P1 - Week 6 - Docversie - Hulp bieden bij de opname van voeding en vocht

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

TM Traject

TM Traject, Pers. basiszorg 1 N4, theorie, Thema 2 "Hulp bieden bij opname voeding en vocht"

*  zorg bij voeding van de volwassene (volledig)

 * verslikken

 * de taak van de verpleegkundige

* Vochtbalans en huidturgor

* Vochtretentie

Vochtintake stimuleren

Opdrachten:

Uit dit thema: Verwerkingsopdrachten en 'begrijp je de theorie' 

Lesopzet week 5

• Aanwezigheid, PARS
  
• Terugblik vorige les 
• Lesdoelen
  
• Voorkennis activeren 
• Aanvullende theorie
• Lesdoelen behaald in week 6
• Huiswerk

Terugblik vorige les

1. Waarom is goede mondverzorging belangrijk? 

2. Wat zijn signalen van mondproblemen bij de zorgvrager?

3. Welke zorgvragers hebben een verhoogde kans op stomatitis?

Dit keer d.m.v. van vragen stellen aan de klas. 

Niet laten roepen. Eerst goed over antwoord na laten denken.

Student aanwijzen.

Lesdoelen

Aan het einde van les 5:

• Weet je hoe je de zorgvrager kunt ondersteunen bij de inname van voeding en vocht, waarbij je rekening houdt met zijn/haar wensen,  gewoonten, handicap of beperking
• kun je een vochtbalans aanleggen en bijhouden en acties ondernemen als de vochthuishouding uit balans dreigt te raken
• kun je 5 maatregelen benoemen om de voeding- en vochtinname te bevorderen
• Kun je in eigen woorden uitleggen wat er wordt verstaan onder de term 'vochtretentie'

Voorkennis activeren

Ga in groepjes van 4 zetten. Teken een placemat op de flapover 

Vraag: Waar dien je rekening mee te houden wanneer je een zorgvrager hulp biedt bij het eten en/of drinken ?

Elke student schrijft zoveel mogelijk dingen op
in het vak voor hem/haar.
In het middelste vak schrijven jullie wat jullie uiteindelijk
de 3 belangrijkste punten vinden. 

4 studenten per groepje. Eerst schrijft student in 1 vak zoveel mogelijk dingen op. (5 min.) Daarna met elkaar in discussie: wat vindt het groepje uiteindelijk de 3 belangrijkste punten

Denk aan bijv.:

• Sluit aan bij de behoeften van de zv.
• Zorg voor inspraak in de samenstelling van het menu. Laat de zv meedenken.
• Benader de zv rustig en overzichtelijk.
• Bescherm kleding zv; handen wassen, evt. mondverzorging 
• Zorg voor een goede eethouding van de zv.
• Zorg voor een prettige omgeving.
• Zorg ervoor dat het eten smaakvol wordt opgediend: op temperatuur en aantrekkelijk opgemaakt op het bord.
• Pas je tempo aan de zorgvrager aan.
• Moedig zelfzorgactiviteiten aan.
• Geef uitleg over aspecten van eten en drinken, en evt. hulpmiddelen daarbij.
  
• wil de zv bidden voor en na het eten
• Weet wat voor dieet de zv heeft
• Weet of de zv slikproblemen heeft

Vraag reactie van de studenten?

Zelfzorgtekorten m.b.t. opname voeding en vocht

Wanneer iemand zijn zorg niet meer zelf kan of wilt uitvoeren spreken we van een zelfzorgtekort.

Welke acties kun je ondernemen bij zorgvrager:

• met een vaardigheidstekort ?
  
• met een motivatietekort ?
  
• met kennistekort ?
  

Vaardigheidstekort: 

volledige overname: bijv. de zv eten/drinken geven
gedeeltelijke overname: bijv. door het eten te snijden, gebruik van hulpmiddelen aanleren
Motivatietekort: bijv. door zv te stimuleren/motiveren door o.a. naar zijn wensen en gewoonten te luisteren van voor zijn ziekzijn, samen koken/eten
Kennistekort: voorlichting geven, diëtist inschakelen

Vochtbalans

Normaal gesproken zijn in het menselijk lichaam de opname en uitscheiding van water in balans (= vochtbalans).

Bij sommige zorgvragers is het nodig deze balans bij te houden en te controleren. Bij een vochtbalans vergelijk je het vocht dat wordt opgenomen met het vocht dat wordt uitgescheiden.

Kort even opfrissen wordt uitgebreid behandeld bij verpleegkunde 

Bij dit vak richten op de verpleegkundige zorg

Voor aanvang van je dienst moeten alle medewerkers weten dat je bij zv vochtbalans moet bijhouden!

