5.2 Burgerlijke cultuur en hofcultuur B

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

De Tijd van Regenten en Vorsten

Burgerlijke cultuur en hofcultuur

Mensen die in andere landen werden vervolgd vanwege hun geloof, vluchtten vaak naar de Republiek.

 

Geef daarvoor drie redenen.

1 Ze konden hun geloof in vrijheid uitoefenen (tolerantie).

2 Er was voldoende werkgelegenheid.

3 Door de vrijheid van drukpers konden ze gemakkelijker publiceren dan in andere landen.

Terugblik

Culturele thema's en financiers

• Burgerlijke cultuur: in de politiek,  kunst en gebruiken kan je zien dat niet een koning regeert, maar burgers een centrale rol spelen
• Burgerschap was een wettelijke status, gelijkheid en mogelijke bestuursdeelname
• Je kon pas vrij zijn als er geen vorst was

Terugblik

17e eeuwse schilderkunst: 

het gewone leven

Terugblik

17e eeuwse schilderkunst: 

landschap

Terugblik

17e eeuwse schilderkunst: 

Opdrachtgevers

Terugblik

17e eeuwse schilderkunst: 

Mensen die belangrijk waren voor de stad

Terugblik

De invloed van migranten

• Republiek was aantrekkelijk:
  - Werkgelegenheid
  - Welvaart
  - Tolerantie 
  - Vrijheid van drukpers
• De migranten brachten een enorme economische impuls. 

Lesdoelen

Na het bestuderen van de paragraaf kun je: 

• verklaren welke omstandigheden leidden tot het ontstaan van een burgerlijke cultuur, in de Nederlandse Republiek en welke tot het ontstaan van een hofcultuur in Frankrijk.

Hofcultuur: Frankrijk als voorbeeld

• Hofcultuur: edelen moeten een aantal maanden per jaar leven aan het Franse hof
• Het paleis was het politieke en culturele centrum van Frankrijk

Hofcultuur: Frankrijk als voorbeeld

Verschil met burgercultuur van de Republiek:

- Almachtige positie van de koning in Frankrijk. In de Republiek staat, door afwezigheid van een koning, gelijkheid meer centraal.

- Hofcultuur is meer aandacht voor militaire verdiensten, in de Republiek ligt meer nadruk op vrijheid en vrede (vanwege de handel)

Hofcultuur: Frankrijk als voorbeeld

Overeenkomsten met burgercultuur van de Republiek:

- In beide culturen wil de elite indruk maken met de kunst die ze laat vervaardigen 

- In beide culturen komen thema’s uit de Bijbel en de klassieke oudheid voor (al selecteert men daaruit vaak verschillend).

schooltv

Paleis het Loo

Stadhouder met hofcultuur? 

examenvraag

Elisabeth Charlotte is getrouwd met de broer van de Franse koning Lodewijk XIV. In 1688 schrijft ze over Madame de Maintenon, die in het geheim getrouwd is met Lodewijk XIV:

Die oude heks, Maintenon, vindt het leuk om de koning aan te sporen alle leden van de koninklijke familie te haten (…). Alle ministers zitten onder de plak bij deze vrouw en proberen op laaghartige wijze bij haar in de gunst te komen. Alle rechtvaardige en nobele mannen zijn ontevreden maar kunnen niets veranderen aan deze situatie. De jonge mannen [aan het hof] zijn verschrikkelijk gemeen en genieten van het liegen en bedriegen. Zij denken dat het belachelijk is om te proberen een eerlijk mens te zijn.

 

examenvraag

Elisabeth Charlotte geeft een negatieve beschrijving van het hofleven onder Madame de Maintenon. Historici beweren dat deze negatieve beschrijving kan worden verklaard vanuit:

het absolute karakter van het bewind van Lodewijk XIV en

een persoonlijk motief van Elisabeth Charlotte.

Ondersteun beide verklaringen met een argument en leg daarna uit dat je door de tweede verklaring twijfelt aan de betrouwbaarheid van deze beschrijving.

antwoord

Bij 1: door het absolute karakter van het bewind van Lodewijk XIV, waardoor de ministers / de edelen zich niet verzetten tegen de echtgenote van de koning / zich kritiekloos opstellen

Bij 2: vanuit het persoonlijke motief dat Elisabeth Charlotte zich in haar positie bedreigd voelt door Madame de Maintenon, omdat die de koning opzet tegen zijn familie

Bij 2: Elisabeth Charlotte overdrijft misschien de misstanden / beschrijft alleen de misstanden, omdat zij door het bekritiseren van Madame de Maintenon haar positie wil beschermen / de positie van Madame de Maintenon wil ondermijnen / door deze bedreiging geen oog heeft voor andere kwaliteiten van Madame de Maintenon

Huiswerk

Je maakt paragraaf 5.2 helemaal.