5.2 Ontdekkers van nieuwe werelden

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

5.2 Ontdekkers van 'nieuwe'  werelden
Leerdoelen 

1. Je kunt de oorzaken voor ontdekkingsreizen benoemen
2. Je kunt de gevolgen van de ontdekkingsreizen voor de inheemse bevolking en de Europeanen beschrijven
3. Je kunt beschrijven hoe het Europese wereldbeeld veranderde door de combinatie van ontdekkingsreizen en kolonisatie
   KA: Het begin van de Europese overzeese expansie 

Europees wereldbeeld rond 1450

• Beperkt tot Europa, Noord-Afrika en beetje Azië  (zoals China en India)
  
• Italiaanse handelaren brengen de wereld verder in kaart (fra mauro kaart, 1450)
• Westen onontdekt

Vaar je in het westen niet de wereld af? 

Redenen voor ontdekkingen

• Aziatische producten zeer winstgevend, maar ...
• Handelroutes waren lang, duur en gevaarlijk, mede door ...
• Vijandigheid Arabische en islamitische handelaren en landen
• Enige optie: nieuwe zeeroutes ontdekken

Portugal gaat naar het oosten

Portugese vorst financiert ontdekkingsreizen 

• Vasco de Gama bereikt India in 1497, waarop ...
• Portugal factorijen vestigt.
  
• Portugal de zeeroutes beheerst
• Door deze oostelijke route was een westelijke route niet nodig. 

Spanje gaat naar het westen

1492: Spaanse vorsten financieren reis naar 'het westen' --> Columbus ontdekt 'de nieuwe wereld' 

• Noemt bewoners 'Indianen' , hij dacht in India te zijn
• Grote belangen in de "Nieuwe wereld", zilver goud en dure plantageproducten.
  
• Spanje en Portugal bijna in oorlog om 'de nieuwe wereld', dus ...
  
• 1494: Verdrag van Tordesillas: oosten van de wereld voor Portugal, westen voor Spanje

Gevolgen Europese expansie

• Kerstening van 'verre'  volkeren
• Verdwijnen van inheemse volkeren door geweld, hongersnood, misbruik en ziekten 
• Indianen worden te werk gezet op Europese, plantages,
• Priester De Las Casas (Nieuwe Wetten) --> leidt tot trans-Atlantische slavenhandel: 
• Afrikaanse slaven te werk gesteld i.p.v. inheemse bevolking 
• Ontstaan driehoekshandel 

D

Driehoekshandel, ook wel bekend als 

de Trans-Atlantische slavenhandel

Driehoekshandel

1. Nijverheidsproducten (wapens, alcohol, kleding) naar Afrika

2. In Afrika worden slaven gekocht en naar Amerika verscheept

3. In Amerika worden de slaven verkocht en specerijen (suiker, katoen, koffie) ingekocht

4. Specerijen worden verscheept naar Europa

Grote Amerikaanse culturen 

Werden in minder dan 100 jaar gedecimeerd
(van +- 145 miljoen inwoners in 1491 naar +- 15 miljoen in 1691)

Inheemse slavenarbeid wordt verboden, maakt plaats voor ... 

Afrikaanse slavenarbeid 

Volgende dia 

Afrikaanse slavenhandel en de rol van Nederland (Klik op de video, wordt doorverwezen naar schooltv) 

https:

Goud en zilver

In de mijnen van Zuid-Amerika goed en zilver gewonnen.

Werd vervoerd naar Spanje.

Spanje kon daar zijn oorlogen mee betalen 

Veelgebruikte wereldkaart voor 1500
(Ptolemaeus, +- 150 n.Chr.)

Wereldkaart 1507 
(Waldseemuller)

Wat heeft de driehoekshandel te maken met de Europese expansie?