Veldwerk Delft atheneum 2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Veldwerk Delft  

Wat gaan we vandaag doen?

- Wat weet je over Delft? 

- Wat is de relatie met Delft en de lesstof?

- Wat gaan we doen op het veldwerk? 

- Opdracht (voor punt) 

Thema 5: De tijd van ontdekkers en hervormers 

16e eeuw: 1500 -1600 n.Chr.               Vroegmoderne tijd                                     

Wat weet je over Delft?

www.google.com

Delft is de stad van....

Wie zijn deze personen? 

Waar zijn zij bekend van? 

Willem van Oranje: 'Vader des vaderlands' bekend als de leider van de Nederlandse Opstand tegen de Spanjaarden. Na deze oorlog is Nederland een zelfstandige Republiek geworden. 

Hugo de Groot: Belangrijk persoon in de Republiek. Bekend vanwege zijn list/ontsnapping met de boekenkist. 

Piet Hein: Belangrijke zeevaarder. Heeft een succesvolle overwinning geboekt door de Spaanse zilvervloot te heroveren. 

Antoni van Leeuwenhoek: Uitvinder van de microscoop en daarmee de grondlegger van de microbiologie. 

Johannes Vermeer: Schilder uit Delft. Heeft grote Nederlandse werken geschilderd: het melkmeisje, het meisje met de parel en 'een gezicht op Delft.'

Hoe zat het ook al weer? 

Er ontstonden in de Nederlanden twee problemen:

• Een scheiding tussen de rooms-katholieke kerk en de protestantse kerk. 
• Karel V en Filips II die eenheid in hun rijk wilden creëren. Zij gingen hier streng op handhaven. 

Wie zijn deze personen? 

Waar zijn zij bekend van? 

Willem van Oranje: 'Vader des vaderlands' bekend als de leider van de Nederlandse Opstand tegen de Spanjaarden. Na deze oorlog is Nederland een zelfstandige Republiek geworden. 

Hugo de Groot: Belangrijk persoon in de Republiek. Ontsnapt vanwege zijn list met de boekenkist. 

Piet Hein: Belangrijke zeevaarder. Heeft een succesvolle overwinning geboekt door de Spaanse zilvervloot te heroveren. 

Antoni van Leeuwenhoek: Uitvinder van de microscoop en daarmee de grondlegger van de microbiologie. 

Johannes Vermeer: Schilder uit Delft. Heeft grote Nederlandse werken geschilderd: het melkmeisje, het meisje met de parel en 'een gezicht op Delft.'

Karel V wil eenheid in zijn rijk, hij wilt overal dezelfde wetten en regels en dat iedereen hetzelfde rooms-katholieke geloof heeft. (centralisatie)

interieur Dom van Freising

Interieur protestantse kerk

Na de Beeldenstorm in het najaar 1566 werd in augustus 1567 de hertog van Alva door Filips II van Spanje naar de Nederlanden gestuurd om orde op zaken te stellen. Alva begon de opstandelingen, die veelal protestanten waren, hard aan te pakken.

Filips II 

- Streng katholiek

- Praat alleen Spaans

- Komt zelden in de Nederlanden (maakt hem niet populair)

- Hij gaat verder met de kettervervolgingen 

Bloedplakkaat 

1. politieke reden: in bussel wordt iets bepaald voor hen

2. religieus vlak: mensen worden zonder enige reden op de brandstapel gegooid. Want ze zijn gematigd. 

Gematigd katholiek

Fysieke afstand en taalbarrière

Willem van Oranje 

• Op 11-jarige leeftijd erfde Willem van Nassau (Dld.) het prinsdom Orange (Fr.).
• Dat maakte hem in één keer een van de machtigste mannen in Europa.
• De protestantse Willem kreeg een katholieke opvoeding aan het hof van Karel V. 
• Als stadhouder van Holland, Zeeland én Utrecht weigerde Willem hard op te treden tegen protestanten. Hierdoor ontstond een langdurig conflict met Filips II.

