Argumenteren

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 5,6

ARGUMENTEREN

Doelen

1. Je kent de begrippen standpunt, argument en tegenargument.
2. Je kent soorten argumenten. 
3. Je kent argumentatieschema's.
4. Je kent argumentatiestructuren.
5. Je weet drogredenen zijn. 
6. Je kunt aangeven of een argumentatie betrouwbaar is of niet. 

Standpunt

Standpunt: mening over iets
                         positief, negatief of twijfelachtig

Signaalwoorden: ik vind dat, volgens mij, ik denk dat, dus,                                                  daarom, kortom, mijn conclusie is

Argument

Argument: verdediging of aanval van een standpunt

Signaalwoorden: want, omdat, namelijk, aangezien, immers

Feitelijke argumenten: waar of onwaar, controleerbaar (het is zo, òf niet).                                                  
                                                 Ik ga boodschappen doen bij de Jumbo, want die zit bij mij om de hoek. 

Waarderende argumenten: argument geeft aan dat iets (on)wenselijk, (on)gepast, mooi of lelijk,
                                                          goed of slecht is. 
                                                          Ik ga boodschappen doen bij de Jumbo, want ik vind het een fijne
                                                          winkel. 

Tegenargument

Tegenargument: ontkracht het standpunt of een argument.

Argumentatieschema's

Argumentatie kan gebaseerd zijn op:

1. oorzaak en gevolg
2. kenmerk en eigenschap
3. voor- en nadelen
4. voorbeelden
5. vergelijking
6. autoriteit

Het Nederlands verloedert want jongeren gebruiken steeds meer Engelse woorden als spam, hacken, gamen, cool, relaxed en chill.

Tekst

1. argumentatie op basis van vergelijking
2. argumentatie op basis van voor- en nadelen
3. argumentatie op basis van kenmerk of eigenschap
4. argumentatie op basis van oorzaak en gevolg

De opwarming van de aarde zorgt ervoor dat arme landen steeds meer problemen krijgen met hun watervoorziening. Zij hebben geen geld om water uit andere gebieden te halen, waardoor de tekorten aan drinkwater verder toenemen en het nog moeilijker wordt om voedsel te verbouwen

1. argumentatie op basis van vergelijking
2. argumentatie op basis van voorbeelden
3. argumentatie op basis van kenmerk of eigenschap
4. argumentatie op basis van oorzaak en gevolg.

Wij vonden het een prima appartement met een heerlijk terras en ideaal vlakbij zee. Negatief was dat de bedden compleet doorgelegen waren. Ook hadden wij nauwelijks warm water in de douche. En tot slot hadden wij erg veel kakkerlakken. Met kleine kinderen is dat niet echt prettig. Het waren gelukkig maar hele kleintjes, maar toch niet echt aangenaam. Al met al denk ik dat we de volgende keer toch een andere accommodatie boeken.

1. argumentatie op basis van vergelijking
2. argumentatie op basis van voor- en nadelen
3. argumentatie op basis van kenmerk of eigenschap
4. argumentatie op basis van voorbeelden

Het was mooi om te zien dat zoveel supporters ons kwamen steunen. Ook bij een eerdere uitwedstrijd was dit het geval en toen liep het goed af. Ik verwacht zaterdag met twee bussen supporters dan ook een overwinning bij de wedstrijd tegen Amsterdam.

1. argumentatie op basis van voorbeelden
2. argumentatie op basis van voor- en nadelen
3. argumentatie op basis van oorzaak en gevolg
4. argumentatie op basis van vergelijking

Als Jett Rebel volgend jaar optreedt op Lowlands gaan we zeker weer naar het festival. Vorige keer was hij ook top.

1. argumentatie op basis van voorbeelden
2. argumentatie op basis van vergelijking
3. argumentatie op basis van oorzaak en gevolg
4. argumentatie op basis van kenmerk of eigenschap

Klimaatverandering is zeker van invloed op de gezondheid van de mensen. Vooral oudere mensen kunnen slecht tegen hitte. Er zullen daardoor alleen in Europa al nog meer mensen overlijden dan de tienduizenden mensen die nu al per jaar door de hitte sterven.

