VO I Slaap! > voorbereiding en verwerking

• Wereldoriëntatie
• Kunstzinnige oriëntatie
• +1
• Middelbare school
• Voortgezet speciaal onderwijs
• MBO
• Praktijkonderwijs
• Speciaal Onderwijs
• Leerjaar 1-5

Introductie

In Kunsthal KAdE is de thematentoonstelling Slaap! te zien. De tentoonstelling is een kleine verkenning van de slaap, via de verbeelding van kunstenaars en ontwerpers die zich hebben laten inspireren door slaap en dromen, verschrikkingen van de nacht, de biologische klok en behoefte aan een veilige slaapplaats. In deze les maak je kort kennis met het onderwerp van de tentoonstelling en een paar kunstwerken.

Instructies

Deze LessonUp bestaat uit de volgende onderdelen:

• Voorbereidingsles vóór het bezoek aan Slaap!
• Duur: 30 minuten

• Verwerkingsles na het bezoek aan Slaap!
• Duur: 30 - 60 minuten 

Tentoonstelling

Vertel: binnenkort brengen jullie een bezoek aan Kunsthal KAdE. Daar is een tentoonstelling te zien over Slaap!

* Let op: in één uur tijd is het onmogelijk om alle kunstwerken te zien en bespreken tijdens de rondleiding in KAdE. De museumdocenten kiezen er (samen met jullie) een aantal uit om van dichtbij te bekijken en bespreken.

Vertel de tentoonstellingsmaker heeft de tentoonstelling Slaap! zo gemaakt dat jullie straks de vier slaapfasen doorlopen: van inslapen naar lichte slaap, naar diepe slaap, naar droomslaap en (soms) niet kunnen slapen! In de grote zaal van de kunsthal is er een ruimte helemaal ingericht met verschillende soorten slaapplaatsen. 

Bekijk de video. Je ziet hier 'My Bed' van kunstenaar Tracey Emin. Vier dagen lang bracht ze door in haar bed.

Vraag

- Wat voor spullen heeft ze allemaal om zich heen verzameld? 
- Wat zegt dit bed en de spullen eromheen over de persoon die erin geslapen heeft?  

Bespreek deze video is ook te zien in de kunsthal in de tentoonstelling Slaap! in de grote zaal waar het thema: het bed als veilige haven centraal staat. 

- Op welke manier zou het bed van de kunstenaar een veilige plek voor haar geweest zijn? 

Bespreek dit luxe bed lijkt een beetje op de bedden die vroeger stonden in historische paleizen en kastelen. Hoe mooi het er ook van de buitenkant uitziet, dat is niet waar de kunstenaar je over na wil laten denken. Het werk gaat namelijk over slapeloosheid. Wat als je in bed ligt en je alleen maar kan denken. Je gedachten gaan alle kanten op en je kan maar niet slapen.

Vraag
- Maakt het dan nog uit in wat voor bed je ligt als je niet of zelfs nooit niet kan slapen? 
- Zouden jullie in dit bed willen slapen nu je dit weet?

Bekijk dit schilderij van Willem Weismann. Laat de leerlingen opnoemen wat ze allemaal zien: Wat voor spullen kom je tegen in zijn slaapkamer?

Bespreek
- Hoe ziet jouw slaapkamer eruit?
- Wat voor spullen kom je tegen in jouw slaapkamer?

- Wat zegt je slaapkamer over jou?

Tip: klik op de afbeelding om deze groter te maken. 

Bespreek we slapen allemaal, maar waar en hoe we slapen dat is voor iedereen anders. En wat als je geen slaapplek hebt?

Bekijk dit schilderij van kunstenaar Teun Hocks. Laat de leerlingen opnoemen wat ze allemaal zien:

- Wat heeft de man aan voor kleding?
- Wat heeft de man bij zich?

- Waar is deze man? (bekijk de omgeving)

- Wat is de man aan het doen?
- Wie zou deze man kunnen zijn? 
- Waarom zou de man hier zijn?

