Arts & Crafts / Jugendstil - V5
1 / 42
Lesduur is: 50 minOnderdelen in deze les
Slide 1 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 2 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 3 - Tekstslide
Vorige les voor de toetsweek hebben we gekeken naar het realisme. In tijd van de industrialisatie gaan de mensen het echte leven vastleggen in de beeldhouwkunst en de schilderkunst. Het boerenleven en het leven in de fabriek wordt vastgelegd. Al deze nieuwe ontwikkelingen worden laten zien op de Wereldtentoonstellingen.
In de architectuur is er een mengelmoes te zien van allerlei stijlen: electische neostijlen.
Bij de stroming van de Arts&Crafts komen de mensen erachter dat ze niet altijd alles uit de machines geweldig vinden.
Slide 4 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 5 - Tekstslide
Door de industrialisatie en de industriële revolutie wordt het in de negentiende eeuw mogelijk om gebruiksvoorwerpen en meubels machinaal te maken. Het hoeft dus niet allemaal meer met de hand gemaakt te worden en kan er strak uitzien.
Alleen willen de mensen juist producten die eruit zien als luxe en met handgedecoreerde stukken, die alleen de de elite zich kan veroorloven.
In de negentiende eeuw hebben echter een aantal ontwerpers genoeg van deze eclectische neostijlen en fabrieksproducten. Ze gaan nieuwe dingen ontwerpen.
Slide 6 - Tekstslide
De stijlvernieuwing begint in Engeland, maar waait daarna Europa over en in elk land heeft een eigen versie van de stijl. De meest bekende zijn de Jugendstil uit Duitsland, de Art Nouveau uit Frankrijk en natuurlijk de Arts&Crafts uit Engeland.
Slide 7 - Tekstslide
Wat al deze verschillende stijlen overeen hebben is het werken met vormen uit de natuur en reageren op de industrialisatie.
Slide 8 - Video
In een raptempo wordt verteld wat de Arts & Crafts in houdt.
Slide 9 - Tekstslide
William Morris is het sleutelfiguur in de Engelse Arts-en-Crafts beweging. Daarnaast is hij ook ontwerper, schrijver, uitgever, filosoof, milieuactivist, socialist, en politicus. Hij wil zijn idealen door middel van toegepaste kunst realiseren.
Toegepaste kunst is kunst met functie. Kunst van functionele voorwerpen.
Twee van zijn bekende quotes zijn: "Kunst door en voor het volk" en "Kunst moest opvoeden". De eerste quote houdt in dat hij graag kunst wilde maken die voor iedereen beschikbaar was, niet alleen voor de rijkere burger en dat dit met de hand gemaakt moest worden. De ambacht moest terugkomen.
Kunst moest opvoeden door middel van kunst en vormgeving:
Eerlijke en goede vormgeving > eerlijke goede mensen > een betere wereld. Niet de producten uit de fabriek, maar kunst met een mooie, eerlijke vormgeving.
Slide 10 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 11 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
De Arts & Crafts beweging ontstond als een reactie op de maatschappelijke ontwikkelingen van de negentiende eeuw. Leg uit.
Slide 12 - Open vraag
Deze slide heeft geen instructies
Slide 13 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 14 - Tekstslide
Het eerste grote project van Morris is het Red House. Hij is geïnspireerd door de Franse gotiek en het wordt een huis in middeleeuwse stijl. Niks van de inrichting komt uit de fabriek, maar alles is antiek of laat kunstenaars ontwerpen maken in een eenvoudige gothisch stijl.
De middeleeuwse invloeden, zie je aan de buitenkant van het huis in de steile daken, het gebruik van baksteen, de put en de spitsbogen.
Slide 15 - Tekstslide
Hierbij drie foto's hoe het er van binnen uit ziet. In het interieur zijn een dakconstructie, pinakels op de trap en 'kerkbankjes' verwerkt.
Slide 16 - Tekstslide
Morris richt in 1861 het bedrijfje Morris & Co op. Morris & Co is een bedrijfje in decoratieve kunsten.
Het doel is voor iedereen een betaalbare, handgemaakte producten voor in huis te maken en verkopen.
Slide 17 - Tekstslide
Hij vindt het vreselijk dat de oude ambachten verdwijnen en ingenomen worden door de industrie. Producten uit de fabrieken zijn volgens hem van slechte kwaliteit en lelijk.
Het ambachtelijke aspect roept negatieve reacties op. In een wereld waar alles vooruitgaat met de industrialisatie, wijst Morris die industrialisatie juist af. Hij ziet het helemaal niet als vooruitgang ...
De Arts & Crafts gaat tegen deze ontwikkeling in. Ook vond hij dat de oude stijlen willekeurig werden gebruikt zonder zich verdiept te hebben in de achtergronden.
Slide 18 - Tekstslide
Hij was een groot voorstander van de heropleving van de ambacht en probeerde dit te bereiken door een werkgemeenschap op te richten op basis van de gildes. Deze firma vormde een platform voor verscheidene middeleeuwse ambachten. Morris was een voorstander van volksgerichte kunst en richtte zich volledig op de toegepaste kunst.
Hij vond dat als er weer ambacht kwam in de werken, dan zouden de producten van zelf ook weer mooier worden.
Slide 19 - Tekstslide
De arbeider verdient dezelfde waardering als de kunstenaar en heeft net zo goed als de rijk recht op een goede leefomgeving.
Hij vond dat een terugkeer naar de ambachtelijkheid van de middeleeuwen de oplossing was tot alle sociale problemen van die tijd.
Slide 20 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 21 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Wat valt je op aan de Arts & Crafts? Wat zouden vormgevingskenmerken kunnen zijn?
