4.2 Oorlog in Nederland en buiten Europa

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Blz. 138

4.2 Oorlog in Nederland en buiten Europa

Blz. 138

Hoe werd Nederland bestuurd tijdens de bezetting? (1/2)

Met de capitulatie van Nederland op 15 mei begon de Duitse bezetting.

Wat veranderde er in het bestuur?

• de rechtsstaat en de democratie werden
    afgeschaft;
• koningin Wilhelmina en de ministers
    vluchtten naar Londen;
• de nazi Seyss-Inquart werd de hoogste
    bestuurder van Nederland.

Blz. 138

Seyss-Inquart (rechts voor) en NSB-leider Mussert (in het zwart) op het binnenhof (1941)

Hoe werd Nederland bestuurd tijdens de bezetting? (2/2)

Wat merkten mensen van de bezetting?

• eerst weinig, het gewone leven leek terug
    te keren en het ging beter met de
    economie;
• er was onderdrukking, de nazi’s bepaalden
    wat kranten mochten schrijven;
• kranten werden gebruikt voor nazi
    propaganda.

Hoe noem je het controleren van publicaties?

• censuur

Blz. 138

Duitse soldaten in Amsterdam (15 mei 1940)

Hoe leefden mensen in bezet Nederland (1/2)

De Duitsers gebruikten steeds meer geweld om mensen bang te maken.

Hoe noem je dat geweld?

• terreur

Op welke drie manieren reageerden
  mensen in Nederland?

• een kleine groep werkte samen met de Duitsers
    (collaboratie);
• de grootste groep gehoorzaamde aan de Duitsers;
• een kleine groep kwam in verzet tegen de Duitsers.

Blz. 139

Duitse soldaten in Amsterdam (15 mei 1940)

Hoe leefden mensen in bezet Nederland (2/2)

Mensen die samenwerkten met de Duitsers waren vaak aangesloten bij de NSB.

Wat deden NSB’ers? Bijvoorbeeld:

• bunkers bouwen;
• onderduikers opsporen;
• razzia's organiseren om mannen op te pakken die in
    Duitsland moesten werken.

Wat deden mensen die in het verzet zaten? Bijvoorbeeld:

• onderduikers helpen;
• illegale kranten maken;
• aanslagen plegen op Duitsers.

Blz. 139

De meeste Nederlanders …........................................................................................
tijdens de Tweede Wereldoorlog.

1. passen zich aan
2. werken mee met de bezetter
3. gaan in verzet

De Duitsers gedragen zich over het algemeen

                      . Ze zagen de Nederlanders als

                       broedervolk dat later opgenomen zou worden in het                       rijk. Maar liefst 25.000 Nederlanders gaan vrijwillig bij de                                  , de hoogste opkomt van alle bezette landen. 

Germaans

Joodse

gewelddadig

SS

vreedzame

Duitse

Welke instantie(s) werkte(n) mee aan het transport
van de Joden?

1. gemeentehuizen en spoorwegen
2. spoorwegen en politie
3. gemeentehuizen en politie
4. gemeentehuizen, spoorwegen en politie

Hoeveel Joodse Nederlanders zijn tijdens de Tweede Wereldoorlog vernietigd?

1. 20.000 (75% van alle Joden in Nederland)
2. 50.000 (50% van alle Joden in Nederland)
3. 75.000 (100% van alle Joden in Nederland)
4. 100.000 (75 van alle Joden in Nederland)

Waarom kwamen vanaf 1943 veel mensen in opstand tegen de Duitsers?

1. Joden werden gediscrimineerd
2. Er werd veel geweld gebruikt
3. Er was veel honger in Nederland
4. Het plan om Nederlandse arbeiders in Duitsland te laten werken

Hoeveel mensen stierven tijdens de Hongerwinter aan honger en kou?

1. 2.000
2. 20.000
3. 200.000

Stel dat Nederland vandaag de dag weer betrokken
raakt in een oorlog en er bevolkingsgroepen worden
getransporteerd. Denk je dat burgers nu anders
zouden reageren dan vroeger? Waarom wel/niet?

Werktijd

• Herhaling opdracht 1 (blz. 144)
• Leren 4.1

• Lees de leerstof op blz. 138-139

• Maak opdracht 2 t/m 5 + opdracht 1 van de
    verdieping (blz. 145) 

Blz. 138

4.2 Oorlog in Nederland en buiten Europa

Bespreken: Wat gebeurt hier? Voor wie moesten deze mensen buigen? Waarom werd Azië betrokken in de oorlog?

Foto: In het jappenkamp moesten de mensen elke ochtend uren buigen voor de Japanse bezetters.

Wat veranderde er in het Nederlandse bestuur vanaf 15 mei 1940?

Welke houding namen Nederlanders aan tegenover de bezetter? Noem er 3.

Op welke manier werd Azië betrokken in de oorlog?

Japan sloot zich aan bij Duitsland en Italië. Waarom bezetten Japanners grote delen van Azië en Europese kolonies?

• Ze wilden een groot rijk.
  

Wie moesten als dwangarbeiders voor de Japanners werken?

• Europese en Aziatische mannen
  

Waar sloten de Japanners veel Europese mensen op?

• in jappenkampen

In 1941 viel de Japanse luchtmacht de Amerikaanse vloot in Pearl Harbor aan. Wat was het gevolg?

• De VS gingen meedoen met de geallieerden.
  

Blz. 140

Hoe werden Afrika en Amerika betrokken in de oorlog?

Wie vochten in Noord-Afrika mee tegen de Duitsers en Italianen?

• Amerikanen en Britten. Aan de kant van de Britten vochten
    ook soldaten mee uit Britse kolonies, zoals India.
  

Werd in Amerika gevochten?

• Nee, de Amerikaanse industrie produceerde tanks en
    vliegtuigen.
  

Wat deden landen in Amerika die toen nog kolonie van Nederland waren?

• Suriname en Curaçao leverden aluminium en brandstof
    voor de vliegtuigen.
  

Blz. 141

Hoe werd de Tweede Wereldoorlog beëindigd?

Wanneer bevrijdden de geallieerde legers Zuid-Nederland?

• september 1944
  

Daarna werd het erg koud. Vooral in het westen leden veel mensen honger. Hoe noem je die periode?

• hongerwinter
  

Wanneer gaf in Noord-Nederland het Duitse leger zich over?

• mei 1945
  

Wanneer eindigde de Tweede Wereldoorlog wereldwijd?

• Op 15 augustus 1945, nadat Amerikanen een atoombom op
    Japan gegooid hadden.
  

Blz. 142

Werktijd

• Opdrachten nakijken + verbeteren
• Maak de herhaling 4.1 en 4.2

• Lees de leerstof op blz. 140-141-142

• Maak opdracht 6 t/m 10

Kijk nog eens terug naar de teksten in paragraaf 4.1 en 4.2. Wat vind jij de belangrijkste gebeurtenis of het belangrijkste onderdeel van de Tweede Wereldoorlog? Leg je antwoord uit.