Spanje en Portugal ontdekken en verdelen de wereld

• Geschiedenis
• Secundair onderwijs

De Portugezen zoeken de weg rond Afrika (oosten)

OV: Hoe vond Portugal een zeeweg naar Indië?

Hendrik de Zeevaarder 

(Portugal - 1394-1460)

Zoon van koning Jan van Portugal

Hendrik de Zeevaarder 

(Portugal - 1394-1460)

Zoon van koning Jan van Portugal

Sticht internationaal zeevaartcentrum

• navigatiegegevens verzamelen
  
• laat kaarten maken
  
• Verbeteren scheepsbouw
  

Sponsort ontdekkingsreizen

Motieven:

• cultureel: christendom verspreiden
  
• Politiek: moren bestrijden, wereldrijk
  
• Economisch: goudmijnen en handel
  
• Cultureel: nieuwsgierigheid
  

1434

1482-1486

1487-1488

1497-1499

1500

Bazilië/Cabral

Kaap Bojador/Diaz

Kaap de Goede Hoop/Cao

Kaap Kruis/Gil Eanes

India/Vasco da Gama

Vanwaar denk je dat de naam 'Kaap de Goede Hoop' komt?

Vanwaar denk je dat de naam 'Kaap de Goede Hoop' komt?

Men dacht eerder dat deze kaap niet kon genomen worden.

Nadat Diaz erin slaagde had men 'goede hoop' om Indië te bereiken.

Enorme winsten: slavenhandel + kuiden, ivoor en goud

Vanaf ongeveer 1440 werd de

handel in slaven georganiseerd o.a. voor de productie van suiker op de eerste

suikerrietplantages. De Portugezen boekten daarnaast enorme winsten met de handel in

peper, ivoor en goud.

Bartholomeus Diaz - 1488

Vasco Da Gama - 1498

Bereikte als eerste Indië

De Portugezen verkrijgen monopolie op handel met Indië

• Vasco da Gama komt aan in Calicut (India) en probeert te onderhandelen met de lokale handelaars. Deze willen goud of zilver hebben voor hun peper, iets dat Da Gama niet  bij zich heeft. 
• Da Gama gaat vervolgens naar de lokale heerser, de Samorijn, Deze is niet onder de indruk . Onderhandelingen lopen vast, waarna Da Gama weer vertrekt richting Portugal met een magere lading aan peper. 
  
• Bij terugkomst worden alle kosten terugverdient.
  

• Nieuwe reis --> Pedro Alvares Cabral (1500) ''ontdekt'' Brazilië, en vaart door naar India, Calicut. (Brazilië: nog steeds Portugese taal)
  

De route die Vasco da Gama (blauw) en Pedro Alvares Cabral (rood) namen in eind 15de begin 16de eeuw richting Indie

https://www.youtube.com/watch?v=Fdj63wJGmHY

• Cabral had als missie factorijen te stichten om een permanente handelsroute in handen te krijgen. Door mooie cadeaus aan de Samorijn in Calicut te geven krijgt hij toestemming om een factorij op te richten in de stad. 
• De lokale Arabieren, die een monopolie op de peperhandel hadden, waren niet blij en probeerden Cabral te dwarsbomen.
  
• Toen de situatie uit de hand liep nadat de Samorijn de kant van de Arabieren koos liet Cabral de stad bombaderen met zijn schepen en vertrok vervolgens naar een andere stad 
  

Een kaart uit 1635 van het Portugese Chocin in het zuidwesten van India. 

(Livro das Plantas de Todas as Fortalezas, António Bocarro; Pedro Barreto de Resende)

buskruit

De Portugezen verdreven de Arabische en Perzische handelaars uit de Oost-Afrikaanse en Indische steden. 

