3. Monniken en ridders

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 1

500 - 1000

H3 Monniken en ridders

500 - 1000

3.1 Leenheren en leenmannen

Leerdoelen

Je kunt uitleggen:

• op welke manier Karel het Frankische rijk bestuurde.
  
• hoe politieke verdeeldheid ontstond na Karels dood.
  
• waardoor in Europa onveiligheid ontstond en welke gevolgen dit had.

500 - 1000

Karel de Grote was van 768 - 814 koning van het Frankische rijk.

500 - 1000

Het Frankische rijk bestond uit een groot deel van Europa.

500 - 1000

Karel de Grote bestuurde zijn rijk met behulp van edelen. 

Edelen zijn van adel.

Bijvoorbeeld graven en hertogen.

Afbeelding: De Dom van Aken met in het midden de paltskapel van Karel de Grote uit 796. (foto: Wikimedia )

500 - 1000

Het syteem van besturen heet het leenstelsel.

Edelen krijgen een gebied in leen in ruil voor het leveren van soldaten en het zorgen voor orde en veiligheid.

500 - 1000

De leenman (graaf/hertog) legt een 'eed van trouw' af aan de leenheer (koning) voordat hij de heerschappij krijgt over het leengebied.

800: Karel de Grote wordt 

door de paus tot keizer 

gekroond.

500 - 1000

500 - 1000

Na de dood van Karel de Grote viel het Frankische rijk uit elkaar.

Leenmannen gingen het gebied steeds meer als hun eigen gebied beschouwen en gaven het gebied door aan hun zoons. Hun positie werd erfelijk.

Er ontstonden oorlogen tussen koningen, hoge adel en lage adel.

500 - 1000

Naast de politieke verdeeldheid zorgden ook de Vikingen in de 9e en 10e eeuw voor onveiligheid in Europa.

500 - 1000

Om te zorgen voor veiligheid gaan edelen:

• Kastelen bouwen.
• Voetsoldaten en ridders in dienst nemen.

500 - 1000

Maak opdracht  en  op bladzijde .

Even checken... 

Open je laptop en ga naar LessonUp. 

500 - 1000

Leerdoelen

Je kunt uitleggen:

• op welke manier Karel het Frankische rijk bestuurde.
  
• hoe politieke verdeeldheid ontstond na Karels dood.
  
• waardoor in Europa onveiligheid ontstond en welke gevolgen dit had.

500 - 1000

3.2 Europa wordt christelijk

500 - 1000

Leerdoelen

Je kunt uitleggen:

• hoe het christendom in Europa werd verspreid.
• hoe de Germaanse cultuur bleef bestaan.
• waardoor geestelijken belangrijk waren in de samenleving.

500 - 1000

Missionarissen kregen van de paus de opdracht om het christendom in Noord-Europa te verspreiden. 

Beroemde missionarissen:

Willibrord en Bonifatius.

500 - 1000

Germanen (zoals de Saksen en Friezen) hadden een natuurgodsdienst. Zij geloofden in goden als Donar, Wodan en Frija.

500 - 1000

Rond het jaar 1000 was bijna heel Europa christelijk.

Koningen (zoals Karel de Grote) hielpen missionarissen om de mensen te bekeren tot het christendom. 

https://schooltv.nl/video-item/karel-de-grote-en-de-saksen-een-oorlog-van-30-jaar#q=karel%20de%20grote

500 - 1000

Om de overgang naar het christendom makkelijker te maken werden christelijke dingen vermengd met dingen uit de Germaanse cultuur.

Bijvoorbeeld: data pasen en kerstmis, de kerstboom en  heiligenverering.

Soorten geestelijken:

• Hoge geestelijken: bisschoppen
• Lage geestelijken: pastoors
• Monniken en nonnen

500 - 1000

Geestelijken moesten zich houden aan de regels van de kerk.

500 - 1000

Geestelijken hadden veel macht en invloed doordat:

• Iedereen ging naar de kerk waar verteld werd hoe ze moesten leven.
• Geestelijken kregen geld en grond van vorsten.
• Geestelijken konden lezen en schrijven en hadden hoge functies bij de vorsten.

500 - 1000

Monniken en nonnen woonden afgezonderd in een klooster.

De baas van een klooster is de abt/abdes.

