EXPANDED CINEMA: OVER DE GRENZEN VAN FILM

1 / 23

Slide 1: Tekstslide

CKVkunst algemeen+1MBOMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 4-6Studiejaar 1,2

In deze les zitten 23 slides, met tekstslides en 1 video.

Lesduur is: 45 min

Introductie

Met deze les haal je de jubileumtentoonstelling Vive le cinéma! van Eye Filmmuseum en International Film Festival Rotterdam naar je klas. Voor Vive le cinéma! hebben Eye en het IFFR de vijf filmregisseurs Lucrecia Martel, Nanouk Leopold, Lemohang Jeremiah Mosese, Carlos Reygadas en Jia Zhang-ke gevraagd om speciaal voor de tentoonstelling een werk te maken dat de mogelijkheden van filmkunst laat zien en experimenteert met de conventionele grenzen van film. Zoals de vijf kunstenaars, verkennen de leerlingen in deze les door actieve opdrachten en dialoog de mogelijkheden en grenzen van cinema en onderzoeken de verschillende vormen die film kan aannemen. Kan je een filmervaring maken zonder beeld? Wat gebeurt er met film in een driedimensionale ruimte? Wanneer is iets nog een film en wanneer wordt het iets anders? In deze les staat het werk van Daan Emmen en Nanouk Leopold centraal. De twee makers vertellen in de les over het maakproces en dagen ze de leerlingen uit met een experimentele opdracht: Kan je een film maken met alleen licht en geluid? Met een door Leopold en Emmen gemaakte soundscape en alledaagse voorwerpen zoals telefoon, pennen, papier en lampen, gaan de leerlingen (thuis of in de klas) aan de slag en creëren hun eigen filminstallatie. Meer informatie over de tentoonstelling Vive le cinéma! kan je hier vinden: www.eyefilm.nl/tentoonstelling/vive-le-cinéma

Instructies

Lesdoelen

Leerlingen kunnen benoemen wat film met hun doet en wat muziek, kleur, geluid en licht voor een effect heeft op hun emoties
Leerlingen maken kennis met een kunstenaar/filmmaker en krijgen inzicht in het maakproces van een filmische ervaring door een professional
Leerlingen maken kennis met installatiekunst als filmgenre en het brede spectrum van film
Leerlingen denken na over de de grenzen van film en kunnen beargumenteren wat volgens hen essentieel is voor een filmische ervaring
Leerlingen kunnen dmv licht en geluid een filmische ervaring/sfeer in een driedimensionale ruimte creëren

De les is geschikt voor (creatieve) mbo, havo/vwo 4-6 en sluit aan bij Kunst Algemeen (filmanalyse) en aan de ckv-dimensie Digitaal en analoog.

Onderdelen in deze les

Slide 1 - Tekstslide

Een les in samenwerking met Eye Filmmuseum en het International Film Festival Rotterdam

EXPANDED CINEMA
Over de grenzen van Film

Slide 2 - Tekstslide

Introductie

In deze les bekijken we een korte film, maken we kennis met het creatieve proces van twee filmartiesten, experimenteren we met verschillende filmische elementen en verkennen we de mogelijkheden van film, om tenslotte onze eigen filminstallatie te creëren.

Vraag

Kijk

Luister

Info

Slide 3 - Tekstslide

Legenda

Als er een icoon in beeld staat kun je er op klikken. Er zijn vragen en kijk- en luisteropdrachten.

Wat zijn drie woorden die in je opkomen als je de film bekijkt?

Wat zijn experimentele films?

Slide 4 - Tekstslide

Kijkopdracht bij de film: Traffic van José Vonk

We gaan nu een korte film bekijken. De film is deel van de Eye collectie en heet Traffic. Het is geen typische film die je in een bioscoop kunt zien, de film is best 'experimenteel'.

Wat zijn experimentele films? (Experimentele films zijn vaak films waarbij het gaat over het onderzoek van de filmmaker)
Wat zijn drie woorden die in je opkomen als je de film bekijkt?

Slide 5 - Video

Bekijk het filmfragment
Start de film door op de play-knop te drukken. Vergeet het geluid niet aan te zetten.