Tot snel!

Je hebt nu al even kort kennis gemaakt met het thema slaapplaatsen. 

Heb je nog vragen? Neem ze mee dan kan de museumdocent ze misschien beantwoorden tijdens de rondleiding!

Tot snel in Kunsthal KAdE!

Verwerking tentoonstelling Slaap!

'Een slaapplaats voor iedereen'

Let op deze les is voor na het bezoek.

Vertel jullie hebben de tentoonstelling Slaap! bezocht met je klas. In de grote zaal in Kunsthal KAdE stond het thema: het bed centraal. In deze verwerkingsles gaan we het hebben over 'een slaapplaats voor iedereen'. 

Bekijk een deel van de video. De video stopt automatisch op 1:27 minuut. 

Bespreek veel steden maken openbare plekken minder aantrekkelijk voor daklozen om te slapen. Wat hebben jullie voor voorbeelden voorbij zien komen waardoor het moeilijker is voor mensen om buiten te slapen?

Vraag heb je dit ook wel eens gezien in de stad waar jij woont? Denk aan in je wijk, het winkelcentrum, station of park bij jou in de buurt. 

Bekijk de videoclip van de Sheltersuit Foundation.

Bespreek wat voor gevoel geeft de video de leerlingen?

Vertel Sheltersuit ontwerpt en maakt producten die directe bescherming bieden, vaak voor mensen die geen eigen slaapkamer hebben en dakloos zijn. Iedereen verdient een warme en (voor zover dat kan) fijne slaapplek. De Sheltersuits zijn geen vervanging voor het vinden van een huis, maar een hulpmiddel wanneer je geen andere keuze hebt. 

Ontwerp voor de openbare ruimte (buiten) iets dat kan helpen om mensen die niet anders kunnen, toch een fijne, warme of veilige slaapplek te geven. 

1. Maak groepjes 

2. Hoe kan jullie idee mensen helpen? 

3. Teken jullie ideeën op papier!

3. Bouw of maak in het klein je idee (meubels, kledingstukken of iets heel anders) om slapen makkelijker te maken voor mensen die buiten leven.

4. Presenteer jullie plannen aan elkaar.

Opdracht: Een slaapplek is voor iedereen

Dilemma!

Moeten bankjes Den Haag CS weg of juist blijven? De kwestie: acht setjes van twee houten banken met tafel zijn verplaatst van de stationshal naar achter de uitcheck poortjes op station CS. Dit om te voorkomen dat ze worden gebruikt door rondhangende daklozen.

Vertel in de grote zaal in Kunsthal KAdE stond niet alleen 'het bed' centraal als thema, maar ook het bed als veilige plek.

Opdracht in deze les gaan jullie nadenken over hoe je voor mensen die geen huis en daarmee geen slaapkamer, slaapplek of bed hebben iets kunt ontwerpen om ze wel die veilige plek te geven. 

Opdracht ontwerp voor de openbare ruimte (buiten) iets dat kan helpen om mensen die niet anders kunnen, toch een fijne slaapplek te geven. Haal je inspiratie uit de video's die je net hebt gezien en denk aan:
- Kledingstukken
- Meubels voor buiten 

- Iets heel anders!

Laat leerlingen in groepjes werken aan deze opdracht. Je kan de opdracht zo groot maken als je zelf wil. De opdracht kan bestaan uit het maken van schetsen (2D), moodboards (verzamelen van afbeeldingen op internet en tijdschriften) of juist 3D: het echt bouwen van het idee van de leerlingen met materialen als karton, papier, stokjes, textiel.

Laat de leerlingen aan het eind van de les hun ideeën zien aan elkaar. 

Tip de afbeeldingen in deze slide kun je vergroten door erop te klikken.

Extra klik op 'dilemma' en bespreek met de leerlingen een deel uit een artikel dat in 2023 in het AD stond. Wat vinden zij hiervan?