4.3 Vruchtbaar worden

• Biologie
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 2

Planning

Nakijken

Uitleg

Plenda (ZW)

Herhalingsvragen

4.3 Vruchtbaar worden

Vanaf de puberteit zorgen hormonen voor de productie van zaadcellen en de rijping van eicellen. Vanaf dat moment ben je vruchtbaar.

Leerdoelen

Je kunt uitleggen hoe zaadcellen en eicellen worden gevormd.

Je kunt de menstruatiecyclus beschrijven.

Vorming 

zaadcellen

Rijping

eicellen

1.

2. 

3. 

Bijbal

Prostaat

Teelbal

Urineblaas

Zaadblaasje

Zwellichaam

eierstok

eileider

baarmoeder

Vagina

Blaas

Eileider

Baarmoeder

Eierstok

Hypofyse

Eierstok

Bijnier

Teelbal

Schildklier

Eilandjes van Langerhans 

Plenda

Bio 4.3 M: 1 - 4, 6 - 10 (havo +9)

Vanaf de puberteit zorgen hormonen ervoor dat jongens zaadcellen en meisjes rijpe eicellen kunnen produceren, waardoor ze vruchtbaar worden.

Bij jongens produceren de teelballen dagelijks miljoenen zaadcellen, die tijdelijk in de bijballen worden opgeslagen en via de zaadleiders met sperma worden vervoerd. Sperma bestaat uit vocht van de zaadblaasjes en prostaat, waardoor de zaadcellen voedingsstoffen krijgen om in het vrouwelijk lichaam langer te overleven.

Bij meisjes rijpt vanaf de puberteit ongeveer één keer per vier weken een eicel in de eierstokken, waarna deze vrijkomt tijdens de eisprong (ovulatie).

Als een eicel niet wordt bevrucht, sterft deze af en wordt het baarmoederslijmvlies afgestoten, wat leidt tot de menstruatie.

De menstruatiecyclus duurt gemiddeld 28 dagen, waarbij de ovulatie meestal rond dag 14 plaatsvindt.

Sommige vrouwen ervaren pijn en klachten tijdens de menstruatie, en een klein percentage heeft last van endometriose, waarbij baarmoederslijmvlies buiten de baarmoeder groeit.

Mannen blijven tot op hoge leeftijd vruchtbaar, terwijl vrouwen in de overgang raken en uiteindelijk stoppen met de productie van eicellen.

Er zijn verschillende menstruatiemiddelen zoals maandverband, tampons, menstruatiecups en menstruatieondergoed, die regelmatig vervangen of schoongemaakt moeten worden. Tijdens de menstruatie is hygiëne belangrijk, en het is goed om de vulvalippen zonder zeep schoon te maken.

Een man kan tot op hoge leeftijd zaadcellen produceren.

1. Juist
2. Onjuist

Een eicel blijft na de ovulatie ongeveer een week leven.

1. Juist
2. Onjuist

Een eicel blijft na de eisprong maar 12 tot 24 uur in leven, tenzij deze bevrucht wordt.

Sperma bestaat voor 50% uit zaadcellen.

1. Juist
2. Onjuist

Slechts ongeveer 1% van sperma bestaat uit zaadcellen, de rest is vocht met voedingsstoffen.

Menstruatie treedt op wanneer een bevruchte eicel zich in de baarmoeder nestelt.

1. Juist
2. Onjuist

Menstruatie gebeurt juist als er géén bevruchting heeft plaatsgevonden, waardoor het baarmoederslijmvlies wordt afgestoten.

Bij een menstruatiecyclus van 28 dagen vindt de ovulatie meestal rond de 14e dag plaats.

1. Juist
2. Onjuist

De baarmoederwand bestaat uit spieren en slijmvlies dat zich opbouwt en afbreekt.

1. Juist
2. Onjuist

Endometriose is een aandoening waarbij een vrouw extra veel bloed verliest tijdens de menstruatie.

1. Juist
2. Onjuist

Bij endometriose groeit baarmoederslijmvlies buiten de baarmoeder, wat pijn kan veroorzaken, maar niet altijd extra bloedverlies.

Tampons en menstruatiecups moeten elke 12 uur vervangen worden.

1. Juist
2. Onjuist

Tampons moeten om de paar uur vervangen worden, menstruatiecups meestal na 4 tot 6 uur.

Jongens beginnen meestal eerder met de puberteit dan meisjes.

1. Juist
2. Onjuist

Meisjes beginnen gemiddeld eerder met de puberteit dan jongens, meestal tussen de 10 en 16 jaar.

Een vrouw kan tijdens de overgang nog steeds zwanger worden.

1. Juist
2. Onjuist

✅ Juist – Tijdens de overgang kan de menstruatie onregelmatig zijn, maar zolang er nog eicellen rijpen, is zwangerschap mogelijk.