2.2 Zinsbouw

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 2

Nederlands

Zinsbouw

Inversie

In een ‘gewone’ zin staat het onderwerp vóór de persoonsvorm

Ik ga morgen naar school.

Bij inversie staat een ander zinsdeel vooraan in de zin:

Morgen ga ik naar school.

Is er in de volgende zin sprake van inversie?
'Morgen ga ik mijn toets leren.'

1. Ja
2. Nee

Maak een zin met inversie en een zin zonder inversie met de volgende woorden:

liep ik gisteren naar de stad

Foutieve Inversie

Morgen vertrek ik en ga ik vanmiddag inpakken.

Twee hoofdzinnen.

Morgen vertrek ik en ga ik vanmiddag inpakken.

Morgen vertrek ik --> inversie.

Ga ik vanmiddag inpakken --> inversiefout.

Morgen vertrek ik en ik ga vanmiddag inpakken.

Morgen vertrek ik en vanmiddag ga ik inpakken.

Tip:

Zinnen met foutieve inversie verbeter je door persoonsvorm en onderwerp om te draaien of door een zindeel voor persoonsvorm te zetten.

Samentrekking

Je mag in het Nederlands woorden weglaten. We zeggen dan dat we woorden hebben ‘samengetrokken’.

Ik trek mijn shirt en broek aan.

Ik trek mijn shirt aan en ik trek mijn broek aan.

Samengetrokken: ‘ik’, ‘aan’, ‘trek’ en ‘mijn’. Vier woorden weggelaten; iedereen snapt wat je bedoelt en het leest beter.

Foutieve samentrekking

Verschillende betekenis

We nemen een dagje vrij en de trein naar Amsterdam.

Een dag vrij nemen is iets anders dan ‘de trein nemen’.

Ik loop even door je stageverslag en straks met je mee naar de kantine.

Verschillende vormen

Je tas is hier en de jassen daar.

Onderwerp tas is enkelvoud, onderwerp jassen is meervoud. Juist is:

Je tas is hier en de jassen zijn daar.

Als je de tweede 'maakt' weglaat, bevat de zin een foutieve samentrekking. Leg uit waarom.

Machteld maakt eerst het eten klaar en maakt daarna de keuken schoon.

Foutieve samentrekking

Grammaticale functie:

Deze film is spannend en geven we jou voor je verjaardag.

‘Deze film’ is in de eerste zin onderwerp, in de tweede zin lijdend voorwerp.

Juist is:

Deze film is spannend en die geven we jou voor je verjaardag.

Foute of lelijke formuleringen met bijzinnen

De bijzin staat los van de hoofdzin waarbij hij hoort:

Veel honden lijden aan erfelijke ziekten of afwijkingen. Doordat ze veel te ver zijn doorgefokt.

Gebruik een komma of gebruik twee zinnen.

Tip: zorg dat je zin een onderwerp heeft.

Inversie
Wat staat op de 2e plaats?

1. persoonsvorm
2. onderwerp = wie of wat
3. plaats
4. tijd

Heeft deze zin wel of geen inversie?

Volgende week hebben we vakantie

1. wel inversie
2. geen inversie

Foute of lelijke formuleringen met bijzinnen

De bijzin staat onnodig middenin de hoofdzin.

De vergunning van een fokker moet als hij honden te ver doorfokt, worden ingetrokken.

Zet een bijzin voorin of achterin je samengestelde zin.

Er staat een bijzin ín de bijzin.

Ik vind dat als een fokker honden te ver doorfokt zijn vergunning ingetrokken moet worden.

Haal de bijzinnen uit elkaar en zet ze achter elkaar.

Ik vind dat de vergunning van een fokker moet worden ingetrokken als hij zijn honden te ver doorfokt.