Bij de vestiging van hun macht op zee was het gebruik van het buskruit en de Europese

geavanceerde kanonnen van doorslaggevend belang. Het buskruit was reeds gekend door

de Chinezen. Ze gebruikten het niet alleen voor vuurwerk, maar vervaardigden ook al

wapens.
De Arabieren namen die uitvinding over en zo bereikte ze het westen. De kanonnen

en de draagbare vuurwapens die in Europa werden ontwikkeld, waren superieur aan gelijk

welk ander wapen op dat moment. De uitrusting van de schepen met geschut maakte het mogelijk de zeewegen te beheersen door o.a. de Arabische concurrenten op de Indische oceaan uit te schakelen.

https://www.youtube.com/watch?v=Fdj63wJGmHY

Monument van de ontdekkingen

Geeft het monument een betrouwbaar beeld van de koloniale geschiedenis van Portugal?

1. Geen betrouwbaar beeld - werd gebouwd om het romantische ideaalbeeld te tonen
2. Wel een betrouwbaar beeld - het werd gemaakt op basis van historische bronnen

Hoe vond Spanje een zeeweg naar "Indië"?

'De plaatsen die de grootste massa aan specerijen...'

Wat bedoelt Toscanelli?

'En verwonder u daarover niet...' wat kan je hieruit over het wereldbeeld van Toscanelli afleiden?

Klopte dit?

'De plaatsen die de grootste massa aan specerijen...'

Wat bedoelt Toscanelli? Indië

'En verwonder u daarover niet...' wat kan je hieruit over het wereldbeeld van Toscanelli afleiden?

Dat de aarde rond is en dat je dus via het westen rond de aarde naar Indië kan varen

Klopte dit?

In principe wel - (hij zat er een slordige 15.000 kilometer naast)

De reis van Columbus

• Christopher Columbus geloofde dat Indië via Westen te bereiken viel (beïnvloed door Toscanelli en Ptolemaeus)

• Spaanse koning en koningin betaalden
• 3 augustus 1492: Columbus vertrekt met drie schepen  richting Indië
  
• 12 oktober 1492: Columbus gaat aan wal in, wat hij denkt, Indië.
  
• Bevolking wordt Indianen genoemd, het gebied San Salvador.
  

Eind 1492 vaart Columbus terug met nieuws over zijn overtocht.

Bronnenonderzoek!

Stap 1: verzamel informatie over de bron.

- Wat voor soort bron is dit?

- Wie is de auteur van de bron?

- Waar en wanneer werd de bron geschreven?

- Met welk doel schreef de auteur de bron?

Stap 2: Informatie verzamelen uit de bron.

- Als je kijkt naar de data in de bron: hoe lang zijn Columbus en zijn team dan al onderweg?

- Met welk probleem kampten ze?

- Hoe reageerde de crew van de expeditie op dit probleem?

Stap 3: informatie uit en over de bron interpreteren.

- Hoe bruikbaar is deze bron voor het beantwoorden van de historische vraag?

- Hoe betrouwbaar is deze bron voor het beantwoorden van de historische vraag? Welke redenen zou Columbus gehad kunnen hebben om niet helemaal de waarheid neer te schrijven?

- Beschrijf de oorzaak-gevolg situatie die in deze bron beschreven wordt.

- Het land dat wij wouden vinden... Wat bedoelt Columbus hiermee?

- Gebruik je voorkennis om volgende zin aan te vullen: Het doel van Columbus was... In plaats daarvan bereikte hij echter.... en ontdekte daarmee een voor de Europeanen nieuwe wereld. Dit was een bedoeld/onbedoeld (schrap wat niet past) gevolg van zijn ontdekkingsreis.

Stap 1: verzamel informatie over de bron.

- Wat voor soort bron is dit?

- Wie is de auteur van de bron?

- Waar en wanneer werd de bron geschreven?

- Met welk doel schreef de auteur de bron?

Stap 2: Informatie verzamelen uit de bron.

- Als je kijkt naar de data in de bron: hoe lang zijn Columbus en zijn team dan al onderweg?

- Met welk probleem kampten ze?

- Hoe reageerde de crew van de expeditie op dit probleem?

Stap 3: informatie uit en over de bron interpreteren.

- Hoe bruikbaar is deze bron voor het beantwoorden van de historische vraag?

- Hoe betrouwbaar is deze bron voor het beantwoorden van de historische vraag? Welke redenen zou Columbus gehad kunnen hebben om niet helemaal de waarheid neer te schrijven?

