H6, §6.1 Een welvarend land

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

H6, NL na 1945

§6.1: 'Een welvarend land'

Verdeling van welvaart in Nederland (maart 2023)

Bron: CBS

Leer- & Lesdoelen vandaag:

1.- Je kunt uitleggen dat Nederland zich sinds WOII heeft ontwikkeld tot een welvarend land.

2.- Je kunt uitleggen hoe de Nederlandse landbouw zich na 1945 heeft ontwikkeld en zowel een positief als een negatief gevolg noemen.

3.- Je kunt uitleggen wat een verzorgingsstaat is en hoe die na 1945 in Nederland tot stand is gekomen.

4.- Je kunt uitleggen hoe de Nederlandse politiek zich na 1945 heeft ontwikkeld (+ verband leggen met ec. ontwikkelingen en ontzuiling)

De Wederopbouw 1945 - 1950

Na de verschrikkingen van WOII ligt ook Rotterdam in puin; de periode 1945-1950 -> Herstel van wegen, spoorlijnen, havens, fabrieken, akkers en woningen. 

Zeer succesvol door:

• Marshallplan: geld en hulpgoederen uit de V.S. 
• Geleide loonpolitiek: lage lonen => goedkope productie => gunstig voor export 
• Mentaliteit : hard werken en zuinig leven

Economische groei in de jaren 1950

Oorzaken:

• In Groningen wordt een onafzienbare aardgasbel ontdekt: aan de export hiervan wordt ontzaglijk veel geld verdiend
• Rotterdam = doorvoerhaven naar Duitsland (daar is een Wirtschaftswunder bezig)

Gevolgen:

• Extra investeringen in infrastructuur
• Opkomst 'consumptiemaatschappij'
• Flinke groei van de tertiaire (diensten)sector

Investeren infrastructuur

• Verbetering en uitbreiding spoorwegen, tunnels en bruggen
• Aanleg van  megaprojecten van internationale allure zoals de Deltawerken, verbetering Afsluitdijk 
• Na de watersnoodramp van 1953 is er permanente controle op dijken, sluizen, waterwegen etc.

Consumptiemaatschappij

• Tot de jaren 1960 hebben de meeste Nederlanders hun geld nodig voor basisbehoeften.
• Na de geleide loonpolitiek stijgen de lonen explosief en houdt men geld over voor luxegoederen => televisie, stofzuigers, ijs- en koelkasten, auto's en vakanties (Amerikanisering)

Dienstensector

• Loonstijging =>  fabrieksarbeid verdwijnt nagenoeg uit Nederland (dit verhuist naar zgn. 'lagelonenlanden')
• De tertiaire sector ondergaat een transformatie van een klein onbeduidend gedeelte naar zowat de grootste. [Primaire: landbouw Secundaire: industrie]

Modernisering landbouw

• Herinrichting van platteland => 'ruilverkaveling'
• Verbetering van voorzieningen op het platteland
• Gebruik  kunstmest en bestrijdingsmiddelen
• Gebruik van Techniek: melkmachines, extra fokken van melk- en vleeskoeien
• Aanspraak maken van subsidies van de EG

Gevolgen

• NL is na USA grootste exporteur (!) landbouwproducten (denk aan aardappelen, kaas, boter, melk)
• Natuur raakt wel in problemen: sterke afname biodiversiteit
• Stikstof en ziektes (vogelgriep, mond- en klauwzeer, gekkekoeienziekte)
• [Politieke] Discussie over wenselijkheid van de grootte van agrarische sector

Sociale veranderingen

Vanaf de jaren 1950 wordt Nederland een 'verzorgingsstaat' 

= een mij. waarbij men als dat nodig is een beroep kan doen op hulp van de Overheid

1.  In 1957 ontstaat de AOW [Alg. Ouder doms Wet]
2. 1965 Alg. Bijstandswet => Ingevoerd door de eerste vrouwelijke minister Marga Klompé 
3. Reanimatie van Kinderbijslagregelingen (in 1938 bedacht)

Politieke veranderingen

Oorzaken:

1. Ontzuiling -> door ontkerkelijking : steeds minder mensen krijgen en hebben een band met een kerk of ander genootschap. De Sociaaldemocratische zuil neemt af vanwege de afname van fabrieksarbeiders
2. Individualisering -> Door meer vrije tijd en een hoger inkomen ontstaat steeds meer bewustwording; men wil niet opgesloten zitten in de traditionele hokjes van geloof, klasse of sekse. Men wil ‘zichzelf’ zijn en ruimte geven aan persoonlijke talenten en voorkeuren.

Gevolgen

• De invloed van het geloof op de politiek neemt drastisch af
• Invoering recht op euthanasie en bijvoorbeeld het homohuwelijk
• Opkomst van nieuwe politieke partijen
• Een Regering vormen is hierdoor moeilijker geworden

Aan de slag !

- Ga aan de slag met de vragen van deze §

- Werk op gedempt volume met elkaar samen en verdeel de taken

- Bespreek de leerstof met iemand thuis 

- Lees je in op de volgende §'en

Resumé

1.- Wat heb je nog niet zo goed begrepen?

2.- Schrijf in je aantekeningenschrift op wat je hebt geleerd (denk aan de 'W'-vragen!)

3.- En de bekende tip van meneer van den Ende: bespreek de leerstof met  iemand thuis a.u.b.