Oren uitspuiten

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 3

Oren uitspuiten

Programma

• Leerdoelen
• Theorie waarom oren uitspuiten
• Praktijk oren kijken
• Theorie hoe
• Parktijk uitspuiten
• Casuïstiek
• Toets
• Afsluiting

Leerdoelen

• Je kent de (volgorde van de) handelingen van oren uitspuiten uitleggen hoe je deze moet uitvoeren
• Je kunt uitleggen in welke situaties je oren wel en niet mag uitspuiten (Contra-indicaties)
• Je kunt uitleggen welke voorlichting je geeft aan een patiënt voor, tijdens en na de handeling
• Je kunt toelichten welke materialen je nodig hebt om oren uit te spuiten
• Je kunt de aandachtspunten bij oren uitspuiten toelichten

Waarom wordt er een oor uitgespoten?

Redenen om oren uit te spuiten

De Anatomie van het oor

Om te begrijpen waar oorklachten vandaan komen moet je eerst weten hoe het oor is opgebouwd.

Het trommelvlies

Het trommelvlies is een dun vlies dat de uitwendige gehoorgang en het middenoor van elkaar scheidt. De voornaamste functie van het trommelvlies is het overbrengen van geluidstrillingen uit de lucht naar de gehoorsbeentjes in het middenoor

Het middenoor

Het middenoor begint bij het trommelvlies en bestaat verder uit de gehoorsbeentjes; De hamer, het aanbeld en de stijgbeugel. In dit gedeelte wordt geluid versterkt en doorgegeven aan het binnenoor.

De buis van Eustachius

De buis van Eustachius vormt de verbinding tussen het middenoor-holte en de keel-neusholte. De buis van Eustachius is normaal gesproken afgesloten, waardoor bacteriën en ongewenste stoffen niet vanuit de keel in het middenoor kunnen komen.

Oorsmeer (Cerumen)

Oorsmeer wordt gemaakt in de gehoorgang. Het is een mengsel van losgelaten huidschilvers, talg en vuil. 

De Gehoorgang

De gehoorgang biedt bescherming van het trommelvlies en er zitten kliertjes in die oorsmeer produceren

Wat weet jij al over oorsmeer?

Oorsmeer is belangrijk omdat het de gehoorgang en het trommelvlies beschermt. Als je regelmatig een wattenstaafje gebruikt, kan dit zorgen voor een oorsmeerprop.  Wattenstaafjes duwen vaak het oorsmeer naar de onderkant van het oor waardoor er nog meer oorsmeer geproduceert wordt.

We gaan nu feit of fabel spelen.

Oorsmeer beschermt de huid van de gehoorgang tegen uitdroging

1. Feit
2. Fabel

Iemand die veel oorsmeer heeft is onhygiënisch

1. Feit
2. Fabel

Oorsmeer beschremt tegen hard geluid. Zo heb je minder kans op geehoorsbeschadigingen.

1. Feit
2. Fabel

Oorsmeer beschermt tegen bacteriën en schimmels. Dit komt omdat oorsmeer zuur is.

1. Feit
2. Fabel

Oorsmeer beschermt tegen water dat komt omdat oorsmeer vet is.

1. Feit
2. Fabel

Het is goed om oorsmeer te verwijderen met een wattenstaafje. Zo houd je je oor goed schoon.

1. Feit
2. Fabel

Oorsmeer vangt stof op bij de ingang van de gehoorgang. Zo komt het stof niet dieper in het oor.

1. Feit
2. Fabel

Teveel oorsmeer kan leiden tot onder meer duizeligheid, jeuk en gehoorsverlies.

1. Feit
2. Fabel

Oudere mensen hebben vaker last van overtollig oorsmeer.

1. Feit
2. Fabel

Oorproblemen

In het oor kunnen op verschillende plekken problemen ontstaan waardoor patiënten met klachten naar de huisarts gaan.