Willems moeder is overtuigd 

luthers, maar vanaf 1544 krijgt Willem toch een katholieke opvoeding. Hij ontvangt dan namelijk een grote erfenis van zijn overleden neef René van Chalon. Die bestaat uit een aantal landgoederen, waaronder het Franse 

prinsdom Orange en bezittingen in de Nederlanden. Karel V, die op dat moment heer der Nederlanden is, stemt hier mee in, onder één voorwaarde: Willem moet zich bekeren tot het rooms-katholieke geloof en hij krijgt een opvoeding aan het hof in Brussel. Zijn ouders laten deze kans niet lopen en stemmen in. Zo wordt de elfjarige Willem van Nassau plots prins van Oranje.Aan het hof van keizer Karel werd de Duitstalige Willem ingewijd tot diplomaat.Hij leerde Latijn, Frans, Spaans, Italiaans en het lokale Brabants-Nederlands. Daarnaast leerde hij paardrijden, jagen, schermen, vechten met het zwaard en de lans, dansen. Ondanks zijn omvangrijke bezittingen en latere eretitel „Vader des Vaderlands“, sprak Willem het Nederlands van zijn tijd niet perfect. Het Frans, de taal van de hoge adel, beheerste hij wel.

Willem de Zwijger. 

Zoon Filips Willem werd naar Spanje afgevoerd om daar een degelijke katholieke opleiding te krijgen (Willem krijgt hem nooit meer te zien)  en al de bezittingen van de Prins van Oranje in de Nederlanden werden verbeurd verklaard. Hij begon daarop vanuit Dillenburg in Duitsland met het werven van troepen en nam de wapens op tegen de hertog van Alva. 

Willem begint met 3 aanvallen. 

Vanwege de strenge vervolging van Calvinisten zagen een aantal Nederlandse edellieden zich in 1566 genoodzaakt het land te ontvluchten. Velen van hen besloten de strijd vanuit zee voort te zetten en noemden zichzelf ‘de Watergeuzen’, naar het Franse woord voor armoedzaaier: ‘Gueux’. Willem van Oranje voorzag deze Geuzenvloot van kapersbrieven, waardoor ze geen piraten, maar vrijheidsstrijders waren. Lange tijd mochten ze gebruik maken van de Engelse havens, maar in het voorjaar van 1572 beval koningin Elisabeth hen te vertrekken.

In Delft: 

•  Krijg je een plattegrond van de stad + de plattegrond met stadswandeling ingekleurd. 
•  De route uitgewerkt met bijbehorende opdrachten. 
• Blijf je altijd bij je buddy. 
• Zorg je voor een opgeladen telefoon. 
• Gedraag je je en ben je stil in de musea. Je bent immers niet alleen. 
•  Weet je de leraren te bereiken als er iets is.

Wie zijn deze personen? 

Waar zijn zij bekend van? 

Willem van Oranje: 'Vader des vaderlands' bekend als de leider van de Nederlandse Opstand tegen de Spanjaarden. Na deze oorlog is Nederland een zelfstandige Republiek geworden. 

Hugo de Groot: Belangrijk persoon in de Republiek. Ontsnapt vanwege zijn list met de boekenkist. 

Piet Hein: Belangrijke zeevaarder. Heeft een succesvolle overwinning geboekt door de Spaanse zilvervloot te heroveren. 

Antoni van Leeuwenhoek: Uitvinder van de microscoop en daarmee de grondlegger van de microbiologie. 

Johannes Vermeer: Schilder uit Delft. Heeft grote Nederlandse werken geschilderd: het melkmeisje, het meisje met de parel en 'een gezicht op Delft.'

Moord!

10 juli 1584

• Na een mislukte aanslag door Jean Jaureguy (1582), lukte het de Fransman Balthasar Gerards wél om Willem van Oranje te vermoorden.
  

Balthasar begaf zich op dinsdag 10 juli 1584 rond het middaguur naar het Prinsenhof met de mededeling dat hij Willem wilde spreken. Willems vrouw Louise van Coligny schijnt nog bezorgd te hebben gevraagd wie dat ongure type wel was, maar werd gerustgesteld. 

Willem meldde Balthasar dat hij hem na het middageten te woord zou staan. Balthasar keerde terug naar herberg De Diamant om zijn pistolen te halen.

Rond half twee verliet het gezelschap de eetzaal. Toen Willem van Oranje zijn voet op de eerste trede van de trap zette schoot Balthasar hem van dichtbij in de borst en de zij. De prins zakte in elkaar en sprak - volgens het officiële verslag - zijn beroemde laatste woorden: "Mon Dieu, ayez pitié de mon âme, et de ce pauvre peuple!", vertaald als: "Mijn God, heb medelijden met mij en mijn arme volk!". 

