Paragraaf 3.4 les 4

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Paragraaf 3.4

Les 4

Hoe heette de broer van Napoleon, die koning werd van Holland in 1806?

1. Jozef Bonaparte
2. Joachim Murat
3. Jérôme Bonaparte
4. Lodewijk Napoleon

Politiek
gevolg

Cultureel
gevolg

Economisch
gevolg

Franse taal verplicht op scholen

Burgerlijke stand

Dezelfde wetten als in Frankrijk

Hoge belastingen

Geen handel met Groot-Brittannië

Achternamen en huisnummers

Wat werd Nederland nadat Lodewijk Napoleon aftrad als koning?

1. Een nieuw koninkrijk
2. Een provincie van het Franse keizerrijk
3. Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden
4. Bataafse Republiek

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen welke gevolgen Napoleons bestuur voor Nederland had.
• Specifiek: Den Helder

Helder

• Klein dorpje
• Visserlui
• Paar boeren

Haven

• 1781
• Stadhouder Willem V geeft bevel om een haven te bouwen: het Nieuwediep
• Marineschepen
• VOC schepen
• Handel

Bataafse Revolutie

• 1795
• Duizenden Fransen naar Den Helder
• Overlast bij gezinnen
• Begin met bouw van een paar verdedigingswerken

Strijd

• 1799
• Rusland en Engeland vallen aan
• Den Helder wordt ingenomen
• Franse legers komen te hulp

Hoog bezoek

• 15-17 oktober 1811
• Keizer Napoleon
• Inspectie haven en verdedigingswerken
• Gibraltar van het Noorden

Opdracht

• Forten
• Linie
• Oorlogshaven
• Scheepswerf

Fort Kijkduin

Tussen 1811 en 1813 werd op bevel van Napoleon een fort op het Kijkduin ten zuiden van Huisduinen gebouwd met de naam van de Franse generaal Morland. Fort Morland bood bescherming tegen aanvallen door de duinen, maar de kanonnen konden ook richting zee vuren om de doorgang naar het Marsdiep te belemmeren. Het fort werd gebouwd door Spaanse krijgsgevangenen. Het voltooide fort bestond uit een gemetseld reduit (zelfstandig verdedigingswerk) met bastions, een droge gracht en een omwalling. Het bood destijds plaats aan ruim 700 soldaten.

Fort Erfprins

Het grootste fort van Nederland kreeg van Napoleon de naam Fort Lasalle: vernoemd naar een Franse generaal. De bouw van dit grote fort, met 5 bastions aan verschillende zijden, werd begonnen in 1812 door de Fransen. Net als bij de bouw van Kijkduin werden boeren, ambachtslieden en Spaanse krijgsgevangenen hiervoor ingezet. In 1813 werden de forten Lasalle (Erfprins) en Morland (Kijkduin) in staat van verdediging gebracht toen Russische en Pruisische troepen oprukten om het Franse garnizoen te verdrijven. De Nederlandse commandant in Franse dienst Carel Hendrik Verhuell weerstond de druk tot overgave en gaf de stelling Den Helder als laatste Franse bolwerk in Nederland pas na een half jaar op. Een belangrijke aan Verhuell toegeschreven verdienste was dat hij daarmee Den Helder en het Nieuwe Diep behoedde voor verwoesting door de onder zijn bevel staande Franse militairen. 

Fort Dirksz Admiraal

Het meest centraal gelegen fort zou Dirksz Admiraal worden. Dit fort, door de Fransen Fort L’Ecluse genoemd, was in 1813 nog niet voltooid. In de jaren 1880 – 1882 bouwt men binnen het fort een aantal nieuwe vestingwerken, onderdeel van de Liniewal die van west naar oost loopt. In dit nieuwe werk is een zogenaamde caponnière ingebouwd, dit is een overdekte doorgang , ingericht ter verdediging van de oost- en de westflank van de liniegracht.

Verdedigingslinie

Er werd, voordat de Fransen in Nederland waren, bij stadhouder Willem V op aangedrongen maatregelen te nemen tegen een invasie over land. Tot dat moment hield men alleen rekening met een invasie vanuit zee. In 1803, toen was Nederland inmiddels door de Fransen bezet, werd begonnen aan een omwalling ter afscheiding van de bewoonde kernen en het ‘achterland’. Deze omwalling werd echter nooit afgemaakt vanwege geldgebrek. Het werd wel de basis voor de linie, die was ontworpen door Jan Blanken in 1803. Helaas was hier ook geen geld voor. Later zou Napoleon de doorslag geven en zouden de forten verbonden worden door een verdedigingslinie.

Fort Westoever en Oostoever

Dit fort is niet gebouwd door de Fransen. Het fort werd ontworpen als één fort en diende ter verdediging van de marinehaven. Het fort werd echter gescheiden door de aanleg van het Noord-Hollands kanaal in 1827, die Den Helder met Amsterdam verbond. In 1825 was fort Westoever gereed en een paar jaar later fort Oostoever.

Willemsoord

Tijdens zijn bezoek aan Den Helder en Texel in 1811 bracht keizer Napoleon niet alleen versnelling in de aanleg van forten. Mede op advies van waterbouwkundige Jan Blanken besloot hij ook tot de aanleg van een arsenaal en een marinewerf aan het Nieuwe Diep.

De in 1812 begonnen werkzaamheden werden aan de hand van een simpeler ontwerp vanaf 1814 voortgezet onder de regering van koning Willem I. De werf werd bekend als Willemsoord. Jan Blanken maakte het ontwerp en kreeg ook de leiding bij de aanleg. Rondom het rechthoekige en symmetrische ingerichte complex werd een werfkanaal gegraven. In het midden van het terrein kwam een ongeveer 300 meter lang bassin (natte dok) voor het herstellen van schepen.

Leerdoel

• Je kunt uitleggen welke gevolgen Napoleons bestuur voor Nederland had.
• Specifiek: Den Helder

Conclusie

• Invloed Fransen
• Bezoek Napoleon
• Marinehaven
• Scheepswerf
• Forten
• Linie

Wat heb je geleerd deze les?

Waar heb je nog vragen over?

To do