Paragraaf 1.1 Krachten om je heen (II)

• Natuurkunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Hoofdstuk 1: Krachten

Wat gaan we vandaag doen?

• Opening
• Terugblik op vorige week
• vervolg paragraaf 1.1
  
• Zelfstandig aan de slag
• Start paragraaf 1.2

Welke vervorming is tijdelijk?
plastische of elastische

1. plastische vervorming
2. elastische vervorming
3. beide zijn tijdelijke
4. beide zijn blijvend

Kan je krachten zien?

1. Ja
2. Nee

Met welke soort vervorming
hebben we te maken
in de afbeelding?

1. Plastische vervorming
2. Brosse vervorming
3. Mechanische vervorming
4. Elastische vervorming

Wat voor soort
vervorming is
hier te zien

1. Elastische vervorming
2. Plastische vervorming

Beyza zakt weg in pas gevallen sneeuw.
Er is dan sprake van:

1. elastische vervorming van de sneeuw
2. plastische vervorming van de sneeuw.
3. geen merkbare vervorming van de sneeuw.

In welk van onderstaande voorbeelden is er sprake van plastische vervorming?

1. Een fietsband wordt flink ingedrukt als Wietske op haar fiets gaat zitten
2. Een polsstok buigt flink door tijdens een sprong van een atleet
3. Jara verbuigt een paperclip om daarmee haar iPad te resetten.
4. Een boom buigt ver mee met een hevige windvlaag

Is er maar één soort kracht?

1. Ja, alle krachten zijn hetzelfde.
2. Nee, er zijn meer soorten krachten.
3. Nee, dat hangt van de plaats af.
4. Ja, dat is de spierkracht.

Noem 3 soorten krachten?

Paragraaf 1.1 Krachten om je heen

Krachten geven we weer met de letter F (Force), en heeft als eenheid N (Newton).

We kennen veel soorten krachten:

Veerkracht (F_v)               Spankracht (F_s) 

Spierkracht (F_sp)           Magnetische kracht (F_mag) 

Zwaartekracht (F_z)

Paragraaf 1.1 Krachten om je heen

Dit is ook met een formule te berekenen:

                                                  𝐹_𝑧=𝑚 ∙𝑔

𝑔=𝑔𝑟𝑎𝑓𝑖𝑡𝑎𝑡𝑖𝑒𝑐𝑜𝑛𝑠𝑡𝑎𝑛𝑡𝑒 9,8 𝑁⁄𝑘𝑔

Dus wil je de zwaartekracht uitrekenen: De massa (in kg) maal de grafitatieconstante (9,8 N/kg) is de zwaartekracht

Paragraaf 1.1 Krachten om je heen

Krachten kunnen we dus niet zien, maar wel zichbaar maken. Dat doen we door ze te tekenen. Krachten geven we dan weer met behulp van een pijl, een vector. 

Paragraaf 1.1 Krachten om je heen

Die vectoren hebben 3 eigenschappen:

• Een lengte (de grootte van de kracht)
• Een richting (de richting waarheen de kracht gaat)
• een beginpunt (waar de kracht begint met werken)

Paragraaf 1.1 Krachten om je heen

Om die krachten te tekenen moeten we ook weten wat de krachtenschaal is. Is een vector van 5 cm altijd een grotere kracht dan een vector van 3 cm?

De krachtenschaal verteld met hoeveel kracht 1 cm overeen komt. bv. 1 cm ≙ 5 N  of 1 cm ≙ 100 N

Teken een 3 blokjes en teken een kracht van 40 N die omlaag gaat. krachtenschaal 1 cm ≙ 10N/20N/40N

Paragraaf 1.1 Krachten om je heen

De zwaartekracht werkt op elk deel van een voorwerp, maar het is onmogelijk om al die vectoren te tekenen, dus we doen net of het in 1 plek werkt, het Zwaartepunt.

Zelfstandig aan de slag

Wat?             Maken paragraaf 1.1 (h3/a3)

Hoe?             Alleen

Hoe lang?  ong. 20 minuten

Vraag?         Vraag het fluisterend aan je buurman/vrouw.

                        Weet die het ook niet? Steek dan je vinger op

Klaar?           Kijk nog eens naar paragraaf 1, probeer in een paar zinnen de                                  paragraaf te samenvatten  

Wat is bij het TEKENEN van krachten het allerbelangrijkst?

1. Grootte
2. Richting
3. Aangrijpingspunt
4. Allemaal even belangrijk.

het zwaartepunt van een voorwerp zit altijd in het midden

1. waar
2. niet waar

waar ligt het zwaartepunt?

1. A
2. B
3. C
4. D

waar ligt het zwaartepunt?

1. A
2. B
3. C
4. D

Een voorwerp is stabiel wanneer het zwaartepunt zich boven het steunvlak bevindt.

1. waar
2. niet waar

Leerdoelen

• De leerling kan in natuurkundige begrippen uitleggen wat evenwicht is.
• De leerling weet hoe je krachten kunt meten. 

Paragraaf 1.2 Krachten in evenwicht

Krachten konden 3 "effecten" hebben. Vorm verandering, bewegingsveranderen, geen zichtbare gevolgen. In die laatste situatie spreken we over evenwicht. 

De krachten zijn dan aan beide kanten even groot waardoor er niets lijkt te gebeuren. 

touwtrekken

Paragraaf 1.2 Krachten in evenwicht

Evenwicht is er in verschillende situaties. Als jij op je stoel zit of staat op de grond. De zwaartekracht trekt je dan naar beneden, maar je wordt ergens ook naar boven geduwt (anders zou je door de grond heen zakken) Die kracht (tegengesteld aan de zwaartekracht) noemen we de normaalkracht.

Paragraaf 1.2 Krachten in evenwicht

Van dat evenwicht kunnen we gebruik maken als we krachten willen meten. Op een weegschaal of met een krachtmeter (veerunster) gebruiken we dat. De zwaartekracht trekt ons naar beneden en door de normaalkracht of veerkracht worden we omhoog gehouden, de wijzers laten dus eigenlijk zien hoe groot die zwaartekracht is

Zelfstandig aan de slag

Wat?             Maken paragraaf 1.2 (h3: 12a, 15, 20 /a3:17, 23, 24, 25)

Hoe?             Alleen

Hoe lang?  ong. 5 - 10 minuten

Vraag?         Vraag het fluisterend aan je buurman/vrouw.

                        Weet die het ook niet? Steek dan je vinger op

Klaar?           Kijk nog eens naar paragraaf 1, probeer in een paar zinnen de                                  paragraaf te samenvatten