H6 Paragraaf 1 "Weerstandjes"

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Weerstanden

Wat doet een geleider?

1. Geeft stroom gemakkelijk door.
2. Houdt stroom tegen.

Wat doet een isolator?

1. Geeft stroom gemakkelijk door
2. Houdt stroom tegen

In welke eenheid meet je stroomsterkte?

1. V
2. W
3. A
4. P

In welke eenheid meet je spanning?

1. V
2. W
3. A
4. P

Wat is waar?

1. Bij een serieschakeling is de stroomsterkte overal even groot.
2. Bij een parallelschakeling is de stroomsterkte overal even groot.

Zo dat was de voorkennis. 

Ik hoop dat je ze allemaal goed hebt beantwoord. Als dat niet zo was, geen probleem, in dit hoofdstuk ga je ze weer gebruiken, dus dan leer je ze wel. 

Even zodat je weer even weet wat alles betekent, een filmpje:

Weerstanden

Zo nu gaan we echt beginnen: weerstand. 

Maar wat is weerstand eigenlijk?

Wat is volgens het woordenboek de betekenis van het woord "weerstand"?

1. Gedrag van het weer
2. Tegenstand, verzet
3. Een goede geleiding van stroom
4. Spanning in Volt

Weerstand

De SI eenheid voor elektrische weerstand is Ohm. 

Het symbool hiervoor is: Ω

We zeggen dus bijvoorbeeld: 

Een weerstandje kan een weerstand hebben van 20 ohm. 

Weerstand in de natuurkunde

Met een weerstandje in de natuurkunde bedoelen we een onderdeeltje wat een klein beetje (of heel veel) isoleert. 

Het houdt de stroom dus een klein beetje (of heel veel) tegen. 

Op het plaatje hierna zie je een koolstof weerstandje.

Symbool weerstand

Hoe teken je een weerstand in een schakelschema? 

Je gebruikt het symbool in het plaatje hiernaast. 

Waarde van een weerstand

De waarde van een weerstandje kun je bepalen aan de hand van de gekleurde ringen. 

Op het plaatje hiernaast zie je wat de kleurcode van een weerstand betekent. 

Ring 4 en evt 5

De 4e (en soms 5e ring) zijn zilver of goud. Dit betekent dat ze een afwijking hebben. Bij zilver is de afwijking 10% en de gouden 5%. 

Hoe werken die kleurcodes dan?

In de hieropvolgende plaatjes zie je hoe je stap voor stap de weerstand kunt bepalen door naar de ringen te kijken. 

De eerste afbeelding laat het voorbeeld zien, de 2e, 3e en 4e laten de waarde van de ring zien. 

Hier zie je kleuren van de ringen

De groene ring geeft een 5 aan

De blauwe ring geeft een 6 aan

De rode ring geeft 2 nullen aan

Bijna klaar

De laatste ring is goud. Dit geeft dus aan dat er een afwijking kan zijn van 5%. 

Nu zelf doen!

Je krijgt 3 weerstandjes per groepje. 

Bepaal met elkaar de weerstand van het weerstandje in Ohm. 

Hiervoor mag je gebruik maken van de volgende afbeelding. 

Noteer voor jezelf de weerstand en de afwijking van weerstandje A, B en C

Klaar?

Doe de weerstand in het daarvoor bestemde bakje op ons bureau. 

Weerstand berekenen!

De weerstand kunnen we ook berekenen.

Daarvoor moeten we eerst de spanning en

de stroomsterkte meten. Dat doen we met

een schakeling.

Berekenen daarna de weerstand met de formule:

weerstand=​stroomsterkte​​spanning​​

R=​I​​U​​

Weerstand berekenen!

Voorbeeld:

U = 6 V

I = 0,1 A

                                                                                      Ω

R=​0,1​​​I​​U​​6​​=60

Stroomsterkte berekenen!

Als we de weerstand R en de spanning U weten, kun je de stroomsterkte berekenen met de formule:

stroomsterkte=​weerstand​​spanning​​

I=​R​​U​​

Stroomsterkte berekenen!

Voorbeeld:

U = 50 V

R = 100 Ω

I=​R​​U​​=​100​​50​​=0,5A

Spanning berekenen!

Als we de weerstand R en de stroomsterkte I weten, kun je de spanning berekenen met de formule:

spanning=weerstand⋅stroomsterkte

U=R⋅I

Spanning berekenen!

Voorbeeld:

R = 60 Ω

I = 0,25 A

U=R⋅I=60⋅0,25=15V

Even samengevat

Een weerstand houdt de stroom gedeeltelijk tegen. Hierdoor kun je de hoeveelheid stroom bepalen. 

De weerstand wordt gemeten in Ohm (Ω). 

Bij een koolstofweerstandje kun je de weerstand bepalen aan de hand van de kleurringen.