Plato en sofisten

• Filosofie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Om te beginnen.. 3x3

Vrijheid	Descripties	Goed en kwaad
Karakter of houding	Waarden & normen	Vriendschap
Normatief	Meta-ethiek	Zorgzaamheid

Ethiek: Plato en de sofisten

Wat goed of fout is bepaalt iedereen zelf, er bestaan geen universele regels

Eens

Oneens

"In sommige culturen is het normaal om je ouders op oudere leeftijd in huis te nemen en voor hen te zorgen, terwijl in andere culturen ouderen vaak naar verzorgingstehuizen gaan. Stel dat iemand uit de ene cultuur de ander bekritiseert en zegt dat het moreel verkeerd is om ouders naar een verzorgingstehuis te sturen. Heeft dit zin om te zeggen? Of kun je dat niet over een andere cultuur zeggen?"

Ja, dat kan. Er is een moraal die voor alle culturen geldt

Nee dat kan niet, de moraal wordt bepaald door de cultuur

Nee dat kan niet, iedereen bepaalt zelf wat hij/zij vindt

Anders..

Hoe weet jij wat goed of fout is? Waar baseer je je op?

De sofisten

• Kunst van openbaar spreken en overtuigen van belang in Athene wie carrière wilde maken (6e/5e eeuw)
  
• Sofisten speelden hier op in: rondtrekkende ‘leraren van de wijsheid’
  
•  Tegen betalen les in welsprekendheid/overtuigen: retorica
  
•  Gelijk krijgen belangrijker dan gelijk hebben (dat laatste onmogelijk?)

De sofisten

“Het vermogen om door zijn woorden een ander te overtuigen, voor de rechtbank de rechters, in de raadzaal de raadsleden, in de volksvergadering het volk, en in het algemeen de deelnemers aan elke bijeenkomst van burgers. Want door dat machtige vermogen zul je de dokter tot je bediende maken en de trainer niet minder. Die zakenman van jou zal blijken voor een ander zijn geld te verdienen; niet voor zichzelf, maar voor jou, die kan spreken en die de grote massa een overtuiging weet bij te brengen.”

Zou jij gebruik willen maken van lessen van de sofisten?

Ja natuurlijk!

Nee, liever niet

Leg uit waarom wel/niet

Protagoras

"Iets wat mij op een bepaalde manier toeschijnt, is zo voor mij, en iets wat jou op een bepaalde manier toeschijnt, is zo voor jou"

Protagoras is relativist: de moraal is relatief en subjectief, afhankelijk van wat jij vindt. De mens is de maat van alle dingen

Plato is realist: de moraal is niet relatief en objectief, er is een waarheid die bestaat, los van wat jijzelf vindt

Volgens Plato is het standpunt van Protagoras gevaarlijk. Kun je bedenken waarom?

In een bepaalde cultuur is het gebruikelijk om ouderen te eren door hen met dure geschenken te overladen, terwijl in een andere cultuur bescheidenheid en soberheid als deugd wordt beschouwd. Is het ene morele systeem beter dan het andere?

- Hoe zou Protagoras (relativist) deze vraag beantwoorden?

- En hoe zou Plato (realist) deze vraag beantwoorden?

"Stel je voor dat een school besluit dat je telefoon gebruiken overal mag, omdat je daarmee het geluk van leerlingen bevordert. Is dit moreel juist?"

- Hoe zou Protagoras (relativist) deze vraag beantwoorden?

- En hoe zou Plato (realist) deze vraag beantwoorden?

Wat voor soort ethiek hebben we deze les gedaan?

1. Descriptieve ethiek
2. Normatieve ethiek
3. Meta-ethiek

Wat denk jij? Is er 1 juiste morele waarheid, of is deze afhankelijk van cultuur en situatie?

Er is 1 morele waarheid: ik ben een realist

Er is niet 1 morele waarheid: ik ben een relativist

Welke sofisten leven er in onze tijd, denk je?