Drogredenen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4,5

Lesdoelen

• Aan het eind van de les ken je de 12 drogredenen.
• Je kunt drogredenen herkennen in teksten en in speeches.

Drogreden vakboek: 10.6

Een drogreden is een reden of redenering die niet klopt, maar wel aannemelijk lijkt. 

Drogredenen worden vaak in discussies gebruikt, maar ook wel in andere situaties.

Soorten drogredenen

1. Een onjuiste oorzaak-gevolgrelatie/ onjuist beroep op causaliteit

2. Overhaaste generalisatie

3. Cirkelredenering

4. Verkeerde vergelijking

5. Ontduiken van de bewijslast

6. Onjuist beroep op autoriteit

7. Persoonlijke aanval

8. Vertekenen van het standpunt

9. Bespelen van het publiek

10. Vals dilemma

11. Overdrijven van voor- en nadelen

12. Onjuist beroep op kenmerk of eigenschap

De onjuiste oorzaak-gevolgrelatie

Er wordt tussen twee zaken een oorzaak-gevolgrelatie gelegd, terwijl die er niet is.

Veel ouderen die op een e-bike rijden hebben een ongeval gehad, dus is het rijden met een e-bike gevaarlijk.

Onjuiste oorzaak-gevolgrelatie

'Sinds de jaren tachtig worden er computers gebruikt in het basisonderwijs. En sinds de jaren tachtig hebben kinderen minder parate kennis. 

Door het gebruik van computers op school hebben kinderen dus minder parate kennis.'

De overhaaste generalisatie 

Op grond van een of een enkel voorval wordt er een conclusie getrokken die voor alle gevallen geldt:

"Mijn opa dronk elke dag een paar glazen jenever en is 98 jaar geworden, alcohol drinken is dus helemaal niet ongezond". 

Overhaaste generalisatie

"Hardlopen is helemaal niet gezond. Bij de marathon van vorige week is een man in elkaar gezakt en ter plekke overleden aan een hartaanval."

 De cirkelredenering

Bij een cirkelredenering herhaal je je standpunt, alleen anders geformuleerd.

"Ik vind haar niet aardig, want ik mag haar niet".

Cirkelredenering

"Dit kabinet maakt er echt een puinhoop van, want het kabinet doet helemaal niets goed!"

De verkeerde vergelijking

Je vergelijkt onterecht twee zaken met elkaar.

Volgens de NS hoeft in de sprinter geen wc te zitten. In een bus zit die toch ook niet.

Verkeerde vergelijking

"Het geschiedenisonderwijs kan beter worden afgeschaft. Wat gebeurd is, is gebeurd. Een versleten jas gooi je toch ook weg!"

Oefenen 

Supermarktmedewerkers moeten niet klagen als ze overuren maken, want winkeliers werken ook op koopavonden en zaterdag

1. onjuiste oorzaak-gevolgrelatie
2. verkeerde vergelijking
3. cirkelredening
4. generalisatie

er worden dingen met elkaar vergeleken die eigenlijk niet te vergelijken zijn

Werklozen zijn te beroerd om te werken, dat zie je wel aan mijn buurman.

1. onjuiste oorzaak-gevolgrelatie
2. verkeerde vergelijking
3. cirkelredenering
4. generalisatie

Op basis van te weinig gegevens stelt iemand een algemene regel vast

Iemand die niet vooraf een proefexamen maakt, haalt een slecht resultaat. Jim heeft een onvoldoende, dus hij heeft het proefexamen niet gemaakt.

1. onjuiste oorzaak-gevolgrelatie
2. verkeerde vergelijking
3. cirkelredenering
4. generalisatie

Een foute conclusie trekken; een verkeerde voorstelling van oorzaak en gevolg.

Onduiken van bewijslast

Je formuleert je argument zo dat je je tegenstanders ervan weerhoudt het standpunt tegen te spreken.

'Ik ben tegen de doodstraf. Ieder weldenkend mens is daar toch tegen!'

Ontduiken van bewijslast

"Als jij geen tegenargumenten kunt bedenken, dan is het dus waar."

Onjuist beroep op autoriteit

Je voert iemand op die helemaal geen autoriteit is op het gebied van het onderwerp van de discussie.

Onjuist beroep op autoriteit

"Ik weet zeker dat deze maaltijd gezond is, want dat heeft mijn fitnesstrainer gezegd."

Persoonlijke aanval

Bij een persoonlijke aanval wordt er niet op de bal, maar op de persoon gespeeld. 

 'Als je tegen Zwarte Piet bent, dan ben je geen echte Nederlander'. 

Dit argument valt iemand aan op zijn mening 

Persoonlijke aanval

"Wat weet jij van nu gezondheid, jij weegt zelf 105 kilo!"

Vertekenen van het standpunt

Je legt de tegenpartij woorden in de mond waarvan de onjuistheid moeilijk te bewijzen is.

"Ga je niet mee naar de wedstrijd? Dus jij gaat je lekker zitten vervelen in je eentje?"

Dat hoef ik niet te bewijzen, dat is gewoon zo!

1. Verkeerd autoriteitsargument
2. Beroep op traditie
3. Persoonlijke aanval
4. Ontduiken van bewijslast

Condooms verergeren de verspreiding van aids, want dat zegt de paus.

1. Verkeerd autoriteitsargument
2. Verkeerde vergelijking
3. Persoonlijke aanval
4. Ontduiken van bewijslast

Nederland stelt niets voor, want het is maar een klein kikkerlandje.

1. Verkeerd autoriteitsargument
2. Onjuiste vergelijking
3. Persoonlijke aanval
4. Ontduiken van bewijslast

Bespelen van het publiek

Je beweert zaken waartegen iemand moeilijk in kan gaan.

"Je bent toch niet goed bij je hoofd als je daar wil wonen!"

Vals dilemma

De schrijver dwingt een ander te kiezen uit twee mogelijkheden zonder te bewijzen dat er geen andere keuzes zijn.

"Als jij niet naar Spanje op vakantie wil, dan gaan we gewoon helemaal niet op vakantie".

Overdrijven voor- en nadelen

Je overdrijft  de voor- of nadelen van een bepaalde maatregel ...

"Als Nederland het gebruik van softdrugs legaliseert, krijgen we veel meer drugsverslaafden, zal het aanzien en de invloed van ons land in de Europese Unie enorm afnemen en zal de illegale teelt vanwege de sterkte van de illegale wiet niet verdwijnen".

Onjuist beroep op een kenmerk of een eigenschap

Bepaalde kenmerken of eigenschappen worden overgewaardeerd terwijl andere relevante kenmerken nauwelijks of niet worden genoemd.

"Die leraar heeft altijd dezelfde kleren aan, dat moet wel een saaie leraar zijn".

Huiswerk:

Maken: opdracht 22 t/m 25 bij tekst 4 blz. 54 en 55