Poëzie (soorten rijm in songteksten)

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 1

Rijm in songteksten

Waar denk jij aan
bij poëzie?

Lesdoelen

Aan het einde van deze les:

Ken je het verschil tussen gepaard, gekruist en omarmend rijm;

Kun je uit Nederlandstalige liedjes deze rijmsoorten halen.

Gepaard rijm

Sint zat te denken (a)

Wat hij jou zou schenken. (a)

Ben jij dit jaar wel lief geweest? (b)

En was je gedrag één groot feest. (b)

‘Denken’ en ‘schenken’ rijmen op elkaar door middel van volledige rijm (volrijm). Ditzelfde geldt voor ‘geweest’ en ‘feest.

Als twee regels direct na elkaar rijmen dan noem je dit gepaard rijm; ze vormen een paartje.

Gekruist rijm

De docent schreeuwde keihard (a)

De leerlingen schrokken (b)

En vonden het heel apart (a)

Dat de beste man wilde knokken (b)

Rijm hoeft dus niet direct onder elkaar te zijn. Als er een regel wordt overgeslagen en dan wel rijm volgt, is het gekruist rijm.

Omarmend rijm

Vorige week was de open dag (a)

Het HVC werd goed verkocht (b)

Veel achtstegroepers hebben de school bezocht (b)

Ze verlieten het gebouw met een lach (a)

Bij omarmend rijm houden twee regels die rijmen twee (of meer) andere zinnen, die weer op elkaar rijmen, in hun 'greep'.

Songteksten

Je zou de schrijver van een liedje ook een dichter kunnen noemen. Waarom?

• Ze zoeken, net als dichters, vaak naar mooie woorden/ omschrijvingen;
• Gebruiken vaak rijm;
• Ook rijmen zij binnen dezelfde regel.

Aan de slag!

Opdracht (15 min, individueel):

Je krijgt vier Nederlandstalige songteksten uitgedeeld.

• Markeer met een marker of ander kleurtje in iedere songtekst de woorden die op elkaar rijmen.
• Heb je te maken met gepaard, gekruist of omarmend rijm? Of gewoon met losse regels die rijmen? Schrijf dit er achter.

Een goed voorbeeld

Op een terras ergens in Frankrijk in de zon

Zit een man die het tot gisteren nooit won

Maar zijn auto vloog hier vlakbij uit de bocht

Zonder hem, zonder Herman

Want die had hem net verkocht

Acda en De Munnik - Het regent zonnestralen

Bespreken songteksten

Wat valt er op aan de rijm in de songteksten?

• Komen alle soorten rijm voor?
• Welke wel, welke niet?

Opdracht in duo's

Zoek samen op internet naar een Nederlandstalig liedje dat jullie aanspreekt:

• Knip en plak de songtekst in een leeg Worddocument;
• Onderstreep de woorden die op elkaar rijmen;
• Schrijf er achter of je te maken hebt met gepaard, gekruist, omarmend rijm of alleen maar losse regels die rijmen.
• Vergeet niet de titel en artiest boven de songtekst te plaatsen.
• Snel klaar? Zoek nog een songtekst en doe hetzelfde!

Jullie liedjes...

Wie sluit zijn/ haar laptop aan?

• Neem plaats op de stoel van de docent;
• Speel het liedje af via Spotify of een andere player.
• Laat de songtekst zien waarin jullie de rijmende woorden hebben onderstreept.