1. argumentatie op basis van oorzaak en gevolg
2. argumentatie op basis van vergelijking
3. argumentatie op basis van voorbeelden
4. argumentatie op basis van kenmerk of eigenschap

Volgens zijn arts heeft hij bloedarmoede. Hij had namelijk allerlei symptomen die er op wijzen: last van vermoeidheid, hartkloppingen, duizeligheid, oorsuizingen en hoofdpijn.

1. argumentatie op basis van voor- en nadelen
2. argumentatie op basis van kenmerk of eigenschap
3. argumentatie op basis van vergelijking
4. argumentatie op basis van voorbeelden

Suiker blijkt veel ongezonder dan onverzadigd vet te zijn. Het Voedingscentrum presenteert dit in zijn nieuwe Schijf van Vijf en biedt alternatieven.

1. argumentatie op basis van autoriteit
2. argumentatie op basis van voorbeelden
3. argumentatie op basis van kenmerk of eigenschap
4. argumentatie op basis van vergelijking

Argumentatiestructuur

De argumentatiestructuur is een weergave van de wijze waarop in een tekst of tekstdeel argumenten met elkaar en met het standpunt samenhangen.

We onderscheiden drie basisvormen van argumentatie:

Enkelvoudige argumentatie

Onderschikkende argumentatie

Nevenschikkende argumentatie

Enkelvoudige argumentatie

Een standpunt met één argument. 

Onderschikkende argumentatie

Een argumentatie waarin twee of meer argumenten gezamenlijk het standpunt ondersteunen.

De argumenten in nevenschikkende argumentatie kunnen:

- afhankelijk zijn

- onafhankelijk (ze vormen ieder op zich een zelfstandig argument voor het standpunt).

Nevenschikkende argumentatie

Een argumentatie waarin twee of meer argumenten gezamenlijk het standpunt ondersteunen.

De argumenten in nevenschikkende argumentatie kunnen:

- onafhankelijk (ze vormen ieder op zich een zelfstandig argument voor het standpunt) of

- afhankelijk zijn (ze zijn samen nodig om het standpunt te ondersteunen).

Drogredenen

Fouten in de argumentatie. 

Twee groepen:

1. onjuist gebruik van argumentatieschema's
2. overtreden van discussieregels

Onjuist gebruik argumenatieschema's

1. onjuist beroep op oorzaak-gevolgschema (onjuist beroep op causaliteit)
   (Jeroen zal nooit zijn vwo-diploma halen, want bij hem thuis hebben ze nog steeds geen internet.)
2. onjuist beroep op kenmerk of eigenschapschema
   (Meneer Van Dam kan goed met pubers opschieten, dus hij zal vast een goede docent zijn.)
3. onjuist beroep op voor- en nadelenschema
   (overdrijven voor- en nadelen: Je moet gaan hardlopen. Je geheugen wordt beter, je wordt fitter en je geheugen gaat met sprongen vooruit. 
   Vals dilemma: Je moet SP stemmen, tenzij je een rechtse regering wil.)
4. onjuist beroep op voorbeeldschema: overhaaste generalisatie.
   (In Spanje worden nog steeds stierengevechten gehouden. Zuid-Europeanen hebben geen respect voor dieren)
   
   

Vervolg

5. Onjuist beroep op vergelijkingsschema: verkeerde vergelijking.
(In de trein hoeven geen toiletten te zitten. In de bus zijn ook geen wc's.)

6. Onjuist beroep op autoriteit. 
(De jury bij de turnwedstrijd had geen enkele fout gemaakt. Dat vond Rutte ook.)

Overtreden discussieregels

1. Persoonlijke aanval. 
   (Wat weet een dronkenlap als jij nou van politiek. )
2.  Ontduiken van bewijslast. 
   (Bewijs jij maar eens dat je dat artikel zelf hebt geschreven.)
3. Vertekenen van het standpunt.
   (Wie zwijgt, stemt toe.) (Je wil de kerstsfeer verpesten door te zeggen dat je een vegetarisch kerstdiner wil.)
4. Bespelen van het publiek. 
   (Alleen hele domme mensen zullen het niet met mij eens zijn.)
5. Cirkelredenering. 
   (Ik heb dat niet gestolen, want ik ben geen dief.)

