Lessenreeks de Zwarte Dood

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

De Zwarte Dood in Europa

1346-1352

Les 1

Programma

Les 1

Introductie en onderdeel A.

Les 2

Onderdeel B en C.

Les 3

Voorbereiding eindopdracht

Les 4

Uitvoering eindopdracht en afsluiting.

Je krijgt een programmaboekje. Hierin kun je bronnen en bijbehorende opdrachten vinden. Bewaar dit programmaboekje goed!

Leerdoelen

Algemeen leerdoel

Ik kan mij inleven in een andere tijd en vorm zo een beeld van de periode van de pestuitbraak in Europa 1346-1352.

Leerdoelen over de vaardigheid

Leerdoel 1: ik kan standplaatsgebondenheid herkennen en toepassen.

Leerdoel 2: ik kan factoren benoemen die invloed hebben op het denken en handelen van een persoon uit een andere tijd.

Leerdoel 3: ik kan mij door middel van een inlevingsopdracht verplaatsen in een andere tijd en persoon.

Leerdoel 4: ik kan mijn beeld van een andere tijd omschrijven en beredeneren.

Leerdoelen over de Zwarte Dood

Leerdoel 5: ik kan de belangrijkste gebeurtenissen van de pestuitbraak in een tijdlijn zetten.

Leerdoel 6: ik kan de leefomstandigheden in de Europese steden ten tijde van de pestuitbraak omschrijven.

Leerdoel 7: ik kan beredeneren welke omstandigheden van invloed waren op het denken en handelen van de bevolking tijdens de pestuitbraak.

Leerdoel 8: ik kan uitleggen welke verklaringen de bevolking had voor de pestuitbraak.

Wat weet je al
van de Zwarte Dood?

Waarom behandelen
we dit onderwerp?

Wist je dat? 

De pest van 1346-1352 is de grootste (en dodelijkste) pandemie geweest in de wereldgeschiedenis!

Introductieopdracht

Wat?

Maak de introductieopdracht op pagina 4.

Hoe?

Alleen.

Tijd?

3 minuten.

Klaar?

Wacht in stilte tot de rest klaar is.

Resultaat

-

Historisch overzicht

1346-1352

De pestpandemie begint in 1346 bij een stel ratten rond het Issyk Koelmeer (Kirgistan).

Vraag: wat hebben ratten  met de pest te maken?

1346

De pest springt via de Zijderoute over naar de islamitische Turkse Tataren, een volk in Centraal-Azië. In een oorlog op de Krim komen ze tegenover Italiaanse christenen te staan.

1346

1347

Italiaanse handelaren vluchten uit de Krim en komen in 1347 in Genua (Italië) aan.

Waargebeurd of lariekoek? 

De Turkse Tataren zouden tijdens de belegering van de stad Kaffa besmette lijken over de stadsmuren hebben gegooid.

Door handelsroutes vanuit Italië bereikt de pest in 1348 Barcelona, en iets later het pelgrimscentrum Santiago de Compostella (Spanje). Vanaf nu gaat het snel!

Vraag: wat is een pelgrim?

1348

1348

Enkele weken later wordt Parijs bereikt. Wéér iets later Engeland!

Ook de Nederlanden blijven niet bespaard! In juni 1349 vallen de eerste pestdoden in de zuidelijke Nederlanden.

juni 1349

1351

De pest komt in Europa als laatste in Rusland aan.

Wist je dat? 

In de 14e eeuw bestond er nog niet één Nederland. Nederland bestond uit de 'Lage Landen'; losse gebieden die werden bestuurd door hertogen!

Afloop

Rond 1352 verdwijnt de pest langzaam uit Europa.

Historici noemen verschillende cijfers als het om het aantal doden gaat. Sommigen zeggen dat 50 a 60% procent van de bevolking van Europa zou zijn overleden als gevolg van de pest.

Naar schatting zouden er wereldwijd zo'n 75 tot 100 miljoen doden zijn gevallen!

1352

Onderdeel A

Wat?

Maak onderdeel A op pagina 6.

Hoe?

Alleen.

Tijd?

20 minuten.

Klaar?

Ga alvast aan de slag met onderdeel B of C.

Resultaat

Klassikale nabespreking in de volgende les.

Huiswerk

Onderdeel A.

Wat heb je
deze les geleerd?

De Zwarte Dood in Europa

1346-1352

Les 2

Wat heb je
in de vorige les geleerd?

Nabespreking onderdeel A

Onderdeel B of C

Wat?

Maak een keuze tussen onderdeel B of C. De één maak je nu in de les, de ander thuis.

Hoe?

Alleen.

Tijd?

30 minuten.

Klaar?

Ga alvast aan de slag met het andere onderdeel.

Resultaat

-

Huiswerk

Onderdeel B of C, afhankelijk van je keuze.

Wat heb je
deze les geleerd?

De Zwarte Dood in Europa

1346-1352

Les 3

Wat heb je
in de vorige les geleerd?

Nakijken onderdeel B en C

Je krijgt zo de antwoordmodellen van onderdeel B en C van je docent.

Je kijkt je eigen antwoorden na. Check hoeveel vragen je goed en hoeveel vragen je fout hebt.

Heb je meer dan de helft fout? Roep de docent.

Eindopdracht

Wat?

Lees "Wat ga je doen?" op pagina 17 in het programmaboekje.

Hoe?

Groepjes van maximaal 4 personen.

Hulp?

De docent.

Tijd?

Ongeveer 30 minuten voorbereidingstijd.

Tip: schrijf de verdeling en rollen op een leeg blaadje. Schrijf ook je tekst op (en die van de voice-over). Je mag een klein spiekbriefje erbij houden tijdens de uitvoering. Als je je wilt verkleden mag dat natuurlijk ook...

Eindopdracht

In de volgende les worden de toneelstukjes opgevoerd. Ben je nog niet klaar met je voorbereiding? Doe dit buiten de les om. In de volgende les krijg je daar geen tijd meer voor.

Wat heb je
deze les geleerd?

De Zwarte Dood in Europa

1346-1352

Les 4

Eindopdracht

Wat?

De groepjes voeren elk hun toneelstuk op.

Tijd?

De groepjes krijgen elk maximaal 5 minuten om hun toneelstuk op te voeren.

Je mag een klein spiekbriefje erbij houden tijdens de uitvoering.

Eindopdracht

Wat heb je in
deze lessenreeks geleerd?