21-9: H3 lezen + extra uitleg leestekens

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Welkom

Pak alvast je boek erbij

Deze les

Lezen

H3 Lezen: nieuwe tekstverbanden

Nakijken oefening leestekens

Extra uitleg leestekens/ lezen of boekopdracht

Lesdoelen

Aan het eind van de les

... kan je tekstverbanden herkennen aan de hand van signaalwoorden;

... kan je samenvattende, voorwaardelijke, toegevende en doel-middel verbanden in een tekst herkennen.

Even opfrissen

Log in via LessonUp.app

Waarom gebruiken we signaalwoorden in een tekst?

Wat is een kernzin?

'Omdat' is een signaalwoord

1. Waar
2. Niet waar

'Bijvoorbeeld' is een signaalwoord voor een concluderend verband

1. Waar
2. Niet waar

'Doordat, daardoor, dus, dankzij' zijn signaalwoorden voor een oorzakelijk verband

1. Waar
2. Niet waar

Wat is een signaalwoord voor een redengevend verband?

1. Kortom
2. Doordat
3. Daarom
4. Zoals

Bij een toelichtend verband...

1. Worden gebeurtenissen in de juiste tijdsvolgorde beschreven.
2. Worden verschillende dingen achter elkaar genoemd.
3. Worden tegenovergestelde dingen genoemd.
4. Wordt extra informatie gegeven (vaak een voorbeeld).

Vier nieuwe tekstverbanden

• Zie blz. 76-77
• Schrijf mee! 

Doel-middelverband

• Geeft middel aan om doel te bereiken 
• Signaalwoorden: zodat, met (behulp van), middels, aan de hand van, door middel van, opdat
• Bijv.: 'We kijken de opdrachten na, zodat jullie kunnen leren van jullie fouten.'

Samenvattend verband

• Auteur geeft korte weergave van informatie uit de tekst
• Signaalwoorden: kortom, samengevat, met andere woorden, al met al
• Bijv.: 'Met andere woorden: er wordt te veel geklierd en te weinig gewerkt.' 

Voorwaardelijk verband

• Geeft aan onder welke voorwaarden iets gebeurt
• Signaalwoorden: als (... dan), indien, tenzij, wanneer, mits
• Bijv. 'We kunnen nog een potje Lingo doen, mits jullie hard aan de slag gaan.'

Toegevend verband

• Een andere kant van een zaak wordt aangegeven 
• Signaalwoorden: ook al, zij het (dat), weliswaar, (al) hoewel, ofschoon, desondanks, niettemin
• Bijv.: 'Hoewel ik dat graag zou willen, doe ik het niet.'

Aan de slag

• Maak opdracht 1: vraag 2 t/m 5 en 10 t/m 12, blz. 76-77 
• 10 minuten
• Klaar? Even pauze
• We kijken na als iedereen klaar is

Laatste onderdeel

Kiezen uit:

1. Extra uitleg/ oefenen leestekens
2. Lezen
3. Werken aan fictie-opdracht (zie Classroom)

Verschil komma en punt

• Komma: korte pauze > lees de zin voor, dan hoor je het!
• Punt: "langere pauze" > ook dit kan je goed horen als je de zin voorleest. De zin is echt afgesloten en je gaat door naar de volgende zin.
  Bijv.: 'Maria houdt erg van voetbal () ook vind ze het leuk om te tennissen en te zwemmen.'  > lange of korte pauze?

Puntkomma

• Zit een beetje tussen punt en komma
• Een punt kan soms ook, maar dan staan de mededelingen losser van elkaar. 
• Maar: een komma kan niet. Het gaat namelijk echt om twee zelfstandige zinnen. 
  Bijv.: 'Afgelopen zomer was het erg warm; vooral in augustus was het vaak boven de 30 graden.'

Dubbele punt

• Als je in het 1e deel van de zin 'de/ het volgende' of 'als volgt' kan toevoegen
  Bijv.: 'Het advies luidt dan ook [als volgt]: maak de kuur helemaal af. '
• Of in het 2e deel van de zin 'namelijk, immers of want' kan toevoegen
  Bijv.: 'We hebben een mooie zomer gehad: er was [namelijk] veel zon en de temperaturen waren aangenaam.' > puntkomma kan ook
  Bijv.: 'Ik kom iets later: [want] ik sta nog in de file.' > puntkomma kan ook
  
  

https://onzetaal.nl/taalloket/komma-algemene-regels > kijk hier voor nog meer uitleg over de komma

Extra oefenen kan in de online methode

Verschil samenvattend en concluderend

• Samenvattend verband: in de tekst wordt het onderwerp uitgebreid besproken. In de samenvattende zin wordt het belangrijkste nog eens benoemd. 
• Concluderend verband: in de tekst worden bepaalde uitspraken over een onderwerp gedaan. In een concluderende zin wordt uiteindelijk benoemd wat dit dan betekent.

Vooruitblik

Woensdag 5 oktober: SO Lezen

Woensdag 12 oktober: inleveren boekopdracht 1

Staat al in Magister & Classroom :)