Foto's en privacy: hoe zit dat eigenlijk?

• Mediawijsheid
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

Verstandig delen

Les 1

Wat is online privacy?

Les 1

Wat is online privacy?

Verstandig delen

• Je begrijpt wat online privacy is; 

• Je begrijpt het verschil tussen wat de wet regelt op het gebied van privacy en wat wij als burgers onderling zelf moeten regelen; 

• Je leert dat je zelf verantwoordelijk bent voor het beschermen van je eigen privacy.

Lesdoelen

Hoe zit het bij jou ?

- Is er wel eens ongevraagd een foto van jou gemaakt?

- Heb jij wel eens ongevraagd een foto van iemand gemaakt?

- Is er wel eens een foto van je gedeeld zonder dat je het wilde?

Beoordeel jezelf naar aanleiding van je eigen foto's

1. Ik doe het perfect.
2. Het kan beter.
3. Ik weet de regels niet.
4. Ik hou nooit rekening met de regels.

Moet je toestemming aan de afgebeelde persoon vragen om de foto te maken?

1. Nee, want deze persoon staat niet belachelijk op de foto.
2. Nee, deze persoon poseert en geeft mij daarbij toestemming.
3. Ja, ik moet eerst toestemming vragen.

Ja, ik moet eerst toestemming vragen.

Voor je iemand fotografeert of filmt moet je altijd zijn of haar toestemming vragen. Deze persoon staat herkenbaar op de foto en zij is bovendien het hoofdonderwerp van de foto.

Moet je toestemming vragen aan deze jongen om deze foto te maken?

1. Ja, ik moet eerst toestemming vragen om deze foto te nemen.
2. Nee, want deze persoon poseert voor mij.
3. Nee, want deze persoon staat niet belachelijk op de foto.

Nee, want deze persoon poseert voor mij.

Voor je iemand fotografeert of filmt moet je altijd zijn of haar toestemming vragen. Poseren betekent dan: toestemming geven voor het maken van de foto of het filmpje.

Mag het meisje dat de selfie neemt deze foto zomaar op internet zetten?

1. Ja, iedereen op de foto poseert en geeft dus toestemming.
2. Nee, het meisje moet eerst toestemming vragen aan iedereen die op de foto staat.
3. Ja, ze heeft de foto zelf genomen dus ze beslist zelf of de foto online gaat of niet

Nee, het meisje moet eerst toestemming vragen 

aan iedereen die op de foto staat.

Je moet altijd toestemming vragen aan iedereen die op de foto staat voor je  de foto op internet zet. Poseren voor een selfie = toestemming geven voor het maken van de selfie. Maar door te poseren geven mensen geen toestemming om de foto te delen op internet. Wil je de leuke selfie op internet zetten? Vraag dan toestemming aan iedereen die op de selfie staat.

Mag de moeder van deze jongens deze foto zomaar op internet zetten?

1. Ja, ouders mogen foto’s en filmpjes maken en delen van hun eigen kinderen.
2. Ja, ze heeft de foto zelf genomen dus ze beslist zelf of de foto online gaat of niet.
3. Nee, deze jongens zijn oud genoeg om zelf over hun foto’s te beslissen. De moeder moet toestemming vragen om hun foto op internet te zetten.

Nee, deze jongens zijn oud genoeg om zelf over hun foto’s te beslissen. De moeder moet toestemming vragen om hun foto op internet te zetten.

Ouders moeten eerst toestemming aan hun kinderen vragen als hun kinderen al voldoende 'onderscheidingsvermogen' hebben. Meestal is dit voor kinderen vanaf ongeveer 13, 14 jaar.

Mag je deze foto op internet zetten als je alleen toestemming gevraagd hebt aan de jongen
op deze foto?

1. Nee, ik heb de toestemming nodig van iedereen die op de foto staat.
2. Ja, ik heb de toestemming van iemand die op de foto staat.
3. Ja, deze jongeren staan niet belachelijk op de foto. Daarom mag ik de foto op internet zetten.

