les 3: Gesteente verandert (1.2)

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Gesteente verandert

Paragraaf 1.2

Himalaya en Andes kennen veel reliëf

Reliëf

Reliëf = hoogteverschillen tussen toppen en dalen.

Bergtoppen vallen langzaam uit elkaar

Verwering

Verwering = het uit elkaar vallen van gesteente.

Mechanische verwering

Chemische verwering

Mechanisch = niet biochemisch (in de natuurwetenschap)

Mechanische verwering

• Gesteente valt na verloop van tijd uit elkaar

• Kunnen kleine of grote stukken zijn

• Tast bijvoorbeeld bergen aan

• Samenstelling gesteente blijft hetzelfde

Mechanisch -Vorstverwering

• Scheuren en spleten opgevuld met water

• Bij temperatuurdaling onder vriespunt zet water beetje uit

• Scheuren en spleten worden groter

• Gesteente valt op den duur uit elkaar

Mechanisch - 

Verwering uitzetten & krimp  

• Na verwarming door zon zet gesteente uit
  

• Na afkoeling onder nul krimpt het gesteente

• Op den duur breekt het gesteente

Mechanisch - Biologische verwering

• Bomen- of plantenwortels groeien tussen spleten

• Als wortels breder worden kan het gesteente breken of splijten

Chemische verwering

• Gesteente verandert van samenstelling

• Aangetast, opgelost, verkleurt

• Zuurstof of vocht (zure regen)

• Snelheid van verweringsproces afhankelijk van het klimaat

• Vochtig klimaat sneller dan droog of koud klimaat 

beeld voor na

Voor                           Na

Hoe ontstaan grotten

• Neerslag sijpelt via scheuren en spleten in het gesteente

• Neerslag verzuurt door plantenwortels

• Zuur water lost kalksteen sneller op dan andere gesteenten

• Grotten ontstaan door chemische verwering

Karstgebied

Karstgebied = landschap wat is ontstaan door het oplossen van grote hoeveelheden kalksteen.

Karst = Duitse naam van een streek op de grens van Slovenië en Italië.

Hier werd het verschijnsel voor het eerst onderzocht en opgeschreven.

Opdracht verwering

Uitleg: Opdracht verwering

Expert worden in mechanische en chemische verwering 

• Expertgroepjes van tweetallen
• 1 persoon onderzoekt mechanisch, de andere chemisch
• Lees de tekst van jouw expertise en bekijk de foto's
  
• De brontekst en foto's staan in de LessonUp: opdracht verwering
• Vul daarna je eigen werkblad in -->  Je hebt elkaar nodig om alles in te vullen!

• Tijd: 30 minuten
  
• Nabespreken: een aantal groepjes lezen onderdeel werkblad voor

Open de LessonUp: Opdracht verwering                     klascode = wonmp

Lesafsluiting

Weektaak

Paragraaf 1.2 - Gesteente verandert

Maken opdracht 2, 3, 5, 6 en 8

Vond je het lastig? 

Bekijk deze video over verwering