Uitscheiding vocht door:
ademhaling, urine, zweten (ook al zie je het niet), ontlasting, braken

Vochtbalans

24 uur (meestal start en sluit de nachtdienst vochtbalans). Meerdere dagen.

Negatief: vochtopname is minder dan het vochtverlies (dehydratie, verminderde huidturgor)
Positief:  de vochtopname is meer dan het vochtverlies (oedeemvorming).

Verpleegkundige zorg:
ook wegen van zorgvrager bij negatieve / positieve vochtbalans!

dehydratie = uitdroging

huidturgor = elasticiteit van de huid
retentie = vocht vasthouden

Verschijnselen van vochtretentie kunnen zijn:
opgeblazen gevoel

dikke voeten en vingers

opgezette oogleden

's nachts vaak plassen (omdat zv ligt kan het vocht gemakkelijker terugstromen)
kortademig

Oorzaak: nieren, levert of hart werken minder goed of bij gebruik bepaalde medicaties

Check huidturgor: 
Om de elasticiteit van de huid te controleren trek je eraan met je duim en wijsvinger. Als zv goed gehydrateerd bent springt je huid meteen terug als je het loslaat. Als het een halve seconde of langer duurt voordat je huid weer in zijn normale vorm terugtrekt kan zv uitgedroogd zijn. 

Verbrandingsprocessen van koolhydraten, vetten, eiwitten levert vocht

Volwassene: ongeveer 2,5 liter/per dag

Ouderen: ongeveer 1,7 liter/per dag

Ouderen voelen niet goed dat ze dorst hebben. Zeker bij warm weer extra drinken aanbieden!

Negatief of positief?

Reken uit:

kopje = 125 ml 

beker/glas = 150 ml 

schaaltje = 200 ml 

soepkom = 250 ml

Verslikken

Jij als verpleegkundige moet weten of een zv een dieet heeft of als hij/zij slikproblemen heeft. 

Bij slikproblemen kans op longontsteking, maar ook kans bij ernstige verslikking op verstikken!! 

Bij de reanimatieles leer je wat te doen bij ernstige verslikking / reanimeren

Wat te doen bij verslikking?

Kijk bij een verslikking allereerst in de mond of je het probleem weg kunt halen. Als het slachtoffer goed kan hoesten, moedig je enkel het hoesten aan. Kunstgebit verwijderen.
Bij ernstige verslikking geeft het slachtoffer aan benauwd te zijn. Hij grijpt mogelijk naar de keel, is in paniek, kan niet praten of hoorbaar hoesten en probeert wanhopig adem te halen, wat soms een gierend geluid geeft. Handel dan als volgt:

Bel 112 of laat 112 bellen.

Laat het slachtoffer met verslikking vooroverbuigen.

5x rugslagen tussen de schouderbladen  Ondersteun de borstkas hierbij met je andere hand. Helpt dat niet?
Ga achter het slachtoffer staan, plaats een vuist op de bovenkant van de buik en onder het borstbeen. Ondersteun met je andere hand deze vuist.

Trek beide handen met een ruk schuin omhoog naar je toe, doe dit max. 5x.

Wissel deze handelingen af totdat de verslikking is opgeheven of totdat het ambulancepersoneel het overneemt.

Als het slachtoffer het bewustzijn verliest, moet hij gereanimeerd worden. 

Opdracht

TM Traject, Pers. basiszorg 1 N4, Opdracht, Thema 2 "Hulp bieden bij opname voeding en vocht"  en ga naar

"Test je kennis over hulp bieden bij de opname van voeding en vocht" - 
Maak de verwerkingsopdrachten en 'begrijp je de theorie van "Verpleegkundige zorg bij voeding van de volwassenen"

Eerder klaar: start dan met het huiswerk voor volgende week 

Lesdoelen bereikt?

• Weet je hoe je de zorgvrager kunt ondersteunen bij de inname van voeding en vocht, waarbij je rekening houdt met zijn/haar wensen, gewoonten, handicap of beperking?
• kun je een vochtbalans aanleggen en bijhouden en acties ondernemen als de vochthuishouding uit balans dreigt te raken?
• kun je 5 maatregelen benoemen om de voeding- en vochtinname te bevorderen?
• Kun je in eigen woorden uitleggen wat het begrip 'vochtretentie' inhoudt. 

Huiswerk

1. Opdracht afmaken (test je kennis) en 

2. Lees het volgende door voor de volgende les:

TM Traject, Pers. basiszorg 1 N4, theorie, Thema 3 "Hulp bieden bij de uitscheiding"

3.10 urine

3.11 feces

Schrijf onduidelijkheden / vragen op

verpleegkunde gaat uitgebreid in op "uitscheiding"
Voor theorie vaardigheden alleen de verpleegkundige zorg.

Deze lessonup delen met de studenten