Nee, ik heb toestemming nodig van iedereen die op de foto staat.

Je moet altijd toestemming vragen aan iedereen die op de foto staat voor je hem op internet zet.

Mag je deze foto maken en op internet zetten als je geen toestemming hebt gevraagd aan de rappers op deze foto?

1. Ja, omdat deze rappers op dit moment een publieke functie vervullen want ze staan op een podium.
2. Nee, ik mag de foto maken zonder toestemming, maar niet op internet zetten.
3. Nee, ik moet altijd toestemming vragen voor ik de foto van iemand maak.

Ja, omdat deze rappers op dit moment een publieke functie vervullen want ze staan op een podium.

Aan publieke personen hoef je geen toestemming  te vragen om een foto of filmpje van hen te maken of te delen als ze aan het werk zijn. 

Maar, pas op. Van een publiek persoon, zoals een sporter, zanger of politicus die boodschappen doet, mag je niet zomaar een foto maken. Dit is omdat wanneer ze aan het winkelen zijn, ze hun publieke rol niet vervullen.

Wat is privacy?

Verstandig delen

Activiteit: laat de leerlingen individueel een woordspin maken (op papier of digitaal) rond het begrip ‘privacy’. Alle associaties die ze kunnen bedenken mogen erin staan. 

Laat ze ook online zoeken op ‘privacy’. Vraag of ze de voorbeelden die ze daar vinden, toevoegen aan de woordspin.

De brainstorm kan klassikaal, maar leerlingen kunnen ook via hun laptop meedoen met dit woordweb. Hiervoor gaan ze naar de lessonup.app en voeren de code in. De woorden verschijnen als ballonen in het scherm. Pas als de docent hierop klikt, verschijnen de woorden. Hiermee voorkom je dat leerlingen elkaars antwoord gaan overnemen. Nogmaals klikken laat zien welke leerling dit woord heeft ingevoerd. 

De docent kan ook alle antwoorden in één keer laten zien via de knop: 'Bekijk het eindresultaat', en vervolgens: 'Toon alle woorden'.

Eventueel ongewenste woorden kunnen naar de prullenbak, rechtsonder, worden gesleept.

Inventariseer wat leerlingen denken dat privacy is (op basis van hun woordspinnen), vraag om de voorbeelden. Het heeft te maken met ‘persoonlijk’ en ‘privé’. Vaak wordt privacy uitgelegd als: ‘dat wat je voor jezelf wilt houden, je eigen gedachten, wat er in je eigen huis gebeurt, wat jij niet wilt delen met iemand anders’. Dat is correct.

LessonUp: Als docent kun je de woorden in het woordweb verslepen. Sluit hiervoor de invoer via de knop 'Bekijk het eindresultaat', en 'Toon alle woorden'. 

Les 1 

Wat is online privacy?

Verstandig delen

Privacy: zélf kunnen bepalen welke gegevens over jezelf je met wie (en in welke context) wilt delen.

Woordenlijst

Les 1 

Wat is online privacy?

Verstandig delen

• Artikel 10 van de Grondwet zegt dat alle burgers recht hebben op privacy en dat de overheid de plicht heeft hun privacy te respecteren en te beschermen.

• De AVG is de nieuwe Nederlandse privacywet. De AVG regelt dat overheden, bedrijven en organisaties én burgers zelf op een zorgvuldige manier met persoonsgegevens van burgers omgaan. 

• Soms ben je verplicht om je gegevens te delen, bijvoorbeeld met de politie en de belastingdienst. 

• Een bedrijf of organisatie mag alleen dat van jou weten wat nodig is om hun dienst te kunnen leveren. Meer niet.

• De Autoriteit Persoonsgegevens controleert of iedereen de privacyregels goed volgt en kan boetes geven als er fouten worden gemaakt. 

Checklist

Leg uit dat privacy een recht is dat in onze Grondwet staat. In de Grondwet staan de basisregels die in Nederland gelden en waar iedereen die zich in Nederland bevindt aan heeft te houden. Artikel 10 van de Grondwet zegt dat alle burgers recht hebben op privacy en dat de overheid de plicht heeft hun privacy te respecteren en te beschermen.