Wat vond je van de film?

Welke woorden heb je bedacht?

Hoewel de film niet veel elementen bevat die je normaal gesproken in films ziet, kreeg je toch een bepaald gevoel tijdens het kijken. Waardoor kwam dat?

Waar denk je dat deze film over gaat?

Wat is er anders in deze film van de films die je in de bioscoop of op Netflix ziet?

Slide 6 - Tekstslide

Vragen over filmbeleving

Wat vond je van de film?
Welke woorden heb je bedacht?
Waar denk je dat deze film over gaat?(Alle antwoorden zijn goed. Op basis van de titel kan de film bijvoorbeeld een visualisatie van verkeer zijn)
Wat is er anders in deze film van de films die je in de bioscoop of op Netflix ziet? (Geen personages, geen acteurs, geen camera-instellingen, geen duidelijke verhaal, geen geluidseffecten, heel abstract,...)
Hoewel de film niet veel elementen bevat die je normaal gesproken in films ziet, kreeg je toch een bepaald gevoel tijdens het kijken. Waardoor kwam dat?(Door het samenspel van muziek, kleuren, vormen en de snelle montage ontstaat een bepaalde ervaring/sfeer)

Vive le cinéma!

Vanaf het ontstaan van de cinema zijn er altijd experimenten geweest waarbij filmmakers en kunstenaars de mogelijkheden van film onderzoeken en kijken hoe ze een filmervaring kunnen creëren buiten de gebaande paden van de 'gewone' speelfilm en '(film)regels'.

Dergelijke experimenten worden soms
‘experimentele cinema’ genoemd of ‘expanded cinema’ of soms gewoon artistieke film.

Wat is het verschil tussen een speelfilm en de film die je net hebt gezien?

Slide 7 - Tekstslide

Mogelijkheden van film

Vanaf het ontstaan van de cinema zijn er altijd experimenten geweest waarbij filmmakers en kunstenaars de beeldtaal en mogelijkheden van film onderzoeken en kijken hoe ze filmervaring kunnen creëren buiten de gebaande paden van de 'gewone' speelfilm en '(film)regels'.

Dergelijke inspanningen worden soms

‘experimentele cinema’ genoemd of ‘expanded cinema’ of soms gewoon artistieke film.

Wat zijn speelfilms? (Films met een logische herkenbare verhaal en verhaallijn)

Voor de jubileumtentoonstelling Vive le cinéma! hebben Eye en het International Film Festival Rotterdam de vijf belangrijke filmregisseurs Lucrecia Martel, Nanouk Leopold, Lemohang Jeremiah Mosese, Carlos Reygadas en Jia Zhang-ke gevraagd om speciaal voor de tentoonstelling een werk te maken dat de mogelijkheden van filmkunst laat zien en experimenteert met de grenzen van film.

Slide 8 - Tekstslide

Vive le cinéma!

Voor de jubileumtentoonstelling Vive le cinéma! hebben Eye en het International Film Festival Rotterdam de vijf filmregisseurs Lucrecia Martel, Nanouk Leopold, Lemohang Jeremiah Mosese, Carlos Reygadas en Jia Zhang-ke gevraagd om speciaal voor de tentoonstelling een werk te maken dat de mogelijkheden van filmkunst en diversiteit laat zien en experimenteert met de conventionele grenzen van film.

De tentoonstelling Vive le cinéma! is te zien van 10 februari tot en met 9 mei 2021 in het Eye Filmmuseum.

Hoe zorgen Daan en Nanouk ervoor dat je film op een andere manier ervaart als in de bioscoop?

Slide 9 - Tekstslide

Gesprek met Daan Emmen en Nanouk Leopold

Laten we eens kijken hoe de kunstenaars Daan Emmen en Nanouk Leopold het thema van de tentoonstelling benaderen.

Hoe zorgen Daan en Nanouk ervoor dat je film op een andere manier ervaart als in de bioscoop?

Daan en Nanouk Video

Slide 10 - Tekstslide

Bekijk de Video
Start de video door op de play-knop te drukken. Vergeet het geluid niet aan te zetten.

