Les 10: Beste voorbereiding voor je toets

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Beste voorbereiding voor de toets ever

H3 Water

Plattegrond V2C

Deze les

• Terugblik 3.5

• Wat kun je verwachten op de toets?

• Beoordeling PO

• Blooket H3 

3.5 - Wat heb je geleerd?

Welke soorten polders er in Laag-NL zijn en waar deze liggen:

Droogmakerijen (Zoetermeer, Beemster, Haarlemmermeer), IJsselmeerpolders (Flevoland), veenpolders (West-NL) en zeepolders (aan de kust van Zeeland, Friesland, Groningen)

 Dat er misverstanden bestaan over de veiligheid:

-NL loopt niet half onder bij een dijkdoorbraak door systeem van dijkringen

- Waterschappen controleren de veiligheid van keringen, dijken en kades.

Overstromingsrisico's van Laag-NL nemen toe door:

Klimaatverandering, zeespiegelstijging, kustafslag en kwel dat via grondwater omhoog komt.  

Hoe we de kust beschermen:

Zachte kustverdediging (zandsuppletie, vegetatie) en harde kustverdediging (dijken, dammen, keringen)

Waterkringloop

Korte waterkringloop

Lange waterkringloop

Afstromen

Neerslag

Infiltreren

Verdamping

Condenseren

nu kun je je kennis testen. 

Korte kringloop

Verdampen

• Zon verwarmt het water
• Water wordt waterdamp
• Verdamping op land via planten

Condensatie en neerslag

• Waterdamp worden waterdruppels
  (wolken)
• Grijze, dikke wolken regenen uit
  boven zee

verdampen

1. De zon schijnt op het zeewater, het water wordt warmer en gaat verdampen. 
2. Dat betekent dat vloeibaar water verandert in waterdamp (gasvorm, niet zichtbaar).
3. Ook op het land kan verdamping plaatsvinden. Planten en bomen zorgen ook dat vloeibaar water verandert in waterdamp.

condensatie en neerslag

1. Waterdamp worden weer waterdruppels (te zien als wolken).
2. Als de wolken dik en grijs zijn regenen ze uit. Het water valt weer in de zee.

1. Verdamping

• De zon schijnt op het zeewater, het water wordt warmer en gaat verdampen. 
• Dat betekent dat vloeibaar water verandert in waterdamp (gasvorm, niet zichtbaar).
• Ook op het land kan verdamping plaatsvinden. Planten en bomen zorgen ook dat vloeibaar water verandert in waterdamp.

2. Condensatie en neerslag

• Waterdamp worden weer waterdruppels (te zien als wolken).
• Als de wolken vol met water zitten en dik en grijs zijn regenen ze uit. Het water valt weer in de zee.

Lange kringloop

Verdampen

Condensatie en neerslag

• Waterdamp worden waterdruppels
• In koude bergen valt water als sneeuw
  Hier kan het lang blijven liggen

Grondwaterstromingen

• Regen of smeltwater zakt in de bodem.
• Stroomt naar lager gelegen gebieden

Afstroming door rivieren

• Regen of smeltwater komt in rivieren
• Via rivieren stroomt het richting zee

afstroming door rivieren

Water dat bijvoorbeeld als regen gevallen is in de rivier terechtgekomen. Via de rivieren stroomt het weer richting zee.

Grondwaterstromingen

Water dat bijvoorbeeld als regen gevallen is zakt in de bodem. Daar ligt het niet stil op zijn plek, het stroomt naar lager gelegen gebieden. Ook richting zee.

condensatie en neerslag

Waterdamp worden weer waterdruppels (te zien als wolken).

In de bergen is het koud. Het water valt als sneeuw in de bergen. Hier kan het lang blijven liggen.

verdampen

1. De zon schijnt op het zeewater, het water wordt warmer en gaat verdampen. 
2. Dat betekent dat vloeibaar water verandert in waterdamp (gasvorm, niet zichtbaar).
3. Ook op het land kan verdamping plaatsvinden. Planten en bomen zorgen ook dat vloeibaar water verandert in waterdamp.

1. Verdamping

2. Condensatie en neerslag

• Waterdamp worden weer waterdruppels (te zien als wolken).
• In de bergen is het koud. Het water valt als sneeuw in de bergen. Hier kan het lang blijven liggen.

3. Grondwaterstromingen

• Regenwater of smeltwater zakt in de bodem.
• Daar ligt het niet stil op zijn plek, het stroomt naar lager gelegen gebieden. Ook richting zee.

4. Afstroming door rivieren

• Regenwater of smeltwater komt in de rivier terecht.
• Via de rivieren stroomt het weer richting zee.
• Als het water in zee is beland, wat soms miljoenen jaren kan duren, begint het proces opnieuw.

