Herhaling hoofdstuk 5

• Natuurkunde / Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo
• Leerjaar 2

Herhaling hoofdstuk 5

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen op welke twee manieren je een beweging kunt vastleggen.
  
• Je kunt benoemen welke twee dingen je moet weten om uit een stroboscopische foto de gegevens voor een afstand-tijddiagram te halen.
  
• Je kunt een afstand-tijdtabel invullen.
  
• Je kunt een afstand-tijddiagram tekenen.
  
• Je kunt een afstand-tijddiagram aflezen.
  

Bewegingen vastleggen

• Manier 1: beweging fotograferen met korte tussenpozes, die elk één moment van een beweging laten zien.
  
• Manier 2: Stroboscopische foto: maakt van meerdere foto’s één foto. Tijd tussen de foto is steeds hetzelfde.
• Stroboscooplamp: lamp die met regelmatige tussenpozen een korte flits geeft.

Stroboscopische foto

• Conclusie foto: je ziet dat de afstand tussen de ballen steeds groter is, dus je weet dat de bal steeds sneller naar beneden rolt.

Afstand-tijdtabel

Afstand-tijdtabel maken:

Bijvoorbeeld aan de hand van een stroboscopische foto. Je moet dan wel weten:

• Hoeveel tijd er tussen de twee opeenvolgende lichtflitsen zit.
  
• Hoe groot de afstanden op de foto in werkelijkheid zijn.
  

Afstand-tijdtabel/diagram

Een afstand-tijddiagram maken

Leerdoelen 5.2 gemiddelde snelheid

• Je kunt de gemiddelde snelheid van een voorwerp berekenen.
  
• Je kunt snelheid in m/s omrekenen naar km/h en omgekeerd.
  
• Je kunt de afstand berekenen die een voorwerp in een bepaalde tijd aflegt.

Gemiddelde snelheid

Gemiddelde snelheid berekenen

Grootheden, eenheden en formules

Voorbeeldopdracht 1

Een atlete loopt de 100 meter in 10,8 seconden.

Bereken haar gemiddelde snelheid.

Voorbeeldopdracht 1

Een atlete loopt de 100 meter in 10,8 seconden.

Bereken haar gemiddelde snelheid.

Eenheden van snelheid omrekenen 

(makkelijke methode!)

Je kunt ook een getal in m/s naar km/h snel omrekenen door het te vermenigvuldigen met 3,6.

Eenheden van snelheid omrekenen 

(makkelijke methode!)

Je kunt ook een getal in m/s naar km/h snel omrekenen door het te vermenigvuldigen met 3,6.

Voorbeeldopgave 2

Johan fietst met een snelheid van 5,5 m/s.

Hoeveel km/h is dat?

Voorbeeldopgave 2

Johan fietst met een snelheid van 5,5 m/s.

Hoeveel km/h is dat?

Uitwerking:

5,5 m/s x 3,6 = 19,8 km/h

Afstand berekenen

Voorbeeldopgave 3

Tom rijdt een flinke afstand op zijn racefiets. Na drieënhalf uur fietsen kijkt hij op zijn fietscomputer. Hij ziet dat zijn gemiddelde snelheid 28 km/h is. Welke afstand heeft Tom in drieënhalf uur afgelegd?

Voorbeeldopgave 3

Tom rijdt een flinke afstand op zijn racefiets. Na drieënhalf uur fietsen kijkt hij op zijn fietscomputer. Hij ziet dat zijn gemiddelde snelheid 28 km/h is. Welke afstand heeft Tom in drieënhalf uur afgelegd?

Trucje om formule om te schrijven

Leerdoelen 5.3 versneld - eenparig - vertraagd

• Je kunt uitleggen wat er gebeurt met de snelheid bij een eenparige, versnelde en vertraagde beweging.
  
• Je kunt de snelheid op elk moment van de beweging berekenen bij een eenparige beweging.
  
•  Je kunt het afstand-tijddiagram van een eenparige, versnelde en vertraagde beweging herkennen.
  
•  Je kunt het afstand-tijddiagram van een eenparige, versnelde en vertraagde beweging aflezen.