- Beschrijf de oorzaak-gevolg situatie die in deze bron beschreven wordt.

- Het land dat wij wouden vinden... Wat bedoelt Columbus hiermee?

- Gebruik je voorkennis om volgende zin aan te vullen: Het doel van Columbus was... In plaats daarvan bereikte hij echter.... en ontdekte daarmee een voor de Europeanen nieuwe wereld. Dit was een bedoeld/onbedoeld (schrap wat niet past) gevolg van

Amerigo vespucci

Hij komt er achter dat Columbus helemaal niet in India was

Amerika werd naar Amerigo genoemd 

Welk beeld krijg je van Columbus na het zien van dit filmpje?

Standplaatsgebondenheid/

identiteit

Bewust zijn van de standplaats van de maker van de bron/de gespeelde rol stimuleert de betrouwbaarheid en geloofwaardigheid:

-geslacht/leeftijd/politieke voorkeur/eigen geschiedenis/vrienden/land/buurt/familie/religie/sociale status/etnische achtergrond//economische positie etc....bepalen keuzes van mensen

Standplaatsgebondenheid/

identiteit

Bewust zijn van de standplaats van de lezer/interpretator van de bron.

-geslacht/leeftijd/politieke voorkeur/eigen geschiedenis/vrienden/land/buurt/familie/religie/sociale status/etnische achtergrond//economische positie etc....bepalen keuzes van mensen

Soms veranderen de bronnen niet, maar de context van de mensen die ze interpreteren!

Geschiedenis staat niet vast - ze verandert constant:

- de bronnen kunnen wijzigen

- onderzoek kan veranderen

- de mensen die de bronnen interpreteren kunnen ook veranderen (en anders naar bronnen gaan kijken)

Verdeel en heers: verdelen van de nieuwe wereld

Invloed van de paus

Toen de Portugese koning Johan II vernam dat Columbus nieuwe eilanden in de Atlantische

oceaan ontdekt had, verkondigde hij dat deze rechtmatig aan Portugal toekwamen omdat ze zo dicht bij de Azoren lagen.

De paus loste het probleem op door in het verdrag van

Tordesillas een grens tussen de Spaanse en de Portugese invloedzone af te bakenen.

Deze demarcatielijn lag op 46° 37’ westerlengte.
Ten westen van die lijn gold de Spaanse invloed,

ten oosten die van Portugal.

Magallaan

Portugees

vaart als eerste de wereld helemaal rond (1519-1522)

Hij kan dus bewijzen dat de aarde rond was !

Het gevolg van deze reis was dat er ook in het Verre Oosten een scheidslijn moest

worden getrokken tussen Spaans en Portugees gebied.
Dit gebeurde in 1529 in Zaragoza.

verdrag van Tordesillas 1494

Tussen welke 2 landen werd de wereld verdeeld?

Spanje en Portugal

Wat is de betekenis van deze verdragslijnen?

Ze verdelen de niet-ontdekte wereld tussen Spanje (Amerika) en Portugal (Afrika en Azië)

Conflict

Frankrijk, Engeland en de Verenigde Provinciën (Nederland) mengen zich in de race om kolonies

Kolonialisme

Betekenis:

• Als een land heerst over een buitenlands grondgebied om er geld aan te verdienen.

Wat is een factorij?

1. Versterkt handelsfort
2. Overdekte markt
3. Luxe hotel voor matrozen
4. Fabriek voor zijde

Spanjaarden in Amerika 

• Inca's en Azteken (en afstammelingen vd Maya's) worden verdreven door de Spanjaarden..

• Europeanen trekken naar de koloniën

• Zij stichten encomienda's
• Ze dwingen de bevolking voor zich te werken

Portugese kolonisatie:

* Kleinere gebieden langs zeeroutes (m.u.v. Brazilië)

* Stichten van handelsposten/factorijen

* Beheersen van handelsroutes

Spaanse kolonisatie:

* Veroveren groot rijk in Midden-en Zuid-Amerika

* plunderen rijkdommen

* Plantages en mijnen (dwangarbeid plaatselijke bevolking)