Naast de grondwet zijn er gewone wetten. De AVG is de nieuwe Nederlandse privacywet. De AVG regelt dat overheden, bedrijven en organisaties (zoals gemeenten, socialmediaplatforms, scholen en sportclubs) én burgers zelf op een zorgvuldige manier met persoonsgegevens van burgers omgaan. 

In de AVG is geregeld wat deze partijen en burgers wel en niet mogen doen met jouw gegevens, en wat jouw eigen rechten zijn (zoals het recht om je gegevens te mogen inzien, wijzigen, of verwijderen).

Soms ben je verplicht om je gegevens te delen, bijvoorbeeld met de politie en de belastingdienst, omdat die anders hun werk niet kunnen doen. Ook mogen scholen en ziekenhuizen jouw BSN vragen (wat normaal alleen de overheid mag). Ze hebben daar een speciale ontheffing voor. Je BSN wordt dan je onderwijsnummer of je zorgnummer. Maar verder mag bijna niemand je BSN vragen.

Een sportclub of een webwinkel vraagt natuurlijk wel om persoonsgegevens zoals naam, adres en woonplaats, soms telefoonnummer, e-mailadres en bankrekeningnummer. Hier mogen ze naar vragen omdat ze die gegevens nodig hebben voor de administratie voor betalingen, bezorgingen of lidmaatschappen. Die gegevens moeten ze wel heel zorgvuldig behandelen en veilig opslaan. De vuistregel is: een bedrijf of organisatie mag alleen dat van jou weten wat nodig is om hun dienst te kunnen leveren. Meer niet.

De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) controleert of iedereen de privacyregels goed volgt (en kan boetes geven als er fouten worden gemaakt). Daar kun je ook terecht als je vragen of klachten hebt.

Wat je vrienden van jou mogen weten

IS DIT GEREGELD DOOR PRIVACYWETGEVING OF NIET?

1. Wel
2. Niet

Bespreek het verschil tussen de privacybescherming die wettelijk geregeld is en de privacybescherming waar je zélf als burger verantwoordelijk voor bent.

Doe dit aan de hand van de voorbeelden waar de leerlingen via hun woordspin mee kwamen. Wettelijk geregeld door de privacywetgeving of niet? Merk op dat er natuurlijk wel ándere wetten van toepassing kunnen zijn (zoals het strafrecht) wanneer de privacywetgeving ergens niets over zegt. Je kunt niet zomaar alles doen wat je wil.

LessonUp: je kunt eventueel gebruik maken van de interactieve quizvragen. De leerlingen kunnen via LessonUp.app meedoen met hun eigen device.

Wat een school wel en niet van jou mag weten

IS DIT GEREGELD DOOR PRIVACYWETGEVING OF NIET?

1. Wel
2. Niet

Wat je op social media mag zetten

IS DIT GEREGELD DOOR PRIVACYWETGEVING OF NIET?

1. Wel
2. Niet

Of je de badkamerdeur op slot mag doen

IS DIT GEREGELD DOOR PRIVACYWETGEVING OF NIET?

1. Wel
2. Niet

De foto's en uitslagen die de sportclub op zijn website mag zetten

IS DIT GEREGELD DOOR PRIVACYWETGEVING OF NIET?

1. Wel
2. Niet

Wat de huisarts over jou kan vertellen 

aan een andere arts

IS DIT GEREGELD DOOR PRIVACYWETGEVING OF NIET?

1. Wel
2. Niet

Of de buurman met zijn drone boven jouw tuin opnamen mag maken

IS DIT GEREGELD DOOR PRIVACYWETGEVING OF NIET?

1. Wel
2. Niet

Les 1 

Wat is online privacy?

Verstandig delen

Je weet nu wat wel en niet wettelijk geregeld is op het gebied van privacy. 

Maar je beseft ook dat je zelf moet nadenken over hoe je je privacy kunt beschermen. 

Samengevat