Versnelde beweging

Versnelde beweging: een beweging waarvan de snelheid steeds groter wordt.

Eenparige beweging

Eenparige beweging: beweging waarvan de snelheid niet verandert.

Vertraagde beweging

Vertraagde beweging: beweging waarvan de snelheid steeds kleiner wordt.

Leerdoelen 5.4 Remmen en botsen

• Je kunt uitleggen wat de remweg is en waarvan de remweg afhangt.
  
• Je kunt aan de hand van een grafiek uitleggen wat het verband is tussen de beginsnelheid en de remweg.
  
• Je kunt uitleggen wat bedoeld wordt met de reactietijd en de reactie-afstand.
  
• Je kunt de stopafstand van een auto berekenen.

Remweg

Remweg: de afstand die een voertuig (bijvoorbeeld auto) aflegt tijdens het remmen (dus vanaf het moment dat het rempedaal wordt ingetrapt).

Hoe lang de remweg is, hangt af van:

1. De beginsnelheid
   
2. De (totale) massa van de auto
   
3. De remkracht
   

Remweg

Hoe lang de remweg is, hangt af van:

1. De beginsnelheid

• Hoe groter de beginsnelheid, des te langer de remweg.
  

2. De (totale) massa van de auto

• Hoe groter de massa van een voertuig (bv auto/vrachtwagen), hoe langer de remweg.
  

3. De remkracht

• Hoe harder je op het rempedaal trapt, des te groter wordt de remkracht en des te korter de remweg.
  

Remweg 1. De beginsnelheid

Hoe groter de beginsnelheid, des te langer de remweg. 

Remweg 2. De massa

Hoe groter de massa van een voertuig (bv auto/vrachtwagen), hoe langer de remweg. 

De reactietijd en de reactieafstand

Reactietijd: tijd tussen zien en reageren (het duurt altijd even voordat het rempedaal is ingetrapt)

• Reactietijd ligt normaal tussen de 0,7 en 1,0 s.
  
• Niet opletten, vermoeid zijn, alcohol, drugs en sommige medicijnen maken de reactietijd langer.
  

De reactietijd en de reactieafstand

Reactietijd: tijd tussen zien en reageren (het duurt altijd even voordat het rempedaal is ingetrapt)

• Reactietijd ligt normaal tussen de 0,7 en 1,0 s.
  
• Niet opletten, vermoeid zijn, alcohol, drugs en sommige medicijnen maken de reactietijd langer.
  

Reactie-afstand: de afstand die de auto in de reactietijd aflegt.

• Deze beweging is eenparig, dus kan de reactie-afstand uitrekenen met: afstand = snelheid x tijd (s = v x t).
  

De reactietijd, reactieafstand en remweg

Dus...

• Reactietijd: tijd tussen zien en reageren (het duurt altijd even voordat het rempedaal is ingetrapt)
  
• Reactie-afstand: de afstand die de auto in de reactietijd aflegt.
  
• Remweg: de afstand die een voertuig (bijvoorbeeld auto) aflegt tijdens het remmen (dus vanaf het moment dat het rempedaal wordt ingetrapt).

• Stopafstand = reactie-afstand + remweg
  

Stopafstand = reactie-afstand + remweg

Stopafstand = reactie-afstand + remweg

   s = v ▪ t

Voorbeeldopgave

Truus rijdt met een constante snelheid van 60 km/h met haar auto. Haar reactietijd is 0,8 s. Haar remweg is 15 meter. Bereken de stop-afstand. 

Voorbeeldopgave 

Truus rijdt met een constante snelheid van 60 km/h met haar auto. Haar reactietijd is 0,8 s. Haar remweg is 15 meter. Bereken de stop-afstand

Voorbeeldopgave 

Truus rijdt met een constante snelheid van 60 km/h met haar auto. Haar reactietijd is 0,8 s. Haar remweg is 15 meter. Bereken de stop-afstand

Stopafstand = reactie-afstand + remweg

Stopafstand = 13,3m + 15m

Stopafstand = 28,3 m