4.4 Geleedpotigen en gewervelden

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 3

4.4 Geleedpotigen en gewervelden

Wat gaan we vandaag doen?

Uitleg lesstof BS 4.4

Leerdoelen 4.4

• Je kunt geleedpotigen indelen door te kijken naar het aantal segmenten en het aantal poten

• Je kunt gewervelden indelen door te kijken naar oa. de bouw en de manier van voortplanten

Indeling van het dierenrijk

Indeling dierenrijk in 7 stammen

 Geleedpotigen en gewervelden 

bespreken we deze les

Geleedpotigen

Kenmerken:

• Uitwendig skelet = een pantser
• Poten zijn geleed, bestaan uit kleine stukjes --> De stukjes heten leden
• Lichaam is ook opgebouwd in stukjes = segmenten (met poten daaraan)

Geleedpotigen: indeling in 4 groepen

1. Duizendpotigen: meer dan 10 poten (Hele lijf bestaat uit segmenten)
2. Kreeftachtigen: 10 poten (Achterlijf bestaat uit segmenten)
3. Spinachtigen: 8 poten (Kopborststuk en een achterlijf)
4. Insecten: 6 poten (Kopborststuk en achterlijf)

Gewervelden

Gewervelden hebben een inwendig skelet met een wervelkolom

Indelen gewervelden in 5 klassen

1. Vissen
   
2. Amfibieën
   
3. Reptielen
   
4. Vogels
   
5. Zoogdieren

Indeling gewervelden

Bij het indelen van de gewervelde dieren letten we op 5 kenmerken:

1. De huid (veren, schubben, slijm of haar),
   
2. De lichaamstemperatuur (koud-/ warmbloedig),
   
3. De ademhalingsorganen (longen, kieuwen of huid),
   
4. De manier van voortplanten (eieren of levendbarend)
5. Milieu (land, water in de lucht)

Kenmerken van vissen

1. Tweezijdig symmetrisch.
2. Heeft een inwendig skelet en heeft een wervelkolom.
   
3. De huid is meestal bedekt met schubben.
4. Het dier leeft in het water.
5. De vis is koudbloedig, (kan geen eigen warmte aanmaken)
6. Halen adem met kieuwen (heel soms met longen)
7. Leggen eieren zonder schaal.

Kenmerken van amfibieën

1. Hebben als jong dier kieuwen en als volwassen dier longen.
2. Ze maken een gedaanteverwisseling (metamorfose) door.
3. Leggen eieren in het water.
4. Leven zowel in het water als op het land
5. Hebben een slijmerige huid.
6. Koudbloedig.
7. Inwendig skelet

Kenmerken van reptielen

1. Reptielen zijn koudbloedige gewervelde dieren
2. Ze hebben een droge geschubde huid,
3. Ze leven veelal op het land, maar ook in het water
4. Ze halen adem via de longen
5. Eieren met leerachtige schaal 

Kenmerken van vogels

1. De vogels vallen onder de gewervelden. 
2. Vogels zijn tweezijdig symmetrisch, 
3. Hebben longen
4. Huid met veren
5. Leggen eieren met kalkschaal
6. Leven vooral in de lucht
7. Warmbloedig

Kenmerken van zoogdieren

1. Zoogdieren-> levendbarend: jongen worden levend geboren
2. Na de geboorte drinken alle zoogdieren melk bij hun moeder
3. Zoogdieren hebben longen om adem te halen
4. Alle zoogdieren hebben haren
5. Zoogdieren hebben een inwendig skelet
6. Zoogdieren zijn warmbloedig
7. Leven op het land

Warm- en koudbloedig

• Als de lichaamstemperatuur constant is: Warmbloedig
• vb mensen

• Als de lichaamstemperatuur gelijk is aan de omgeving: Koudbloedig
• vb slangen

Huiswerk

• Lezen BS 4 Geleedpotigen en gewervelden
• Maken opdrachten: 1,  4, 5, 6, 7