Overstromingen 

Toename overstromingen

Reden: klimaatverandering en opwarming van de aarde

Meer neerslag

Meer verdamping

Hoe zorgt ontbossing voor een verhoogd overstromingsrisico

Overstromingsrisico's

Ontbossing
Water wordt niet meer opgenomen door bomen en grotere kans dat water de grond wegspoelt.

Tropische orkanen

Veroorzaakt extreme regenbuien en kans op vloedgolven.

Hoge piekafvoer rivieren

Aan de voet van gebergtes kan de rivier overstromen door hevige neerslag + smeltwater

Bodemdaling

Zoutwater trekt gebied binnen of komt omhoog (kwel) en dijken kunnen doorbreken.

Polders

Welk soort polder is dit?

1. Zeepolder
2. Veenpolder
3. Droogmakerij
4. Graspolder

Polders in Laag-Nederland

Polder = een door dijken omgeven stuk land waarin de waterstand kunstmatig kan worden geregeld.

• We moeten blijven pompen
• Grondwaterstand zakt
• Bodemdaling en inklinking veen

Als we stoppen met pompen staat het land weer onder water!

Zeepolders

Wat?

• Ingedijkte kwelders op zeeniveau (NAP)

Waar?

• Vooral aan de kustlijn van Zeeland, Friesland en Groningen

Kwelder

Kwelder= stuk land zonder bedijking dat is ontstaan door afzetting van zand en slib waar vegetatie (planten) groeit.

normaal amsterdams peil

Kustverdediging

Harde kustverdediging

Zachte kustverdediging

Zandsuppletie

Zandsuppletie= zand uit zee op het strand spuiten

Voorbeelden

• Dijken
• Dammen
• Pieren

Harde kustverdediging

Zachte kustverdediging

Zandsuppletie

Aanleg dijken

Dynamisch kustbeheer

Deltawerken

Waterbalans

De waterbalans =

1. Hoeveel water een gebied binnenkomt.
2. De neerslag die overblijft na verdamping.
3. Hoeveel water een gebied binnenkomt en weer verlaat.
4. De balans tussen zoet en zout water in een gebied.

De waterbalans

Overzicht van hoeveel water een gebied binnenkomt en weer verlaat.

Water komt een gebied in

De neerslag kan infiltreren in de bodem.

Het water zakt de bodem in.

Water gaat uit een gebied

Natuurlijke oorzaken zijn:

- verdamping

- uitstoom van rivier

Watergebruik (menselijk):

- (verdamping door) landbouw

- toerisme

- huishoudens,

- industrie

Waterbeheer - water vasthouden met stuwmeer

voordelen

- grotere voorraad zoet water

- goedkope energie

nadelen

- meer neemt ruimte in; mensen moeten verhuizen

- meer slibt dicht; meer vol met zand na lange tijd

- risico breken dam: grote overstroming

Voordelen

• Grotere voorraad zoet water
• Goedkope (en duurzame) energie

Nadelen

• Stuwmeer neemt ruimte in; mensen moeten verhuizen
• Stuwmeer slibt dicht; na lange tijd stuwmeer vol zand
• Risico breken dam: grote overstromen
• Schadelijk voor ecosystemen

Vernieuwbaar water

Wel of niet duurzaam?

De Amsterdamse Waterleidingduinen

Wel of niet duurzaam?

Water uit aquifers pompen in Libië 

Fossiel water=

Water wat diep in de grond zit en daar heel lang geleden is opgeslagen.

op=op 

Zeewater ontzilten

Nuttige neerslag

Wat is nuttige neerslag?

Neerslag die opgevangen wordt

Neerslag - verdamping

Waterimport - waterexport

Neerslag die nodig is om gewassen te laten groeien

Neerslag - condensatie

Nuttige neerslag

= het regenwater dat overblijft na verdamping.

Wat dus gebruikt kan worden in het gebied.

Watertekort

Fysiek watertekort

Economische watertekort

Fysiek watertekort

Economisch watertekort

Er is letterlijk te weinig water in de omgeving.

Te weinig geld om het water bij de mensen te krijgen.

(Bijv. geen waterleiding)

Irrigatie

Irrigatie= besproeien van gewassen met water bij tekort aan neerslag

Verzilting= zout blijft achter in de grond bij verdamping water

Irrigatie= besproeien van gewassen met water bij tekort aan neerslag

Verzilting

Een gedeelte van het water wordt opgenomen door de gewassen, maar het andere gedeelte verdampt.

Het zout in het water blijft achter in de grond.

Geulirrigatie

Druppelirrigatie

Blooket H3 water  3.1 t/m 3.5