Noteer bij elke uitspraak van welke drogreden er sprake is. 

1. Veel ouderen die op een e-bike rijden hebben een ongeluk gehad, dus het rijden met een e-bike is gevaarlijk. 
2. Mijn opa dronk elke dag een paar glazen alcohol en hij is 98 geworden. Alcohol drinken is dus helemaal niet ongezond. 
3. Ga jij niet naar de wedstrijd? Dus jij gaat je lekker zitten vervelen in je eentje. 
4. Wat weet jij nu van gezondheid, je weegt zelf 105 kilo!
5. Ik vind haar niet aardig, want ik mag haar niet. 
6. Het geschiedenisonderwijs kan beter worden afgeschaft. Wat gebeurd is, is gebeurt. Een versleten jas gooi je toch ook weg? 
7. Hardlopen is helemaal niet gezond. Bij de marathon van vorige week is een man in elkaar gezakt en ter plekke overleden aan een hartaanval. 

Vervolg opdracht

8. Iemand die niet voor af een proefexamen maakt, haalt een slecht resultaat. Jim heeft een onvoldoende. hij heeft het proeftentamen dus niet gemaakt. 

9. Ik ben tegen de doodstraf. Ieder weldenkend mens is toch tegen!
10.Ik weet zeker dat deze maaltijd gezond is. Dat heeft mijn fitnesstrainer zelf gezegd. 

11. Als je tegen Zwarte Piet bent, ben je geen echte Nederlander. 

12.Sinds ze iPads op school gebruiken, zijn de resultaten voor de rekentoets achteruit gegaan. 

13 Nederland stelt niets voor, want het is maar een klein kikkerlandje. 
14. Bewijst u maar dat u daar niet te hard reed. 

15. Wat weet jij nou van voetbal? Je kan nog geen deuk in een pakje boter trappen. 

16. Dus jij vindt dat Natuurmonumenten geen goed werk verricht? Het milieu interesseer jou niets.

Antwoorden. 

1. onjuist beroep oorzaak / gevolg (causaliteit)
2. overhaaste generalisatie
3. vertekenen stanpunt
4. persoonlijke aanval

5.cirkelredenering

6. verkeerde vergelijking

7. overhaaste generalisatie
8. onjuist beroep oorzaak / gevolg (causaliteit)
9. ontduiken bewijslast
10. onjuist beroep op autoriteit
11. ontduiken bewijslast
12. onjuist beroep oorzaak / gevolg (causaliteit)

13. persoonlijke aanval
14. ontduiken bewijslast

15 persoonlijke aanval    16. vertekenen standpunt

Aanvaardbaarheid argumentatie

Argumentatie is aanvaardbaar als:

1. argumenten aanvaardbaar zijn
2. argumenten relevant zijn (aannemelijk zijn, geen drogreden)
3. argumenten onderling consistent zijn (elkaar niet tegenspreken).
4. Argumenten samen toereikend zijn voor het ingenomen standpunt. 

Aanvaardbaarheid van feitelijke uitspraken

Een feitelijke uitspraak is aanvaardbaar voor de lezer of

gesprekspartner

- wanneer hij in overeenstemming is met zijn of haar kennis van

de wereld of

- wanneer hij direct controleerbaar is en daarbij waar blijkt te zijn

of

- wanneer hij afkomstig is van een betrouwbare bron.

Controleerbaarheid van feitelijke uitspraken en betrouwbaarheid van bronnen
 

Feitelijke uitspraken zijn controleerbaar wanneer het (in principe)

mogelijk is ze door empirische waarneming te toetsen.

De bron van een uitspraak is betrouwbaar als:

- deze deskundig is op het terrein van de uitspraak,

- deze geen belang heeft bij de acceptatie ervan, en

- deze zichzelf niet tegenspreekt.

Aanvaardbaarheid van waarderende uitspraken 

Een waarderende uitspraak is aanvaardbaar wanneer hij in

overeenstemming is met de kennis en opvattingen de beoordelaar.