4v-Evolutieinpopulaties-17052021-hk

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Evolutie

Basisstof 6 - Evolutie in populaties

Leerdoelen:

*Je weet hoe allelen in populaties en soorten overerven

*Je kunt het model van Hardy-Weinberg toepassen

* Je kent de beperkingen van Hardy-W in de echte wereld

Welke vogel is dit?
En waarom dreigt deze uit Nederland te verdwijnen?

Het korhoen

- komt in veengebieden Baltische staten en Scandinavië nog veelvuldig voor

- 'standvogel' (trekt niet/zeer beperkt weg/rond)

- laatste kleine Ned. populatie op de Sallandse heuvelrug

In hoeverre zal GENE FLOW optreden tussen populaties korhoenders elders in Europa en die in Ned. ?

1. veelvuldig
2. enigszins
3. vrijwel niet
4. geen idee, wat is 'gene flow' ?

Wat zal gebeuren met de genetische variatie in de Ned. korhoen-populatie als geen selectiedruk optreedt?

1. die zal groter worden
2. die zal kleiner worden
3. die zal min of meer constant blijven
4. er is altijd een zekere vorm van selectiedruk

Regel van Hardy-Weinberg:

(voor genen waarvan in een populatie 2 allelen voorkomen)

 1 dominant allel A en 1 recessief allel a

Kans op allel A = p, kans op allel a = q

Dus: p² + 2 pq + q² = 1

	p(A)	q(a)
p(A)	p*p(AA)	pq (Aa)
q(a)	pq (Aa)	q*q(aa)

Hardy-Weinberg (2)

p² + 2 pq + q² = 1

So what? Vergelijking met 2 onbekenden !?

Niet als je kan bepalen  hoe vaak het recessieve fenotype in de populatie voorkomt!

Dan is q² en dus ook q bekend!

Hardy-Weinberg (1908):

Mooi model, maar nogal 'simplistisch':

- de organismes zijn diploïde

- er is alleen geslachtelijke voortplanting

- geen (seksuele) selectie

-  frequenties van de allelen zijn gelijk verdeeld over geslachten

- geen mutaties

- de populatie is voldoende (± oneindig) groot 

- geen genetische drift

- geen migratie (immigratie, emigratie)

In werkelijkheid:

- veranderen allelfrequenties in populaties voortdurend

(en dat noemen we: MICRO-EVOLUTIE)

bijv. door seksuele selectie, natuurlijke selectie

- grote (plotse) verschuivingen in allelfrequenties (vaak in kleine populaties) heet: GENETIC DRIFT ('inteelt')

bijv.: 'flessenhalseffect' & 'foundereffect'

En het korhoen dan?

Last van genetic drift?

Tussen 2012 en 2016 tientallen nieuwe hoenders uit Zweden toegevoegd aan Sallandse populatie

(sponsored by 'The Famous Grouse'...)

En toen...?

Huiswerk:

Bestudeer B6: Evolutie in populaties

Maak opdrachten 81 t/m 91