Een reden (indicatie) om oren uit te spuiten is een prop in het oor. In sommige situaties is het beter om de oren niet uit te spuiten, zoals een gaatje in het trommelvlies of een middenoorontsteking. Dit wordt een contra-indicatie genoemd.

Je kunt in het oor kijken om te zien of er problemen zijn. De binnenkant van het oor bekijk je met een otoscoop. Een otoscoop bestaat uit een handvat en een kop. De kop heeft een elektrisch lampje en een loep. Hierdoor kun je een inspectie van het oor uitvoeren. In het hoofdstuk over materialen leer je meer over de otoscoop.

Als het oorsmeer niet goed naar buiten kan raakt het oor verstopt. De gehoorgang blijft oorsmeer maken. Er komt dan dus steeds meer oorsmeer in de gehoorgang. Zo wordt het een prop. Sommige mensen krijgen sneller een prop in het oor, bijvoorbeeld:

• Bij een smalle gehoorgang hebben;
• Bij veel haar in de gehoorgang hebben;
• Oorsmeer terugduwen met bijvoorbeeld wattenstaafjes;
• Bij het dragen van een gehoorapparaat.
• Bij het dragen van oordoppen.
• Bij het hebben van hard oorsmeer (vooral ouderen hebben dit);
• Bij veel peuteren in hun oor met bijvoorbeeld een haarspeld: daardoor gaat de gehoorgang meer oorsmeer maken;
• als er water in de prop komt na zwemmen of douchen: daardoor wordt de prop groter en kan de gehoorgang afgesloten raken.

Prop in het oor (Cerumenprop)

Een gaatje in het trommelvlies komt regelmatig voor. Meestal komt het door een infectie. Het kan tijdelijk ontstaan, bijvoorbeeld door een infectie, een ongeluk of door medisch handelen en geneest dan meestal weer vanzelf. Het kan ook chronisch zijn, dat komt meestal door een terugkerende middenoorontsteking.

Gaatje in het trommelvlies (trommelvliesperforatie)

Hoe herken je een trommelvliesperforatie?

• Vraag aan de patiënt of hij last heeft van oorsuizen of duizeligheid.
• Bekijk het oor: komt er vocht, pus of bloed uit het oor?
• Kijk in het oor met de otoscoop. Hoe ziet het trommelvlies eruit?

Waarom niet uitspuiten? (contra-indicatie)

Door het uitspuiten kan er water of oplosmiddel in het middenoor terechtkomen. Dit heeft duizeligheid tot gevolg. Daarnaast kan dit een middenoorontsteking uitlokken.

Middenoorontsteking (otitis media)

Otitis media acuta (OMA) en otitis media met effusie (OME) zijn verschillende stadia van één en dezelfde aandoening: een ontsteking van het middenoor slijmvlies. Het gaat vaak gepaard met een bovenste luchtweginfectie.

Een middenoorontsteking kan veel pijn doen bij de patiënt. De pijn kan opeens verdwijnen. Het trommelvlies is dan gescheurd. Er kan dan ontstekingsvocht uit het oor komen. Dit heet een loopoor (otitis media met effusie, OME). Soms zit daar wat bloed bij. Dat is niet erg. Meestal zijn de ergste klachten binnen 2 tot 3 dagen over en geneest alles vanzelf. Een middenoorontsteking kan ook acuut zijn (otitis media acuta, OMA). Dat komt heel vaak bij kinderen voor.

Hoe herken je een actieve middenoorontsteking?

• Vraag aan de patiënt of hij pijn heeft.
• Druk achter het oor. De patiënt heeft pijn?
• Oor staat naar voren.
• Kijk in het oor. Hoe ziet deze eruit?

Waarom niet uitspuiten? (contra-indicatie)

Een ontsteking wordt in vochtige omstandigheden (zoals uitspuiten) meestal erger.

De patiënt geeft aan jeuk te hebben in zijn oor

1. Uitspuiten
2. Overleggen met de arts

In het dossier lees je dat de patiënt last heeft van hooikoorts

1. Uitspuiten
2. Overleggen met de arts

Er komt pus uit de oor van de patiënt

1. Uitspuiten
2. Overlegen met de arts

In het dossier lees je dat de patiënt vorig jaar aan zijn oor geopereerd is.