Slide 22 - Open vraag
Deze slide heeft geen instructies
Slide 23 - Tekstslide
Arts-en-Crafts producten zijn gedecoreerd met vormen uit de natuur. Planten en diervormen worden versimpelt en samen gestopt in mooie patronen met harmonische kleuren.
Hij gebruikt alleen natuurlijke kleurstoffen want dit komt meer in de buurt van de middeleeuwen en hij vindt het verouderen wat bij deze kleurstoffen gebeurt juist mooi.
Slide 24 - Tekstslide
De sussexstoelen zijn een besteller. Morris & Co bedrukt met blokdruk stoffen en behang. Blokdruk is een techniek, die een beetje gaat volgens hetzelfde principe als lino snijden.
De stoel is eenvoudig; slechts met hout en gevlochten riet wordt hij door een timmerman in elkaar gezet. De functie van de verschillende delen lees je er direct aan af. Er worden decoraties toegevoegd, maar die zijn in lijn met de gebruikte technieken: het in de vier richtingen gevlochten riet en het gedraaide hout.
De vorm van een voorwerp moest verbonden zijn met de functie ervan. Hij pleitte voor kwalitatieve producten en richtte organisaties op. Hij wilde kunst door en voor het volk. Kunst moest ook opvoeden.
Slide 25 - Tekstslide
Morris werkt zelf hard mee aan de nieuwe producten en onderzoekt oude technieken die hij doorgeeft aan zijn werknemers. Zijn werknemers krijgen bovengemiddeld goed loon en hebben prima werkomstandigheden. Op die manier zijn zijn socialistische en artistieke idealen gelukt. Werknemers aan het werk in een goede omgeving met oude technieken.
Enig probleem is dat de handgemaakte producten zo mega duur zijn, dat alleen rijke industriëlen die zich kunnen veroorloven. Daarom betaalt hij zijn werknemers goed.
Slide 26 - Tekstslide
Vandaag de dag bestaat het bedrijfje nog steeds. Er zijn nog allerlei dingen te koop met Morris' stoffen en behang.
Slide 27 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Verklaar waarom in deze tijd zulke idealen opkwamen.
Slide 28 - Open vraag
Deze slide heeft geen instructies
Slide 29 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 30 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 31 - Tekstslide
De arts-en-crafts grijpt terug op de middeleeuwen. Ze wijzen dan ook de industrialisatie af. Ze willen niet de nieuwe productie methodes gebruiken.
De Jugendstil daarentegen wijst alle stijlen, die hiervoor zijn gekomen af. Ze willen een compleet nieuwe stijl maken, met name op het gebied van toegepaste kunst (of met een ouder woord kunstnijverheid). Daarnaast ook maken ze juist wel gebruik van de nieuwe materialen en methodes, zoals gietijzer.
Slide 32 - Tekstslide
Gietijzer kon heel goed gebruikt worden voor het maken van deze organische vormen. Aangezien je een mal kon maken en hier telkens gesmolten ijzer in kon gieten.
Slide 33 - Tekstslide
Bij de Jugendstil komen de vormen die gebruikt worden vaak uit de natuur. Deze organische vormen zijn de ene keer duidelijker te herkennen dan de andere keer.
Een van de bekendere vormen is de zweepslaglijn.
Slide 34 - Tekstslide
Een goed voorbeeld van die zweepslaglijn is deze brievenbus. Er lijkt een asymmetrische, gestileerde glimmende plant ronde de opening te groeien, met als bloem de knop van de bel.
Een inhoudelijke betekenis van de zweepslagmotieven is de steeds veranderende en evoluerende natuur.
Slide 35 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 36 - Tekstslide
De Jugenstilachtige stijlen willen met hun ontwerpen de samenleving hervormen door alle kunsten samen te laten werken: van bestek tot sieraden en van architectuur tot affiches.
Massaproductie en de nieuwe materialen zoals gietijzer zetten ze in om de werken te laten maken en te verspreiden. In de praktijk zijn veel ontwerpen echter alleen met de hand uit te voeren door de ingewikkelde organische vormen, wat de productie weer duur maakt.
Slide 37 - Tekstslide
Ook in de architectuur zijn er een aantal Jugendstil gebouwen. De gebouwen lijken wel een totaalkunstwerk.
In Barcelona zijn een heleboel gebouwen te vinden van de architect Gaudi. Deze architect maakt allerlei gebouwen, waar volledig alles op elkaar aansluit. Ook in deze gebouwen zijn er weer organische vormen te vinden.
Slide 38 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Slide 39 - Tekstslide
De techniek, lithografie, is vrij nieuw. Bij lithografie wordt een afbeelding en/of tekst met vet materiaal direct aangebracht op een speciaal soort kalksteen. Vervolgens wordt de steen chemisch behandeld en kan de afbeelding worden afgedrukt. De techniek is geliefd opdat de steen niet slijt en je dus eindeloos kan afdrukken en je kan gelijk op steen werken.
Henri Toulouse-Lautrec heeft deze techniek op de kaart gezet door het maken van allerlei affiches.
Aan het eind van de negentiende eeuw maakten technische ontwikkelingen de lithografie zeer geschikt voor het maken van affiches.
Leg aan de hand van één kenmerk uit waarom lithografie zo geschikt is voor het maken van affiches.
Leg aan de hand van één kenmerk uit waarom lithografie zo geschikt is voor het maken van affiches.
Slide 40 - Open vraag
Deze slide heeft geen instructies
Slide 41 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Arts&Crafts / Jugendstil
Slide 42 - Woordweb
Deze slide heeft geen instructies
