Les 1, deel 2/3: Nan Madol - de verzonken stad

• Woordenschat
• Wereldoriëntatie
• +1
• Basisschool
• Groep 6

Les 1: Nan Madol

DEEL 2

NB:
Dit lesmateriaal is tot stand gekomen in de periode 2021 - 2024 in het project UGO (Utrecht Gelijke Onderwijskansen) op basis van het curriculum van de voormalig Brede School Academie (BSA) Utrecht en in samenwerking met de gemeente Utrecht en de Utrechtse schoolbesturen PCOU Willibrord, SPO Utrecht en KSU. Het project UGO eindigt op 1 oktober 2024.

Je gaat zo een nieuwsartikel kiezen. 

Maar wat is een geschikt artikel om te lezen?

Het artikel is voor iedereen interessant genoeg.

Het is niet te kort, maar ook niet te lang.

Je kunt er veel vragen over stellen.

het nieuws

de tekst

terugblikken

Je kunt er je mening over geven.

Er komen door het
artikel nieuwe vragen en ideeën bij je op.

Je kunt er verder over doordenken en praten.

Je kunt er zelf oplossingen bij bedenken.

 

           weet je meer over het nieuws;

           weet je meer over de verdwenen stad Nan Madol;

     

           kun je de tekst samenvatten met behulp van een mindmap;

          

           kun je de tien nieuwe woorden in de tekst plaatsen.

     Aan het eind van dit deel van de les:

het nieuws

het nieuws

de tekst

terugblikken

Je gaat zo een nieuwsartikel lezen (en samen bespreken). 

Maar wat is een geschikt artikel om te kiezen?

Het artikel is voor iedereen interessant genoeg.

Het is niet te kort, maar ook niet te lang.

Je kunt er veel vragen over stellen.

het nieuws

de tekst

terugblikken

Je kunt er je mening over geven.

Er komen door het
artikel nieuwe vragen en ideeën bij je op.

Je kunt er verder over doordenken en praten.

Je kunt er zelf oplossingen bij bedenken.

    

Kies zelf één nieuwsartikel van een van deze websites en lees het goed.

Straks moet je in een paar zinnen kunnen vertellen wat je hebt gelezen!

Klik op de oranje linkjes
om de website te openen. Artikel gelezen? Keer dan
terug naar deze les.

Trouw

NOS.nl

AD

NU.nl

het nieuws

de tekst

terugblikken

Op welke website heb jij een artikel gelezen?

het nieuws

de tekst

terugblikken

Wat is de titel van jouw artikel?

het nieuws

de tekst

terugblikken

           Waarover ging jouw artikel? Vat de tekst samen in je eigen woorden.

Vóórdat je de tekst gaat lezen,
ga je deze video bekijken.

In de video zie je dat in veel winkels superfoods te koop zijn: bessen, zaadjes en drankjes die je als aanvulling op je dagelijkse eten kunt gebruiken. 

scannend lezen

Scannen, hoe doe je dat?

• Je leest eerst de titel, de inleiding en de kopjes van de alinea’s
• Je kijkt naar de afbeeldingen in de tekst
• Je bekijkt de 10 woorden die in de kantlijn zijn uitgelegd
• Zijn er nog andere opvallende dingen in de tekst?

Samenvatten?

Denk aan:

• Over wie (of wat) gaat het?
• Wat is er aan de hand?
• Waar was dat?
• Wanneer was dat?
• Waarom was dat?
• Hoe is het gebeurd?
• Wat is nog meer belangrijk om te vertellen?
  

het nieuws

de tekst

terugblikken

TIP:

In bijlage I van de Algemene Handleiding PO (Voer eens een nieuwsgesprek!) wordt uitgelegd hoe je een gesprek over het gelezen nieuws kunt voeren!