Afbeelding: abdij van Egmond.

500 - 1000

Maak opdracht  en  op bladzijde .

Even checken... 

Open je laptop en ga naar LessonUp. 

500 - 1000

Leerdoelen

Je kunt uitleggen:

- hoe het christendom in Europa werd verspreid.

- hoe de Germaanse cultuur bleef bestaan.

- waardoor geestelijken belangrijk waren in de samenleving.

500 - 1000

3.3 Machtige heren, halfvrije boeren

Je kunt uitleggen:

• waardoor boeren in de landbouwsamenleving halfvrij waren.
• hoe de landbouw was georganiseerd.
• welke sociale verhoudingen er waren.

500 - 1000

Leerdoelen

500 - 1000

Na de val van het Romeinse rijk was er veel veranderd in Europa:

• Er waren bijna geen steden meer.
• Er was nog maar weinig handel.

De landbouwstedelijke samenleving was veranderd in een landbouwsamenleving.

500 - 1000

Boeren zochten bescherming op het domein van een heer of

een klooster.

Boeren die op een domein wonen worden horigen genoemd.

500 - 1000

Hofstelsel = het economisch systeem met horigen op een domein.

Hof = huis van de heer

500 - 1000

In ruil voor bescherming moesten de horigen:

• oogst afstaan (belasting).
• herendiensten doen.

Een domein was zelfvoorzienend: alles wat de bewoners nodig hadden werd op het domein geproduceerd.

500 - 1000

Er waren in de middeleeuwen drie sociale groepen (standen):

• 1e stand: geestelijken
• 2e stand: edelen (adel)
• 3e stand: boeren

500 - 1000

De eerste en tweede stand hadden privileges (voorrechten):

• geen belasting betalen
• bestuurlijke macht

Heerlijke rechten: de rechten van de heer van een domein.

500 - 1000

Maak opdracht  en  op bladzijde .

Even checken... 

Open je laptop en ga naar LessonUp. 

500 - 1000

Leerdoelen:

Je kunt uitleggen:

- waardoor boeren in de landbouw-samenleving halfvrij waren.

- hoe de landbouw was georganiseerd.

- welke sociale verhoudingen er waren.

3.4 De opkomst van de islam

500 - 1000

Tekst

Afbeelding: Hagia Sophia (Istanbul)

Leerdoelen

Je kunt uitleggen:

• hoe de islam ontstond.
• hoe het Arabische rijk ontstond.
• hoe de samenleving en cultuur in de Arabische wereld zich ontwikkelden.

500 - 1000

500 - 1000

Vanaf 610 gaat Mohammed de mensen in Mekka vertellen over een nieuw geloof: de islam.

Mohammed = profeet

500 - 1000

De islam heeft 1 god, Allah.

Het nieuwe geloof krijgt veel aanhangers, moslims (islamieten) genoemd.

500 - 1000

622: Mohammed verhuist naar Medina (Hedsjra) en sticht daar de eerste islamitische gemeenschap.

630: ook Mekka wordt islamitisch.

500 - 1000

632: Mohammed overleden.

De macht komt in handen van kaliefen. Zij gaan meer gebied veroveren en breiden zo het kalifaat (islamitische/Arabische rijk) uit.

500 - 1000

Jihad

De tweede kalief noemde de veroveringen een jihad, een heilige strijd.

Toen: innerlijke strijd om een goede moslim te zijn en de islam te verdedigen.

Later: de plicht om de islam te verspreiden, zo nodig met geweld.

500 - 1000

Arabische cultuur:

• Arabische schrift.
• Arabische taal.
• Islam als staatsgodsdienst.

كيف حالك

Arabische tekst: hoe gaat het met jou?

500 - 1000

In de Arabische wereld werd veel gehandeld over land en zee. 

De Arabische vorsten waren meestal verdraagzaam tegenover andere godsdiensten. Joden en christenen moesten wel meer belasting betalen.

500 - 1000

Maak opdracht  en  op bladzijde .

Even checken... 

Open je laptop en ga naar LessonUp. 

500 - 1000

Leerdoelen:

Je kunt uitleggen:

- hoe de islam ontstond.

- hoe het Arabische rijk ontstond.

- hoe de samenleving en cultuur in de Arabische wereld zich ontwikkelden.