1. Uitspuiten
2. Overleggen met de arts

De patiënt geeft aan het spannend te vinden dat zijn oren worden uitgespoten.

1. Uitspuiten
2. Overleggen met de arts

Voordat je begonnen bent kreunt de patiënt het al uit van de pijn.

1. Uitspuiten
2. Overleggen met de arts

Je ziet een cerumenprop in het oor

1. Uitspuiten
2. Overleggen met de arts

Aandachtspunten voordat je oren uitspuit

Het is belangrijk dat de patiënt voorafgaande aan de handeling, de oren een aantal dagen laat druppelen.

Oorsmeer kan soms vrij hard zijn en erg plakkerig, doormddel van druppelen wordt het oorsmeer zachter en kan het oorsmeer makkelijker los komen van de huid en hierdoor minder schade veroorzaken, hard oorsmeer kan er soms voor zorgen dat er een soort korstje van een wond wordt getrokken waardoor er dus schade aan het trommelvlies ontstaan.

Aandachtspunten tijdens de handeling.

• Tempratuur van het water
• Controle oren
• Voorkom natte kleding
• Uitspuiten
• Fixeren oorspuit
• Controle oren
• Drogen

Watertempratuur.

Zorg voor water van 37°C. Gebruik van te warm of van te koud water kan het evenwichtsorgaan prikkelen waardoor de patiënt erg duizelig kan worden. Wees hierop alert voor en tijdens de handeling. Controlleer de tempratuur aan de binnenkant van de pols voordat je de handeling begint en tijdens de handeling door het te  vragen aan de patiënt

Controleren oren

Neem bij tekenen van ontstoken gehoorgang voor elk oor een nieuw dopje. Anders kan er een infectie van het ene oor in het andere oor worden overgebracht

Voorkom natte kleding.

Hang een handdoek over de schouder van de patiënt. Vraag of de patiënt of indien de patiënt dit niet zelf kan een collega om een nierbekken  onder het oor vast te houden. Het nierbekken vangt het overtollige water op, bovendien heb jij op deze manier je handen vrij tijdens de handeling. Mocht er toch water langs de nierbekken terecht komen vangt de handdoek dit vocht op en blijft de kleding van de patiënt droog.

Oren uitspuiten.

• Laat de patiënt het hoofd aan de zijde die je gaat uitspuiten  eventueel wat naar de schouder toe kantelen
• Zuig het water op in de oorspuit
• Spuit altijd eerst wat water er uit om er voor te zorgen dat achtergebleven water in de spuit dat afgekoeld is er uit te laten lopen.
• Breng de oorspuit tot maximaal 1 centimeter in de gehoorgang in.
• Trek schuin naar boven aan het oor om d gehoorgqang wat rechter te maken.
• Richt de straal richting de bovenwand van de gehoorgang zodat je niet recht tegen het trommelvlies spuit

Fixeren oorspuit.

Met de ene hand steun je de spuit en trek je de gehoorgang recht. Met die hand moet je ook goed in contact blijven met je patiënt. Zodat de tip van de spuit bij een onverwachte beweging geen beschadiging aan de gehoorgang en of trommelvlies kan veroorzaken en de gehoorgang niet af kan sluiten.

Controleren.

• Vraag bij de eerste keer of de watertempratuur goed is en of de patiënt water in de keel en of neusholte voelt / proeft. (dit kan duiden op een perforatie in het trommelvlies, indien dit zo is stop je per direct de handeling.
• Controlleer of er cerumen meekomt met het terugstromende water. Het uitspuiten moet vaak enkele malen worden hethaald (maximaal 3 keer)
• Controlleer na elke keer spuiten of het cerumen is verwijderd en of het geen zichtbare veranderingen zijn als bijv. roodheid. 

Drogen.

Indien je klaar bent met de handeling maar je het oor droog met het puntje van de handdoek om zo overtollig water te verwijderen uit het oor en de huid eromheen.