Waarom koos je dit artikel? En wat vond je er interessant aan?

het nieuws

de tekst

terugblikken

TIP:

In bijlage I van de Algemene Handleiding UGO-PO (Voer eens een nieuwsgesprek!) wordt uitgelegd hoe je een gesprek over het gelezen nieuws kunt voeren!

de tekst

Bestaat Atlantis echt?
Wetenschappers ontdekken verzonken
stad in het midden van oceaan

het nieuws

de tekst

terugblikken

Vooraf nog even dit: wat kun je doen als je een woord niet kent?

Lees de hele zin.

Ook de zin ervoor en erna zeggen
vaak iets over het woord.

Zoek het woord op in een woordenboek of in een zoekmachine op internet.

Ken je het woord in
een andere vorm wel?

Vraag het aan iemand.

Wie weet kent diegene het woord!

Kijk of er een bekend woord
zit in het onbekende woord.

Heb je het woord eerder gezien?
Waar ging de tekst toen over?

het nieuws

de tekst

terugblikken

Eerst even scannen!

Klik op de tekst om hem te vergroten en scan hem even kort door. Wil je weten hoe je dat doet? Klik dan op de button ‘scannend lezen’.

In de volgende dia's gaan we de alinea's een voor een langs.

bron

Bron: Nieuwsblad.be (1/11/2017)

Tekst bewerkt voor onderwijsdoeleinden.

scannend lezen

Scannen, hoe doe je dat?

• Je leest eerst de titel, de inleiding en de kopjes van de alinea’s
• Je kijkt naar de afbeeldingen in de tekst
• Je bekijkt de 10 woorden die in de kantlijn zijn uitgelegd
• Zijn er nog andere opvallende dingen in de tekst?

het nieuws

de tekst

terugblikken

Wat ga je in deze tekst lezen over een 'verzonken stad in de oceaan', denk je?

het nieuws

de tekst

terugblikken

de titel en inleiding

Bestaat Atlantis echt? Wetenschappers ontdekken verzonken stad in het midden van oceaan

Enorme rotsblokken liggen in het midden van de Grote Oceaan, op een gestructureerde manier, alsof ze daar niet willekeurig zijn neergelegd. Wetenschappers zijn de ruïnes bij het afgelegen eiland van Phonpei zorgvuldig aan het onderzoeken. De stenen muren blijken de omkadering te zijn van iets veel groters: een video van Science Channel toont nu hoe de mysterieuze locatie van Nan Madol misschien een verzonken stad verbergt, die heel sterk lijkt op de mythische stad Atlantis (zie figuur 3) .

Klik hier voor de betekenis van deze woorden.

willekeurig

Betekenis: zomaar

het nieuws

de tekst

terugblikken

afgelegen

Betekenis: ver van de bewoonde wereld

figuur 3

Bekijk de afbeelding. Klik op de afbeelding om hem te vergroten.

Klik hier en luister mee!

Dit is de link naar een twee minuten durende video van Science Channel.

Het filmpje is in het Engels. Je kunt de ondertiteling aanzetten en naar het Nederlands omzetten door op 'instellingen' te klikken, dan 'ondertiteling' te kiezen en vervolgens de optie 'automatisch vertalen' te nemen en Nederlands te selecteren.

Wanneer je op YouTube zoekt op 'Nan Madol' krijg je heel veel Engelstalige filmpjes die je eventueel nog kunt bekijken.

Waarom zou het voor wetenschappers interessant 

kunnen zijn om een verzonken stad te onderzoeken? 

Klik hier en luister mee!

het nieuws

de tekst

terugblikken

(Denk)vragen beantwoorden?

In deel 1 van deze les heb je van je leerkracht de hand-out 'Denkvragen beantwoorden' gekregen. Pak die er weer even bij en gebruik de tips ook bij het beantwoorden van de vragen in dit deel van de les!

In de inleiding wordt geschreven over ‘de mythische stad Atlantis’. 

Waarom wordt dit een ‘mythische’ stad genoemd?

Klik hier en luister mee!

het nieuws

de tekst

terugblikken

Mytisch?

