Voortplanting van planten

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Voortplanting van planten

Wat weet je nog over de voortplanting van planten?

Waarvoor heeft een plant bloemen?

De voortplantingscellen zitten in de bloemen:

- Zaadcellen noemen we de stuifmeelkorrels.

 - Eicellen zijn bij planten ook eicellen.

In de bloemen vindt de bevruchting plaats.

Daaruit ontstaan de nakomelingen = zaadjes (waaruit een plantje kan groeien).

De bloem

Meeldraad

- helmdraad

- helmknop met stuifmeelkorrels

Stamper

- stempel

- stijl

- vruchtbeginsel met zaadbeginsels waarin eicellen zitten

Waaraan kun je een windbloem of insectenbloem herkennen?

Insectenbloemen

Insect verzamelt nectar.

Stuifmeel plakt aan insect, en plakt aan de stempel bij dezelfde/ andere bloem.

Windbloemen

De wind neemt het stuifmeel mee.

Komt op de stempels van andere bloemen.

Wat is het verschil tussen bestuiving en bevruchting?

Bestuiven en bevruchten

Bestuiven = stuifmeel komt (door insect of wind) op de stempel 

De stuifmeelkorrel vormt een buis door de stijl naar beneden, richting de vruchtbeginsels (met daarin de eicellen).

Bevruchten = kern van stuifmeelkorrel en eicel smelten samen - bevruchte eicel

Hoe ontstaan zaden en vruchten?

Na de bevruchting begint alles te groeien:

1. het vruchtbeginsel van de stamper groeit uit tot een vrucht

2. binnenin het vruchtbeginsel groeien alle zaadbeginsels waarbij de eicel is bevrucht uit tot een zaadje

Zaden

- Kiem (mini blaadje en mini worteltje)

- Zaadlobben met reservevoedsel

Stop je een zaadje in de grond, dan wordt de kiem een nieuw plantje (gebruikt eerst het reservevoedsel uit de zaadlobben)

Uit vruchtbeginsels ontstaan vruchten

Na de bevruchting:

1. Bloemen verschrompelen

2. Zaadbeginsels wordt zaad

3. Vruchtbeginsel wordt vrucht

In de bloem:

Zaadbeginsels worden zaden

Na de bevruchting gaan de zaadbeginsels en het vruchtbeginsel groeien. De zaadbeginsels ontwikkelen zich tot zaden met in elk zaad een bevruchte eicel. 

Als een eicel in een zaadbeginsel niet bevrucht is, verschrompelt dat zaadbeginsel.

De zaden van peulvruchten noem je bonen.

1. Verschrompeld zaadbeginsel: Dit zaadbeginsel is niet bevrucht.

2. Een minder goed ontwikkelt zaad (het kleinere boontje)

1

Restant bloemkelk met bloemsteel

2

Restant van de stijl

3

Op welke manieren kunnen zaden zich verspreiden?

Verspreiding van de zaden (in de vruchten)

De zaadjes (in de vruchten) moeten verspreid worden zodat ze op een geschikte plek kunnen ontkiemen.

1. verspreiding door dieren

- vruchten eten en zaadjes poepen

- vruchten met weerhaakjes die in vacht kleven

2. verspreiding door plant zelf

3. verspreiding door de wind

Voortplanting bij planten

Geslachtelijke voortplanting - er is bevruchting en er ontstaan zaden.

Ongeslachtelijke voortplanting - een stukje volwassen plant groeit uit tot een nieuwe plant.

Ongeslachtelijke voortplanting

1.  Stek - stukje van de plant afsnijden. 
2.  Deling
3. Uitlopers - stengels boven de grond, bv. aardbeien.
4. Bol - ondergronds stuk  stengel, met rokken, tussen de rokken groeien klisters, die groeien uit tot nieuwe bollen. 
5. Knol - ondergrondse uitlopers van stengels, bv. aardappel.
6. Wortelstok - uit verdikkingen op wortelstokken groeien nieuwe plantjes.

Voorbeelden ongeslachtelijke voortplanting

Planten 

vermeerderen: stekken

Planten ongeslachtelijk vermeerderen gaat snel.

Er is maar één ouderplant. De nakomelingen zijn dus precies hetzelfde.

Planten vermeerderen: veredelen

1. Het kiezen van een plant met de gewenste eigenschappen, die worden gekruist.

2. Uit de zaden worden nieuwe planten gekweekt.

3. De besten worden geselecteerd en gebruikt voor de volgende kruising.

4. De gewenste planten worden ongeslachtelijk vermeerdert.

Levenscyclus van planten

Eenjarige plant: een plant die zijn volledige levenscyclus van kieming, groei, bloei en zaadproductie binnen een jaar (één groeiseizoen) voltooit. 

De plant overwintert als zaad in de grond.

Levenscyclus

Tweejarige planten: zoals het voorbeeld hiernaast. Vormt in het tweede jaar pas zaden! 

Overblijvende of vaste planten

Overblijvende planten (= vaste planten) kunnen meerdere jaren bloeien. 

- Ieder voorjaar lopen ze opnieuw uit, bloeien en vormen zaden. 

- In de zomer slaan ze reservestoffen op in knollen of bollen. 

- Najaar sterven de bovengrondse delen, de ondergrondse delen overleven.

- In het voorjaar kunnen ze weer snel groeien.