Domein B3

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Domein B3

6.1 De geschiedenis van het gezin en andere samenlevingsvormen in Nederland vanaf de jaren twintig van de 20ste eeuw

ONTWIKKELING GEZIN

Periode 1: 1920 - 1960

MAATSCHAPPELIJKE ONTWIKKELINGEN

Kenmerken van deze periode:

• Verzuiling
• Babyboom (na de Tweede Wereldoorlog)
• Economische groei

TYPE GEZIN

T/m de jaren 60 waren de rollen in het gezin sterk gescheiden: 

• De vrouw is moeder en huisvrouw;
• De man is de kostwinner en de baas in huis.

Mannen en vrouwen waren tot 1956 niet gelijk voor de wet! Vrouwen waren 'handelingsonbekwaam': ze mochten geen belangrijke documenten ondertekenen. Daarnaast was de machtsafstand in deze gezinnen groot.

Type gezin >>> Kostwinnersgezin = traditioneel gezin

TYPE GEZIN

Bevelshuishouding : gehoorzaamheid stond voorop en er was weinig ruimte voor individuele vrijheid. 

Tussen ouders en kinderen – vooral tussen vaders en kinderen – was er een groot gezag- of machtsafstand

ONTWIKKELING GEZIN

Periode 2: 1960 - 1980

MAATSCHAPPELIJKE ONTWIKKELINGEN

Kenmerken van deze periode:

• Rationalisering
• Democratisering
• Individualisering
• Ontzuiling
• toename mobiliteit
• toename levensverwachting
• toename echtscheidingen
• komst gastarbeiders
• toename buitenhuis werkende vrouwen/ emancipatie

TYPE GEZIN

- vaker eerst samenwonen 

- vrouwen werden later dan voorheen moeder. (de anticonceptiepil.)

- gezinnen werden kleiner 

- abortus wettelijk toegestaan. 

 De verhoudingen binnen het gezin veranderden. Het kostwinnersgezin bleef bestaan, maar ook moderne gezinsvormen kwamen op en de diversiteit van gezinsverbanden nam toe. In het moderne gezin veranderde de bevelshuishouding van eerdere jaren in de onderhandelingshuishouding.  

Naast het moderne gezin ontstonden er woongroepen en leefden mensen ongehuwd samen. Men durfde ook meer en meer op te komen voor een lesbische of homoseksuele relatie.  

  

ONTWIKKELING GEZIN

Periode 3: 1980 - heden

MAATSCHAPPELIJKE ONTWIKKELINGEN

Kenmerken van deze periode:

• Individualisering

MAATSCHAPPELIJKE ONTWIKKELINGEN

De nadruk op verworven relaties; dat zijn zelfgekozen relaties en netwerken, zoals vriendschappen en vriendengroepen.  

De discussie over sociale scheidslijnen mbt tot etnische achtergrond werd belangrijk ( eigen herkomstgroep) Deze sociale scheidslijnen waren een gevolg van meerdere factoren:            

1. Verschillen in ontmoetingskansen; scholen, buurten en vrijetijdsorganisaties werden op herkomst gesegregeerd.                                                                             
2. Verschillen in voorkeuren; verschillen in culturele gewoontes creëerden sociale afstand. vriendschappen tussen mensen met verschillende etnische achtergronden door de eigen groep afgekeurd. 

TYPE GEZIN

Vanaf de jaren 80 komen er verschillende gezinsvormen:
Kostwinnersgezin blijft bestaan

Moderne gezin 

- zelfontplooiing – ook die van ouders 

- gemaakte keuzes minder bindend: wisselen van opleiding, partner en woonruimte. 

- Co-ouderschap na echtscheiding werd mogelijk en patchworkgezinnen ontstonden. 

ONTWIKKELING GEZIN

Periode 3: 21e eeuw

MAATSCHAPPELIJKE ONTWIKKELINGEN

Economische groei  afgewisseld met een financiële crisis en een pandemie.  

klimaatcrisis en de migratiecrisis

- de participatiesamenleving : verantwoordelijkheid (mantelzorg) werd steeds meer bij de burger gelegd. 

- Opkomst van deeltijdwerk en flexwerk 

- individualisering 

- Gezinnen bleven klein en doordat de levensverwachting verder opliep nam de vergrijzing toe. - - De verworven relaties werden nog belangrijker 

- communicatietechnologie veranderde de manieren van contact. 

TYPE GEZIN

-het moderne gezin was het meest voorkomend

- het kostwinnersgezin 

- minder mensen leven in een gezin. Het aandeel eenpersoonshuishoudens nam toe