Intro Opdracht

Wat voor gedachtes kwamen bij je op tijdens het kijken?

Wat vind je vooral interessant aan het werk van Daan en Nanouk?

Wat gebruiken de filmmakers om jouw zintuigen te prikkelen?

Slide 11 - Tekstslide

Vragen over het Gesprek met Daan Emmen en Nanouk Leopold

Wat voor gedachtes kwamen bij je op tijdens het kijken? (Alle antwoorden zijn goed)
Wat vind je vooral interessant aan het werk van Daan en Nanouk? (Alle antwoorden zijn goed)
Wat gebruiken de filmmakers om jouw zintuigen te prikkelen?(Licht, kleur, geluid, ruimte)

Kan je een filmervaring met alleen licht en geluid maken?

Slide 12 - Tekstslide

Experiment: Filmervaring in de klas

We gaan nu net als Daan en Nanouk onderzoeken, hoe we een filmervaring met alleen licht en geluid kunnen creëren, dus zonder camera, maar 'analoog' met voorwerpen die je in de ruimte (klaslokaal) kan vinden.

Kan je een filmervaring met alleen licht en geluid maken?

Daan en Nanouk hebben voor ons een soundscape gemaakt, die als inspiratiebron kan dienen, om beelden op te gaan bedenken en maken.

We gaan nu eerst naar de sounscape luisteren en daarna in groepjes een plan bedenken. Bij het plan zoek je voorwerpen waarmee je kan experimenteren.

Welke beelden, gedachten of gevoelens krijg je als je naar deze soundscape luistert?

Slide 13 - Tekstslide

Luister naar de soundscape

Laat de leerlingen hun ogen sluiten. Klik op de geluidsknop om de soundscape af te spelen.

Welke beelden, gedachten of gevoelens krijg je als je naar deze soundscape luistert?

Welke sfeer/emotie roept de soundscape van Daan en Nanouk bij jullie op?

Denk na over het licht dat past bij de sfeer die jullie willen neerzetten. Waar komt het licht vandaan? Hoe ver of dichtbij ? Welke kleur heeft het licht?

Welke geluidseffecten kunnen jullie toevoegen die deze sfeer ondersteunen?

Slide 14 - Tekstslide

Opdracht: Bedenk een Filmervaring

Maak in groepjes van max. 5 leerlingen een plan voor een eigen installatie met beeld en geluid gebaseerd op de soundscape. Je hebt hier 5 minuten voor. Luister samen nog een keer naar de soundscape, schrijf of bespreek met elkaar:

Welke sfeer/emotie roept de soundscape van Daan en Nanouk bij jullie op?
Denk na over het licht dat past bij de sfeer die jullie willen neerzetten. Waar komt het licht vandaan? Hoe ver of dichtbij? Welke kleur heeft het licht?
Welke geluidseffecten kunnen jullie toevoegen die deze sfeer ondersteunen?

Wees creatief: gebruik alles wat aanwezig is in het klaslokaal (voor licht: ramen, lampen, telefoon, kleurenpagina in LessonUp les, gekleurde folie, gekleurde plastic dozen, stof...) ( voor geluiden: lichaam/stem, pennen, flessen, papier...)

Welke sfeer/emotie roept deze filmervaring bij je op?

Als je hiernaar kijkt en luistert, waar doet het je aan denken?

Heb je nog aanvullende ideeën of tips bij dit werk?

Slide 15 - Tekstslide

Opdracht: Presenteer je filmervaring

Presenteer de filmervaring aan elkaar. Leerlingen die ervaren en niet presenteren benoemen de sfeer en emotie die het voor hun oproept:

Welke sfeer/emotie roept deze filmervaring bij je op?
Als je hiernaar kijkt en luistert, waar doet het je aan denken?
Heb je nog aanvullende ideeën of tips bij dit werk?

Optie voor thuis
Geef de leerlingen 5 minuten om hun plan in hun kamer in praktijk om te zetten. Kies een paar leerlingen uit om hun werk te presenteren via ‘deel scherm’, en verzamel reacties. Vraag iedereen om het op te sturen, voor schriftelijke feedback.