Volgens recente onderzoeken zou hij op slag dood moeten zijn geweest en heeft hij deze woorden niet gezegd.

Wat gaan we zien in Delft? 

• Het prinsenhof, de plek waar Willem van Oranje heeft gewoond met zijn familie en waar hij is vermoord. 

Wat gaan we zien in Delft? 

•  In het prinsenhof staan jullie ook stil bij een replica van de microscoop van Antoni van Leeuwenhoek 

Wie zijn deze personen? 

Waar zijn zij bekend van? 

Willem van Oranje: 'Vader des vaderlands' bekend als de leider van de Nederlandse Opstand tegen de Spanjaarden. Na deze oorlog is Nederland een zelfstandige Republiek geworden. 

Hugo de Groot: Belangrijk persoon in de Republiek. Ontsnapt vanwege zijn list met de boekenkist. 

Piet Hein: Belangrijke zeevaarder. Heeft een succesvolle overwinning geboekt door de Spaanse zilvervloot te heroveren. 

Antoni van Leeuwenhoek: Uitvinder van de microscoop en daarmee de grondlegger van de microbiologie. 

Johannes Vermeer: Schilder uit Delft. Heeft grote Nederlandse werken geschilderd: het melkmeisje, het meisje met de parel en 'een gezicht op Delft.'

Wat gaan we zien in Delft? 

• De Oude Kerk. Hier liggen bekende Nederlandse mensen begraven. Bijvoorbeeld: Johannes van Meer, Antoni van Leeuwenhoek, Pien Hein en Maarten Tromp. 

Wie zijn deze personen? 

Waar zijn zij bekend van? 

Willem van Oranje: 'Vader des vaderlands' bekend als de leider van de Nederlandse Opstand tegen de Spanjaarden. Na deze oorlog is Nederland een zelfstandige Republiek geworden. 

Hugo de Groot: Belangrijk persoon in de Republiek. Ontsnapt vanwege zijn list met de boekenkist. 

Piet Hein: Belangrijke zeevaarder. Heeft een succesvolle overwinning geboekt door de Spaanse zilvervloot te heroveren. 

Antoni van Leeuwenhoek: Uitvinder van de microscoop en daarmee de grondlegger van de microbiologie. 

Johannes Vermeer: Schilder uit Delft. Heeft grote Nederlandse werken geschilderd: het melkmeisje, het meisje met de parel en 'een gezicht op Delft.'

Architectuur 

Gotische bouwstijl

Kenmerken:

-  Grote hoge ramen

- Spitse bogen

- Glas- in- loodraam

- Lichtval

- Hoge vensters

Wie zijn deze personen? 

Waar zijn zij bekend van? 

Willem van Oranje: 'Vader des vaderlands' bekend als de leider van de Nederlandse Opstand tegen de Spanjaarden. Na deze oorlog is Nederland een zelfstandige Republiek geworden. 

Hugo de Groot: Belangrijk persoon in de Republiek. Ontsnapt vanwege zijn list met de boekenkist. 

Piet Hein: Belangrijke zeevaarder. Heeft een succesvolle overwinning geboekt door de Spaanse zilvervloot te heroveren. 

Antoni van Leeuwenhoek: Uitvinder van de microscoop en daarmee de grondlegger van de microbiologie. 

Johannes Vermeer: Schilder uit Delft. Heeft grote Nederlandse werken geschilderd: het melkmeisje, het meisje met de parel en 'een gezicht op Delft.'

Gotiek?

Gotiek?

Wat gaan we zien in Delft? 

• Het Stadhuis 
• Renaissance architectuur

kenmerken: 

- Symmetrische bouw

- Veel versiering

- Pilasters (platte zuilen die iets uit 

de muur steken) 

Wie zijn deze personen? 

Waar zijn zij bekend van? 

Willem van Oranje: 'Vader des vaderlands' bekend als de leider van de Nederlandse Opstand tegen de Spanjaarden. Na deze oorlog is Nederland een zelfstandige Republiek geworden. 

Hugo de Groot: Belangrijk persoon in de Republiek. Ontsnapt vanwege zijn list met de boekenkist. 

Piet Hein: Belangrijke zeevaarder. Heeft een succesvolle overwinning geboekt door de Spaanse zilvervloot te heroveren. 

