Ethiek 6 Aristoteles: Deugdethiek

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

1. Welk thema heb je gekozen voor PO?

2. Vragen over PO/thema/samenwerken/docu?

Programma

Herhaling: deontologie (plichtethiek) en consequentionalisme

Vandaag: deugdethiek

Oefening: toepassen op gekozen thema

Herhaling

Centrale vraag bij de lessen ethiek:

"Gaat het bij het goede handelen om principes, om de gevolgen van je handelingen of moet je gewoon een goed deugdelijk mens zijn?"

Herhaling

Voorbeeld: Kun je het maken om iemand die buiten de groep valt niet uit te nodigen voor een feest waar verder iedereen komt?

Beantwoord met buurvrouw/-man:

Wat zou je ethisch descriptief en normatief

hierover kunnen zeggen?

Overzicht Ethische Theorieën

Toepassing op het voorbeeld van de dam...?

Deontologie/plichtethiek: "Doe alleen die dingen die als natuurwetten zouden kunnen bestaan, ongeacht omstandigheden en voorkeuren."
Geef eens een voorbeeld van zo'n handeling?

Wat kan je nog vertellen over het consequentialisme? Vragen?

Wat is geen waarde?

1. Vriendelijkheid
2. Rechtvaardigheid
3. Respect
4. Gezond eten

Intrinsieke waarden

Waarden die op zich zelf belangrijk zijn.

Wat is geen intrinsieke waarde?

1. liefde
2. geld
3. goedheid
4. vriendelijkheid

Instrumentele waarden

Waarden die nodig zijn om een intrensieke waarde te bereiken.

Lesdoel

Na afloop van deze les kan je in eigen woorden uitleggen wat Aristoteles' deugdethiek inhoudt

Je kan in eigen woorden uitleggen wat moreel relativisme inhoudt.

Ethiek = "Een manier vinden om vast te stellen welke handelingen wel en welke niet gerechtvaardigd kunnen worden in de omgang met anderen en met onszelf."

Wijziging van het programma: 

Drie theorieën ipv zes

Wel meer begrippen

"Wat ethisch juist is, verschilt uiteindelijk van persoon tot persoon." In hoeverre ben je het (on)eens met deze uitspraak? Geef aan waarom.

Moreel relativisme

"Is het toegestaan om een kind te slaan?"

Het moreel relativisme verdedigt dat wat moreel waar/goed is cultureel, per individu en tijd verschilt en dat er ook geen rationele manier is om dit verschil op te lossen.

Kansen? Gevaren?

Ethiek

Veel filosofen zijn anti-relativistisch: "Men kan verschillend denken, maar dat neemt niet weg dat er een morele waarheid is, men kan (on)gelijk hebben over de juiste morele handeling."

Drie theorieën

Deontologie | Consequentialisme | vandaag: Deugdethiek

Deugdethiek

Niet: "Wat moet ik doen?"

(redelijke plichten of verantwoordelijkheid)

Maar: "Hoe wil ik zijn?"  

Moreel karakter (ontwikkelen)

Aristoteles

• Leerling van Plato
  
• Filosoof én natuurkundige

Deugdethiek

Of iets 'goed' of 'juist' is of niet, bepaalt Aristoteles aan de hand van het 'doel' van een ding. Bv: een mes dat niet snijdt is een slecht mes. Het doel van de mens is gelukzaligheid, goed leven of floreren (eudaimonia). Dit bereikt de mens al oefenend, met behulp van redelijkheid, deugden en praktische wijsheid (phronesis).

Deugd: een handeling die het midden houdt tussen twee uitersten. Vraagt veel oefening. Deugdzaamheid wordt beoordeeld in relatie tot de situatie. 

Moeilijker gezegd: "Deugden zijn stabiele neigingen (disposities) en combinaties van neigingen om in bepaalde omstandigheden bijvoorbeeld bepaalde dingen op te merken, te verwachten, te willen en te doen, en je daar ook nog op een bepaalde manier bij te voelen." 

Deugden worden ook wel positieve karaktereigenschappen genoemd. Deze eigenschappen moeten we oefenen. Bedenk nu eens een voorbeeld van een deugd en een manier om deze te oefenen.

Welke deugd vind jij dat meer ontwikkeld zou moeten worden in de Nederlandse samenleving en waarom?

Kort antwoord:
1. Wat betekent moreel relativisme?
2. Wat houdt deugdethiek in?

Vandaag

Ik kan in eigen woorden uitleggen wat Aristoteles' deugdethiek inhoudt.

Je kan in eigen woorden uitleggen wat moreel relativisme inhoudt.