Paragraaf 2.3 - In beweging

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 3

2.3 In beweging

Leerdoel(en) van deze les:

• Je kunt de beenverbindingen in het skelet benoemen en aangeven hoe beweeglijk ze zijn
• Je kunt de onderdelen van een gewricht benoemen en hun functie geven
• Je kunt drie soorten gewrichten in het skelet benoemen en omschrijven welke beweging ze kunnen maken

2.3 In beweging

Welke beenverbindingen kunnen bewegen?

• Gewricht (veel beweging)
  - bijv. knie of schouder
• Kraakbeenverbinding (een beetje bewegen)
  - bijv. ribben of wervels
• Vergroeiing (geen beweging)
  - bijv. heiligbeen
• Naadverbinding (geen beweging)
  - bijv. schedelbeenderen

2.3 In beweging

Hoe beweegt een gewricht?  

• Gewrichtsknobbel > bolle kant van een bot
• Gewrichtskom > holle kant van een bot
• Kraakbeen > aan beide kanten van een bot
  - zorgt voor dat beenderen langs elkaar kunnen
  glijden en niet slijten
• Gewrichtskapsel > zit om het gewricht heen,
  houdt het gewricht bij elkaar
• Gewrichtssmeer > zorgt dat gewrichten soepel kunnen bewegen
• Gewrichtsbanden > extra versteviging van gewricht

2.3 In beweging

Soorten gewrichten (blz. 50/bron 3)

• Kogelgewricht > bijv. schoudergewricht en heupgewricht
  - heeft een ronde knobbel (kogel)
  - kogel draait in de kom van ander bot
  
• Scharniergewricht > bijv. knie, elleboog, vinger
  - kan in één richting heen en weer bewegen
  - knie is verstevigd met kruisbanden > gewrichtsbanden in gewricht
  - dijbeen en scheenbeen passen op elkaar door binnenste en buitenste meniscus
• Rolgewricht > bijv. onderarm (spaakbeen en ellepijp)
  - kan over elkaar heen draaien (rollen)

2.3 In beweging

• Wat? Maken 2.3 – Opdracht 1 t/m 12
• Hoe? Blz. 88 t/m 93
• Hulp? Eerst overleggen met buur, daarna docent vragen.
• Tijd? 20 minuten
• Uitkomst? Opdracht 1 t/m 12 is af. Niet af? Rest is huiswerk.

• Klaar? Samenvatting dikgedrukte woorden maken (lijst)

2.3 In beweging

Leerdoel(en) van deze les:

• Je kunt uitleggen hoe spieren botten laten bewegen
• Je kunt de onderdelen van een spier benoemen en uitleggen hoe een spier samentrekt

2.3 In beweging

Hoe laten spieren je botten bewegen?

• Pees
  - hiermee zitten spieren aan beenderen vast
  - pezen zijn elastisch: ze kunnen korter en langer worden
  
• Buigspieren en strekspieren
  - bijv. armbuigspier (biceps) en armstrekspier (triceps)
  - werken als antagonisten > samenwerken aan een tegengestelde beweging
  - als een spier samentrekt wordt deze korter en dikker > buigspieren
  - als een spier uitrekt wordt deze langer en dunner > strekspieren

2.3 In beweging

Hoe trekt een spier samen?

• Bouw van een spier:
  - de pezen zijn vergroeid met taai vlies om spier > spierschede
  - de spier is verdeeld in spierbundels
  - elke spierbundel bestaat uit groot aantal
  spiercellen > spiervezels
  - een spiervezel is in stukjes verdeeld door dwarswandjes 
  - aan de dwarswandjes zitten dunne draden vast
  - tussen de dunne draden liggen dikkere draden

2.3 In beweging

(Extra) Wat gebeurt er als je traint?

• Spierkracht > oefeningen tot je moe wordt > rust waarin je lichaam spierscheurtjes herstelt en spiervezels dikker er sterker maakt > hierdoor krijg je meer spierkracht
  
  
• Lenigheid > oprekken van spieren, pezen en de banden en kapsels van gewrichten
  
  
• Coördinatie > in de juiste volgorde samentrekken van spieren
  - door de beweging vaak te doen, gaat de beweging steeds nauwkeuriger en sneller

2.3 In beweging

• Wat? Maken 2.3 – Opdracht 13 t/m 23
• Hoe? Blz. 94 t/m 98
• Hulp? Eerst overleggen met buur, daarna docent vragen.
• Tijd? 20 minuten
• Uitkomst? Opdracht 13 t/m 23 is af. Niet af? Rest is huiswerk.

• Klaar? Samenvatting dikgedrukte woorden maken (lijst)