Mythisch? Bedenk wat je kunt doen als je niet (precies) weet wat dit betekent.

de eerste alinea

In het eilandenrijk Micronesia, in het midden van de oceaan, ligt het eiland Pohnpei (zie figuur 1). Daar kweekt het volk varkens en verbouwen ze wortelbomen. Het is er vredig en rustig, maar dat was niet altijd het geval. Onder hun voeten liggen de restanten van een grote citadel. Sinds 2016 is deze plek een deel van het UNESCO Werelderfgoed, maar tot nu toe was er nog weinig bekend over de oorsprong van de locatie, omdat die deels onder water ligt.

de citadel

Betekenis: het fort bij een stad, vaak op een heuvel

figuur 1

Bekijk de afbeelding. Klik op de afbeelding om hem te vergroten.

het nieuws

de tekst

terugblikken

Bespreeksuggestie(s):

• Waarom zou deze plek Wereld Erfgoed zijn?
  

Kijk nog eens goed naar het kaartje bij figuur 1 op de vorige slide. 

Wat zijn de buurlanden van Nan Madol?

buurlanden?

Buurlanden zijn landen die naast een land liggen. Buurlanden van Nederland zijn België, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk.

het nieuws

de tekst

terugblikken

De buurlanden van Nan Madol zijn onder andere Indonesië, Taiwan, de Filipijnen en Papoea-Nieuw-Guinea.

Waarom heet deze eilandengroep ‘Micronesia’, denk je?

het nieuws

de tekst

terugblikken

1. Micronesia is de naam van de eerste koning van deze eilanden
2. micro = klein en nesia = eilanden. Micronesia betekent dus ‘kleine eilanden’.
3. Micronesia is de naam van degene die het land ontdekt heeft.

Wat gebeurt er met de gebouwen van een stad 

als die jarenlang deels onder water liggen, denk je?

het nieuws

de tekst

terugblikken

de tweede alinea

600 eilanden

Archeologen hebben nieuw licht op de zaak kunnen werpen. In de documentaire ‘What on Earth?’ leggen ze uit hoe de rotsblokken en ruïnes allemaal met elkaar verbonden blijken te zijn. Met talloze kanalen en straten zijn er zo wel 600 eilanden die samen één grote stad vormen. In het midden van de oceaan. Het gaat niet om natuurlijk gevormde eilanden, maar om plaatsen die door de mens zelf drooggelegd zouden zijn en vakkundig zouden zijn voorzien van geometrische vormen. “Een echt mysterie, want waarom zou je dat doen? Een citadel bouwen in het midden van de oceaan, zo ver weg van de bewoonde wereld”, zo vertelt wetenschapper McKoy in de documentaire. De lokale bewoners noemen de plek ‘Nan Madol’, wat letterlijk “ruimte tussen” betekent, de ruimte tussen het vasteland en de oceaan, die toch nog leefbaar gemaakt werd. Aan de opstelling van de stad (zie figuur 2) te zien zou Nan Madol wellicht een hoofdstad geweest zijn, een stad van politieke macht en tevens het centrum van religieuze rituelen. De grote donkeren stenen muren tonen ook nu nog een bewijs van de enorme omvang van de locatie.

nieuw licht op een zaak werpen

Betekenis: er op een andere manier naar kijken

vakkundig

Betekenis: iets heel goed kunnen

voorzien zijn van

Betekenis: hebben

het nieuws

de tekst

terugblikken

de omvang

Betekenis: de grootte

figuur 2

Bekijk de afbeelding. Klik op de afbeelding om hem te vergroten.

Bespreeksuggestie(s):

• Op welke manier is de ruimte tussen het vasteland en de oceaan hier toch nog leefbaar gemaakt destijds?
• Hoe zou je aan de opstelling van een stad kunnen zien dat het om een hoofdstad gaat?
  

