Literatuur middeleeuwen en renaissance les 1

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Literatuur middeleeuwen en renaissance les 1

lesdoel

• Je kunt de hoofdlijnen schetsen van de oorsprong van de literatuur in de oudheid (Grieken, Romeinen, Joden en Christenen)
• Je weet in hoofdlijnen hoe de Bijbel in elkaar zit en welke invloed de Bijbel had op een middeleeuwer

Oudheid - 3.1 over goden en mensen

- Wanneer was de oudheid?

- Er waren nog geen landen. Wat was er wel?

- Hoe komt het dat gebruiken uit Rome ook normaal werden in grote delen van Europa, het Midden-Oosten en Noord-Afrika? 

Oudheid

- 3000 v.C. tot 500 n.C.

-  stadstaten

- Rome werd in 509 v.C. een republiek  

- veroveringsoorlogen --> groot deel van Europa, Midden-  

    Oosten en Noord-Afrika veroverd

-  volken namen gebruiken over (aangepaste en verbeterde 

    vorm)

Geloof in de oudheid

- Waar geloofden de Grieken in? 

- Waarin geloofden joden in Palestina (= groot gebied in het  

    Midden-Oosten)

- Welke tweedeling ontstond er in dat geloof?

- Vanaf 394 was er een staatsgodsdienst in het Romeinse rijk. Welk geloof was dat en hoe werd dit geloof de staatsgodsdienst?

Geloof in de oudheid

- in veel verschillende goden (polytheïsme) 

- in één God (monotheïsme) - Jahweh, komst Messias

- Christenen geloofden dat Jezus de gekomen Messias is

- Het Christendom werd de staatsgodsdienst nadat keizer      

   Constantijn in 312 een oorlog had gewonnen nadat hij tot de 

   God van de christenen had gebeden

Klassieke literatuur

- Wat zijn de drie hoofdgenres in de klassieke Griekse 

   literatuur? 

- Leg uit wat deze genres inhouden.

- Leg uit wat een epos is.

- Vertel hoe de Romeinse klassieke literatuur veranderde onder 

   invloed van de Griekse klassieke literatuur.

- Wat zijn mythen?

Klassieke literatuur

1. Epiek - verhalende teksten

2. Lyriek - teksten (gedichten) die over persoonlijke gevoelens 

    gaan

3. dramatiek - toneel

Epos = heldendicht (lang verhalend gedicht over heldendaden van personen of goden); mengvorm van  epiek en lyriek 

Klassieke literatuur

Romeinse teksten - aanvankelijk over aardse zaken zoals geschiedenis, recht en staatsinrichting. 

Door vermenging cultuur --> komedies en tragedies in theaters (vertaald of naar Grieks voorbeeld)

Mythen = verhalen waarin een verklaring wordt gegeven voor verschijnselen die moeilijk te begrijpen waren toen

De Bijbel

- Hoe is de Bijbel opgebouwd? Beschrijf de inhoud van de delen.

- Hoe komt het dat weinig middeleeuwers de Bijbel lazen?

- Hoe kreeg de middeleeuwer kennis van de Bijbel?

De Bijbel

- Oude testament = de geschiedenis van het joodse volk en  

    lyrische teksten

- Nieuwe testament = evangeliën over het leven van Jezus, 

    geschiedenis van de apostelen, brieven van de apostelen, 

    een tekst over de wederkomst van Christus

De Bijbel

Lastig om zelf te lezen!

- de meeste middeleeuwers analfabeet

- de meeste middeleeuwers begrepen het Latijn niet

Vertalingen

Eerste vertaling: Rijmbijbel (Jacob van Maerlant) - deel van de Bijbel

Het christendom in de middeleeuwen

- Leg uit wat christenen geloven over zonde en verlossing.

- Waarom is naleving van Christus voor de middeleeuwer zo belangrijk?

- Noem nog twee zaken waaraan je ziet dat het leven van de middeleeuwer doordrenkt was van het geloof.

Het christendom in de middeleeuwen

- Zondeval, Jezus brengt verlossing, laatste oordeel

- De middeleeuwer was bang voor de dood en het laatste oordeel en de beste weg om het vagevuur te vermijden is het navolgen van Jezus. = belangrijkste richtlijn voor geestelijk leven

Het christendom in de middeleeuwen

1. Navolging van Christus is de richtlijn voor het geestelijk leven

2. De structuur van de middeleeuwse kalender wordt bepaald door de hoogtepunten uit Jezus' leven

3. Mensen kozen voor het kloosterleven (een leven van bidden 

    en werken)

Huiswerk

Leer  6.3.1 en de twee internetpagina's (zie planner)

Maak van 6.3.1 opdracht 1

Lezen middeleeuws werk

Keuze uit:

- Karel ende Elegast

- De reis van Sint Brandaan

- Reinaert de vos

- Beatrijs

- Elckerlyc

- Mariken van Nieumeghen

- Floris ende Blancefloer 

Onderdelen presentatie

• titel (+ schrijver)
  
• korte samenvatting
  
• wat is het genre en welke kenmerken zie je daarvan terug?
  
• drie voorbeelden van hoe symboliek toegepast wordt in het boek
  
• twee voorbeelden van hoe de middeleeuwse samenleving terug te vinden is in het boek.
• Middeleeuwse literatuur is altijd ''ter leering ende vermaeck'. Welke les zou een middeleeuwer moeten trekken uit dit werk?

26 januari zijn de presentaties