Antoni van Leeuwenhoek: Uitvinder van de microscoop en daarmee de grondlegger van de microbiologie. 

Johannes Vermeer: Schilder uit Delft. Heeft grote Nederlandse werken geschilderd: het melkmeisje, het meisje met de parel en 'een gezicht op Delft.'

Wat gaan we zien in Delft? 

Wie zijn deze personen? 

Waar zijn zij bekend van? 

Willem van Oranje: 'Vader des vaderlands' bekend als de leider van de Nederlandse Opstand tegen de Spanjaarden. Na deze oorlog is Nederland een zelfstandige Republiek geworden. 

Hugo de Groot: Belangrijk persoon in de Republiek. Ontsnapt vanwege zijn list met de boekenkist. 

Piet Hein: Belangrijke zeevaarder. Heeft een succesvolle overwinning geboekt door de Spaanse zilvervloot te heroveren. 

Antoni van Leeuwenhoek: Uitvinder van de microscoop en daarmee de grondlegger van de microbiologie. 

Johannes Vermeer: Schilder uit Delft. Heeft grote Nederlandse werken geschilderd: het melkmeisje, het meisje met de parel en 'een gezicht op Delft.'

Wat gaan we zien in Delft? 

• De Nieuwe Kerk. Hier liggen de Oranjes begraven. 

Welke bouwstijl? 

- Renaissance architectuur? 

- of gotisch? 

Wie zijn deze personen? 

Waar zijn zij bekend van? 

Willem van Oranje: 'Vader des vaderlands' bekend als de leider van de Nederlandse Opstand tegen de Spanjaarden. Na deze oorlog is Nederland een zelfstandige Republiek geworden. 

Hugo de Groot: Belangrijk persoon in de Republiek. Ontsnapt vanwege zijn list met de boekenkist. 

Piet Hein: Belangrijke zeevaarder. Heeft een succesvolle overwinning geboekt door de Spaanse zilvervloot te heroveren. 

Antoni van Leeuwenhoek: Uitvinder van de microscoop en daarmee de grondlegger van de microbiologie. 

Johannes Vermeer: Schilder uit Delft. Heeft grote Nederlandse werken geschilderd: het melkmeisje, het meisje met de parel en 'een gezicht op Delft.'

DE OPDRACHT

Op school word je in groepjes ingedeeld. Elk groepje krijgt een onderwerp toebedeeld. 

• Bouwstijlen in Delft.
  
• Antoni van Leeuwenhoek
  
• Balthasar Gerards.
  
• Willem van Oranje – tot zijn dood.
  
• Willem van Oranje – na zijn dood.
  

Hierbij maak je een poster met zelfgemaakte foto's, plaatjes, tekeningen, tekst en weetjes. 

De poster wordt daarna aan je klasgenoten gepresenteerd. 

Wat gaan we zien in Delft? 

•  Het prinsenhof, de plek waar Willem van Oranje heeft gewoond met zijn familie en waar hij is vermoord. 
•  In het prinsenhof zien jullie ook een replica van de microscoop van Antoni van Leeuwenhoek 
• De Oude Kerk. Hier liggen bekende Nederlandse mensen begraven. Bijvoorbeeld: Johannes van Meer, Antoni van Leeuwenhoek, Pien Hein en Maarten Tromp. 
• De Nieuwe Kerk. Hier liggen de Oranjes begraven. 
• Het Stadhuis 

En nog veel meer........

Wie zijn deze personen? 

Waar zijn zij bekend van? 

Willem van Oranje: 'Vader des vaderlands' bekend als de leider van de Nederlandse Opstand tegen de Spanjaarden. Na deze oorlog is Nederland een zelfstandige Republiek geworden. 

Hugo de Groot: Belangrijk persoon in de Republiek. Ontsnapt vanwege zijn list met de boekenkist. 

Piet Hein: Belangrijke zeevaarder. Heeft een succesvolle overwinning geboekt door de Spaanse zilvervloot te heroveren. 

Antoni van Leeuwenhoek: Uitvinder van de microscoop en daarmee de grondlegger van de microbiologie. 

Johannes Vermeer: Schilder uit Delft. Heeft grote Nederlandse werken geschilderd: het melkmeisje, het meisje met de parel en 'een gezicht op Delft.'