Leg in eigen woorden uit wat er met deze zin wordt bedoeld: 'Het gaat niet om natuurlijk 

gevormde eilanden, maar om plaatsen die door de mens zelf drooggelegd zouden zijn.'

het nieuws

de tekst

terugblikken

Kijk goed naar de plaatjes. Welke vormen zijn geometrisch?

het nieuws

de tekst

terugblikken

geometrisch?

Geometrische vormen zijn alle vormen die je met een passer en liniaal kunt maken.

1. 
2. 
3. 
4. 

Waarom noemen de lokale bewoners de plek ‘Nan Madol’?

het nieuws

de tekst

terugblikken

De lokale bewoners noemen de plek ‘Nan Madol’ omdat dit ‘ruimte tussen’ betekent. Hiermee bedoelen ze de ruimte tussen (vaste)land en oceaan. In die ‘tussenruimte’ ligt Nan Madol.

Wat voor gebouwen zouden er in deze hoofdstad gebouwd kunnen zijn, denk je?

het nieuws

de tekst

terugblikken

de derde alinea

“Atlantis in het echt”

De eerste stenen zouden dateren uit het jaar 1180 voor Christus, geplaatst door de Saudeleur dynastie, een beschaving waarvan nog bijna niets bekend is, in het midden van de oceaan. Dat doet heel wat mensen denken aan de legendarische stad Atlantis (zie figuur 3). Ook die citadel is een mythisch eilandenrijk dat door een catastrofe plotseling verdwenen zou zijn.

Auteur Shirley Andrews beweert in haar boek ‘Lemuria and Atlantis’ dan ook dat Nan Madol onderdeel uitmaakte van het door de oceanen verzwolgen en legendarische vasteland van Mu. Volgens haar is dit het bewijs dat Atlantis niet zomaar een legende is, maar dat het rijk waar Plato al over schreef ooit echt bestaan heeft. 

de beschaving

Betekenis: het volk met eigen gebruiken en tradities

het nieuws

de tekst

terugblikken

de catastrofe

Betekenis: de ramp

verzwelgen (vt = verzwolgen)

Betekenis: verwoesten

Bespreeksuggestie(s):

• Wie was Plato?
• Wat is ook al weer een 'legende'?
  

Hoe zouden wetenschappers en archeologen 

weten dat de stenen duizenden jaren oud zijn?

de ziektekiem

Betekenis: het virus of de bacterie waar je ziek van wordt

het nieuws

de tekst

terugblikken

Door welke catastrofe zou Atlantis, volgens de auteur
Shirley Andrews, verdwenen zijn?

het nieuws

de tekst

terugblikken

1. door een aardbeving
2. door een vulkaanuitbarsting
3. door een sprinkhanenplaag
4. door een grote overstroming

Maak op een groot vel wit papier een mindmap van de tekst.

Maak een foto van je mindmap en upload die hier.

Een mindmap maken?

Vraag aan je leerkracht de handout 'Een mindmap maken'!`Daarin staat precies hoe je dat een beste kunt doen.

het nieuws

de tekst

terugblikken

Voor het maken van een mind-map is een hand-out beschikbaar (zie lesplan). Print hem uit voor je leerlingen zodat ze hem bij deze opdracht kunnen gebruiken.

terugblikken

het nieuws

de tekst

terugblikken

Hier staan de doelen van dit deel van de les.

Welke heb je al behaald? Een welke (nog) niet? Sleep ze naar het juiste vak.

het nieuws

de tekst

terugblikken

Ja, dit doel heb ik behaald

Nee, aan dit doel moet ik nog werken

Ik weet meer over het nieuws.

Ik weet meer over de verdwenen stad Nan Madol.

Ik kon de tekst samenvatten met

behulp van een mindmap.

Ik kan de tien nieuwe woorden in de tekst plaatsen.

Je bent nu klaar met deel 2 van deze les.

Veel plezier met deel 3!

het nieuws

de tekst

terugblikken