5.2 Het Midden-Oosten

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Het Midden-Oosten

paragraaf 5.2

Leerdoelen

1. Je kunt uitleggen waarom de staat Israël is gesticht en welke gevolgen dat had.
   
2. Je kunt uitleggen hoe het Midden-Oosten zich na 1945 heeft ontwikkeld.
   
3. Je kunt uitleggen waarom de opkomst van de politieke islam heeft geleid tot internationale spanningen. 

5.2

Mandaatgebieden: Land of gebied dat op verzoek van de wereldgemeenschap door een ander land wordt bestuurd

Arabische volken wilden een eigen staat

Zionisme: het streven van Joden naar een eigen staat, het liefst in Palestina, om te ontkomen aan het antisemitisme in Europa.

5.2

Balfourverklaring: de Britse belofte uit 1917 dat de Joden in Palestina een eigen staat zouden krijgen*

5.2

Britten vertrokken uit Palestina

Palestina zou worden verdeeld en Jeruzalem internationaal bestuurd

1948 staat Israël

Na WO1 hadden Engeland en Frankrijk veel gebieden in het Midden-Oosten overgenomen (Verdrag van Versailles)

= mandaatgebieden

Een van deze gebieden was Palestina. 

Historische context

• Veel joden vluchtten na WO1 naar Palestina, vanwege het opkomend   nationaalsocialisme.
  
• De joden wilden hier hun eigen staat stichtten, omdat hun verre   voorouders hier ook hadden gewoond.
  
• = zionisme: het streven naar een onafhankelijke joodse staat
• Engeland steunde dit.

Na WO2

• Een groot deel van de joden die WO2 hadden overleefd, trokken na 1945 naar Palestina.
  
• De VN stelde voor om Palestina te verdelen in een Joodse en een Arabische staat: Israël en Palestina. 

Escalatie

• De Arabische Palestijnen wilden dit niet en probeerden de joodse bevolking te verjagen. 
• De joodse bevolking sloeg hard terug.  Zij vielen Palestijnse dorpen aan en vermoordden veel Palestijnen  .
• Engeland beslaat het gebied te verlaten en de joodse bevolking roept de staat Israël uit

Gevolgen stichting Israël

1. De Palestijnen worden verdreven uit het gebied
2. Er ontstaat vijandigheid russen Israël en de Arabische wereld (en hiermee tussen joden en moslims)
3. In 1967 ontstaan oorlogen tussen verschillende Arabische landen en Israël

Opdracht: standplaatsgebondenheid

In duo's of alleen: Leg uit dat het historische begrip standplaatsgebondenheid (=jouw denkwijze wordt bepaald door de de tijd en plaats waarin jij leeft) toepasselijk is op het conflict met Israël en Palestina. 

 Schrijf circa 200 woorden.

15 minuten!

Standplaatsgebondenheid? --> vaardigheden historisch denken V4.3

Leg uit dat het historische begrip standplaatsgebondenheid toepasselijk is op het conflict met Israël en Palestina. Vat in 1-2 zinnen samen wat je net hebt uitgewerkt

Het Midden-Oosten

paragraaf 5.2

Leerdoelen

1. Je kunt uitleggen waarom de staat Israël is gesticht en welke gevolgen dat had.
   
2. Je kunt uitleggen hoe het Midden-Oosten zich na 1945 heeft ontwikkeld.
   
3. Je kunt uitleggen waarom de opkomst van de politieke islam heeft geleid tot internationale spanningen. 

Onrust in het Midden-Oosten

In andere landen in het Midden-Oosten is ook veel onrust. Dit komt door:

1. De grote aanwezigheid van olie en daarmee de invloed van de VS/SU
2. Het gebrek aan democratieën 
3. Westerse ideeën zijn vaak in strijd met religie

→ politieke islam ontwikkelt zich als een vorm van nationalisme

Gevolgen

Door het ontbreken van democratieën gebeurt het volgende:

1. Sommige aanhangers van de politieke islam radicaliseert: opkomst terrorisme
2. Arabische Lente (2011): opstanden voor meer politieke inspraak
   (grotendeels mislukt)

Suezcrisis

• Korte oorlog tussen Egypte en een bondgenootschap van Engeland, Frankrijk en Israël.
• Egypte wil dat het Suezkanaal van Egypte wordt (nationalisatie)
• De Britten willen dit niet: het is hun kanaal!

Suezcrisis

Voor Israël speelt ook mee dat er grensconflicten zijn met Egypte.

De Verenigde Naties (VN) grijpen in: Engeland moet het Suezkanaal weer teruggeven. Enorm nederlaag voor de Britten

Zesdaagse Oorlog

Oorlog in 1967 tussen Israël en de buurlanden Egypte, Syrië, Libanon en Jordanië.
--> Oorzaak: in 1967 blokkeert Egypte de Israëlische havenstad Eilat

Zesdaagse Oorlog

Israël vreest een aanval van drie kanten door Egypte, Jordanië en Syrië.

Israël besluit niet af te wachten en valt zelf aan

Zesdaagse Oorlog

Het sterke Israëlische leger verplettert in 6 dagen Egypte, Jordanië en Syrië
Israël bezet grote stukken land: Sinaï en Gazastrook (van Egypte), Westelijke Jordaanoever en Oost-Jeruzalem (van Jordanië) en de Golan (van Syrië)

Videofragment: Munich

2005, Steven Spielberg

De VN grijpt in

• Door de Koude Oorlog is er een dreiging voor een oorlog met atoomwapens groot.

• De Olieboycot van 1973:
  Arabische olielanden steunden Egypte en Syrië door veel minder aardolie uit te voeren naar westerse landen.
  Landen die Israël ondersteunden, zoals de VS en Nederland, kregen helemaal geen aardolie meer

Autoloze zondagen

1973

Door de olieboycot stegen de olieprijzen in Europa enorm. 

Met autoloze zondagen wilde de regering op olie (benzine) besparen.

Verandering in denken van Westerse landen

• Met aardolie hebben Arabische landen een machtig wapen in handen: de economie in Westerse landen heeft door de olieboycot een gevoelige tik gehad

• Westerse landen worden kritischer richting Israël, vooral als het gaat om de behandeling van de Palestijnen en de Israëlische onwil bij vredesonderhandelingen.

5.2

Onrustig in Midden-Oosten

• VS en SU willen hier macht om olievoorraden*
• Nauwelijks parlementaire democratie*

Wat werkt er?

5.2

Vanaf jaren '70 versterking islam als oplossing voor problemen*

Vroom gedragen en kleden*

Politieke islam*

5.2

In de 21e eeuw had het ontbreken van parlementaire democratieën in het Midden-Oosten twee gevolgen*

• Terrorisme*
• Arabische lente-> terug naar dictators en oorlogen*