12.1 Stroom en spanning

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

12.1 Stroom en spanning

12.1.1 Je kunt uitleggen hoe je de stroomkring door een apparaat opent en sluit.

12.1.2 Je kunt beredeneren in welke richting de stroom door een stroomkring beweegt.

12.1.3 Je kunt uitleggen of een diode de stroom doorlaat of tegenhoudt.

12.1.4 Je kunt uitleggen hoe je een led in een schakeling aansluit.

12.1.5 Je kunt berekeningen uitvoeren met de capaciteit, de stroomsterkte en de tijd.

12.1.6 Je kunt berekeningen uitvoeren met het vermogen, de spanning en de stroomsterkte.

Startopdracht

Bekijk het introductiefilmpje van H12

Leerdoelen 12.1 Stroom en spanning

1. Je kunt uitleggen hoe je de stroomkring door een apparaat opent en sluit.
   
2. Je kunt beredeneren in welke richting de stroom door een stroomkring beweegt.
   
3. Je kunt uitleggen of een diode de stroom doorlaat of tegenhoudt.
   
4. Je kunt uitleggen hoe je een led in een schakeling aansluit.
   
5. Je kunt berekeningen uitvoeren met de capaciteit, de stroomsterkte en de tijd.
   
6. Je kunt berekeningen uitvoeren met het vermogen, de spanning en de stroomsterkte.

Een gesloten stroomkring maken

Gesloten stroomkring:

Stroomkring die helemaal uit geleidende delen bestaat, zodat de stroom erdoor kan rondlopen.

De stroomrichting

Je kunt een accu van een auto vergelijken met een oplaadbare batterij. 

Een accu kan net als een oplaadbare batterij een tijdlang een constante spanning leveren. 

Zo’n vaste, onveranderlijke spanning noem je gelijkspanning.

De stroomrichting

Een accu heeft net als een batterij een pluspool en een minpool. 

De stroom loopt altijd van plus naar min, van de pluspool van de spanningsbron naar de minpool. 

Een diode is een schakelonderdeel dat de stroom maar in één richting doorlaat (afbeelding 3).

De stroomrichting

Diode:

Als je een diode in de doorlaatrichting aansluit, heeft ze een heel kleine weerstand. De stroom kan er bijna ongehinderd doorheen lopen. 

Als je een diode andersom aansluit – in de sperrichting – 

is haar weerstand juist heel groot. 

De diode laat dan geen stroom door.

Een led is een diode die licht uitzendt 

(led = light emitting diode).

Een LED lamp heeft een plus en een min kant.

De Led laat dus de stroom slechts in één richting door

b.Een led in de sperrichting (de led brandt niet).

a. Een led in de doorlaatrichting

(de led brandt).

Doorlaat- en sperrichting

Capaciteit

Op accu’s en batterijen staat vaak de capaciteit aangegeven. 

Met dat gegeven kun je berekenen hoelang een accu 

of batterij energie kan blijven leveren. 

De accu in afbeelding 5 heeft bijvoorbeeld een 

capaciteit van 60 Ah. 

• Dat betekent dat deze accu:
• 60 uur lang energie kan blijven leveren, als de stroomsterkte 1 A is;
  
• 30 uur lang energie kan blijven leveren, als de stroomsterkte 2 A is;
  
• 10 uur lang energie kan blijven leveren, als de stroomsterkte 6 A is;

Capaciteit

capaciteit = stroomsterkte × tijd

Of in symbolen:

C = I x t

In deze formule is:

• C de capaciteit in ampère-uur (Ah);

• I de stroomsterkte in ampère (A);

• t de gebruikstijd van de batterij in uren (h)

Voorbeeldopdracht 1

Een leeslampje kan 20 uur werken op een batterij van 1600 mAh.

Bereken de stroomsterkte door het lampje.

Gegevens:

C = 1600 mAh

t = 20 h

Gevraagd:

I = ? mA

Uitwerking

• C = I  · t
• I= C/t
• I= 1600/20
• I= 80 mA

Elektrisch vermogen

Elektrisch vermogen:

Hoeveelheid elektrische energie die

1 een spanningsbron per seconde levert;

2 een elektrisch apparaat per seconde 

opneemt.

vermogen = spanning × stroomsterkte

In symbolen schrijf je dit als:

• P = U ∙ I
• In deze formule is:
  
• P het elektrisch vermogen van het apparaat in watt (W);
  

• U de spanning over het apparaat in volt (V);
  

• I de stroomsterkte door het apparaat in ampère (A).

Waar wil je nog extra uitleg over?

Welke 3 dingen heb jij deze les geleerd?

Het is duidelijk waar we met het hoofdstuk aan het werk gaan

😒🙁😐🙂😃

Ik begrijp de leerdoelen van deze les?

😒🙁😐🙂😃