De Romeinen en Germanen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

De Romeinen en Germanen

Wat heb je geleerd van de vorige les?

Waarom trok het Christendom vooral de slaven en vrouwen aan?

Waarom werd de Romeinse stad verboden voor de Joden?

De Romeinen en Germanen

Romeinen in Nederland

Nederland -> gebied met veel moerassen en bossen

Landbouwsamenleving

Zuid-Nederland: Kelten (Galliërs), eigen taal

Ten noorden van de Rijn: Germanen

Germaanse volkeren: Goten, Vandalen, Franken en Bataven.

Julius Caesar en soldaten in 58 V.C. -> Zuid-Nederland

Kelten in Frankrijk en België veroverd. 

Nu ook in Zuid-Nederland

Kelten: landbouwsamenleving, geen schrift

Na drie jaar...

Kelten komen in opstand tegen het Romeinse gezag

Mislukt: Caesar slaat opstand neer

Kelten werden vermoord, verdreven of gebruikt als slaaf 

De Rijn als grens

Romeinen -> vinden Germanen goede vechters

Romeinse Rijk uitbreiden (expansie)

Probleem: worden tegengehouden door Germanen (ten noorden van de Rijn)

In 9 N.C. Romeins leger verslagen door een Germaans leger

Romeinen -> Bataven laten vestigen in het gebied tussen de Rijn en de Maas

Bataven uit het Oosten naar Nederland (Betuwe)

Geen belasting betalen, wel grenzen verdedigen

Rijn als grens: limes 

(dwars door Nederland)

Germaanse stammen en de Romeinen aan de grens:

- Vriendschapsverdrag

- Germanen in het leger 

- Bondgenootschap (afspraken in verdrag)

- Geen belasting 

Na diensttijd: Romeinse burgerrecht

Limes

Bouwen van: forten (Castellum), legerkampen, bruggen, wachttorens en aanleggen 

van wegen.

Ontstaan van steden

Trajectum (Utrecht) en Mosa Trajectum (Maastricht).

Grootste stad in Romeins Nederland was Noviomagus (Nijmegen) 

Romeinen bouwen: tempels, badhuizen en woningen met stromend water en vloerverwarming. 

Romeins invloed -> Zuid-Nederland:  landbouw stedelijke samenleving met een geldeconomie. 

Culturele invloed

Romeinen: landbouw stedelijke samenleving

Landbouw en handel, geldeconomie 

Germanen: landbouwsamenleving

Landbouw en visserij, weinig handel, voornamelijk ruilen (geen geldeconomie)

Romeinen verspreiden eigen cultuur

Veroverde gebieden, Goden, tempels etc.

Romanisering: overnemen van romeinse cultuur

limes, grensgebied -> veel uitwisseling 

Romeinen en Germanen handelen

Handel Romeinen en Germanen

Germanen: huiden en slaven in ruil voor glas en aardewerk (luxeartikelen)

Germanen langs de grens:

Nemen Romeinse cultuur over (taal, goden, gebruik van geld)

Voornamelijk rijke Germanen (bestuur) en mensen in het leger

Romanisering

Voordelen:

Geldeconomie -dit was goed voor handel

Romeinse leger – rust en vrede, goed voor de handel

Nieuwe producten: olijfolie en wijn

De taal en het schrift

Romanisering

Nadelen:

- Gehoorzamen aan de Romeinse wetten

- Belasting betalen

- Soldaten leveren.

Niet iedereen eens met romanisering.

Bataafse opstand

Bataven komen in opstand (69 en 70 N.C.)

Onder leiding: Julius Civilius

Geen belasting, wel soldaten leveren

Eigen cultuur verdween

Opstand mislukt: Keizer Vespasianius stuurt nieuwe leger -> Julius Civilius opnieuw onderhandelen (nieuw verdrag)

De ondergang van Rome

3e eeuw problemen in het rijk: veel ziektes

Inwoners dalen, minder productie en handel. Leger verzwakt

Germaanse stammen (Alemannen, Franken en Goten) vallen rijk binnen.

Gevolg: Veel geweld, plunderingen en burgeroorlogen.

Romeinse Rijk is te groot ->In 395 N.C. wordt het Rijk gesplitst. 

Westelijk deel: Rome (hoofdstad)

Oostelijk deel (Byzantijnse rijk): Constantinopel

Doel: aanvallen van buitenaf weerstaan

Splitsing was deels succesvol

Westen: 

Keizer Romulus afgezet in 476 - Germaanse generaal Odoaker

Hunnen kwamen rijk binnenvallen.

Gevolg: 5e eeuw, volksverhuizing (Germanen vluchten, verspreiden Europa)

Waarom wordt het Romeinse Rijk aangevallen?

Aantrekkelijk -> landbouwgrond en welvaart

Gevolg: instabiliteit 

Einde aan West-Romeinse rijk in 476

Oost-Romeinse Rijk (Byzantijnse Rijk)

- Economisch sterker

- Aanvallen Hunnen afslaan

Pas in 1453 gestopt met bestaan (Ottomanen).