enz.
activeren/tot handelen aanzetten	activerende tekst	advertentie, poster, oproep
amuseren	amuserende tekst	stripboek, roman, toneelstuk

Ezelsbruggetje

Zo haal je 'tekstsoort' en 'tekstvorm' niet meer door elkaar:
'tekstVorm' heeft een V in zich, die staat voor 'voorbeeld'!

Belangrijk!

Een tekst kan meer tekstdoelen hebben maar er is altijd één tekstdoel het belangrijkst

Een titel zegt meestal al veel over het onderwerp, maar soms is een titel alleen maar leuk. Zo'n titel is dan bedoeld om jouw aandacht te trekken en geeft weinig informatie over het onderwerp van de tekst.
Een ................... of een .................. wordt dan toegevoegd om duidelijke(er) aan te geven waar een tekst over gaat.

Theorie (titel(s) en onderwerp)

• Titel = soms precies het onderwerp 
• Ondertitel / boventitel = toevoeging om duidelijk(er) het onderwerp aan te geven. 

• Het onderwerp vindt je meestal door de titel en de inleiding te lezen.

Opdracht

Zoek in je lesboek een onder- en een boventitel!

De tekst bestaat uit vier zinnen. Wat is volgens jou de belangrijkste zin?

Hoe noem je de belangrijkste
zin van een tekst?

Theorie (hoofdgedachte)

• Eén zin (dus MÉT PV).
• Het belangrijkste wat de schrijver over het onderwerp zegt.
• Vaak in de inleiding of het slot te vinden.
• Soms letterlijk in de tekst, soms zelf maken.

! Hoofdgedachte uit informatieve tekst = feiten !

! Hoofdgedachte uit betogende tekst = mening (+ argument) !

In de oceanen bevindt zich een enorme plastic vuilnisbelt, die zich steeds verder uitbreidt.

Een hoofdgedachte uit een ................... tekst.

1. betogende
2. informatieve

We moeten nu iets doen tegen het plastic in de oceanen, anders blijft er geen leven meer over.

Een hoofdgedachte uit een ................... tekst.

1. betogende
2. informatieve

Als zin 2 de belangrijkste
zin van de tekst is,
wat is dan het tekstdoel?

1. informeren
2. overtuigen
3. activeren
4. amuseren

Als zin 3 de belangrijkste
zin van de tekst is,
wat is dan het tekstdoel?

1. informeren
2. overtuigen
3. activeren
4. amuseren

Wat is de hoofdgedachte
van een tekst?

1. Alle hoofdzaken op een rij
2. Alle hoofd- en bijzaken op een rij
3. De samenvatting van een tekst
4. Het belangrijkste wat de schrijver over het onderwerp zegt, in één zin

Waar staat de hoofdgedachte van een tekst vaak?

1. In het middenstuk
2. In de samenvatting
3. In de inleiding of in het slot
4. Dat kun je nooit weten

Wat is de hoofdgedachte van de tekst hiernaast?

En nu werken jullie!

H1.3