Wat heb je nodig om een oor uit te spuiten?

Het protocol wordt nu uitgedeeld, lees deze goed door, vervolgens bekijken we de video

Instructie oren uitspuiten.

Nazorg.

Informeer na het uitspuiten naar de toestand van de patiënt. Geef een vangnet advies: bij duizeligheid kan hij (nog) niet aan het verkeer deelnemen; laat hem dan eerst nog even rustig zitten. Na het uitspuiten van het oor kan de patiënt weer beter horen. Maar soms duurt dat nog even, eerst moet het water helemaal opgedroogd zijn. Ook kun je tips geven om oorsmeerproppen te voorkomen. Bijvoorbeeld:

druppel tweemaal per dag vier druppels water in de gehoorgang en gebruik zo min mogelijk een wattenstaafje, hooguit een enkele keer om alleen het begin van de gehoorgang schoon te maken.

Oefenen

Nu gaan we eerst bij elkaar in de oren kijken, denk er aan wissel per oor en per persoon het dopje en beschrijf wat je ziet.

Vervolgens gaan we de handeling oefenen op de pop.

Hoe goed heb je opgelet?

We gaan nu een korte quiz spelen met vragen over deze les. 

Wat is GEEN oorzaak van een verstopte gehoorgang?

1. Het gebruik van een wattenstaafje
2. Blazen in de oren
3. Oordopjes indien
4. Een corpus alienum

Corpus Alienum is als er een vreemd voorwerp vast zit in het lichaam. Denk aan dat er bijvoorbeeld nog een deel van het gehoorapparaat vast zit in het oor van een oudere patiënt.

Is een trommelvliesperforatie ernstig?

1. Ja, dat geneest niet meer
2. Nee, maar het oor moet uitgespoten worden
3. Ja, dat leidt altijd tot een middenoorontsteking
4. Nee, het geneest meestal vanzelf

Jouw collega gaat een oor uitspuiten bij een patiënt en je hoort haar vervolgens deze uitleg geven;
U krijgt straks een bakje dat u onder uw oor houdt, ik spuit dan vervolgens koud water in uw oor en soms is dit een aantal keer nodig. Na het uitspuiten kijk ik in uw oor en hopelijk is uw oorprop dan naar buiten gekomen, als u duizelig wordt geef dit dan direct aan.
Wat klopt NIET aan de uitleg van je collega?

1. Dat het water koud is
2. Dat de patiënt duizelig kan worden
3. Dat het uitspuiten soms een paar keer moet
4. Dat de patiënt zelf het bakje moet vasthouden

Waarmee bekijk je de binnenkant van het oor?

1. Auroscoop
2. Stethoscoop
3. Otoscoop
4. Oroscoop

Wat is een mogelijke klacht van een patiënt met een verstopt oor?

1. Ik hoor alles heel hard
2. Ik krijg geen wattenstaafje in mijn oor
3. Ik ervaar veel druk op mijn oor
4. Ik heb jeuk aan mijn oor

Je wilt het linker oor van een patiënt uitspuiten, je informeert de patiënt over de handeling, tijdens het vooronderzoek druk je voorzichtig aan de achterkant van het oor en de patiënt schreeuw AU! Mag je het oor direct uitspuiten?

1. Ja, de pijn komt door het verstopte oor
2. Nee, de patiënt heeft mogelijk een trommelvliesperforatie
3. Nee, de patiënt heeft mogelijke een middenoorontsteking
4. Ja, maar wel na overleg met de arts

Wij weten lang niet alles

En dat is maar goed ook, want wij geloven dat jij altijd kunt blijven leren.

Je leert van elkaar, maar ook van jezelf

In je vrije tijd, in de praktijk, op je werk. Overal en altijd

Iedereen leert op zijn eigen manier.

Laten we samen ontdekken wat voor jou het beste werkt.

Want als je elke dag iets nieuws leert blijf je groeien

Wat heb jij vandaag geleerd?