03. Thema 5.2 Chromosomen en genen (1) 17-4

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 2

Thema 5:

Erfelijkheid en evolutie

Basisstof 2: Chromosomen en genen

Maken Thema 1:

Vandaag

Instructie § 5.2

Aan de slag § 5.2

Doelen checken

 Huiswerk

Instructie § 5.2

Aan de slag § 5.2

Doelen checken

 Huiswerk

BK

KGT

Doel: Chromosomen en genen

• Je kunt benoemen dat elk van de ouders 50% van de chromosomen levert.
• Je kunt benoemen dat bij mensen het geslacht wordt bepaald door de geslachtshormonen.

Herhaling VMBO 1

Thema 2 Basisstof 5: Celdeling

Hoe gaat celdeling in z'n werk?

In elke celkern zitten 46 chromosomen

Inleiding

Ieder mens heeft duizenden erfelijke eigenschappen.

De informatie hiervoor is opgeslagen in 46 chromosomen.

Van elk chromosoom heb je er twee.

Chromosomenpaar

Een cel van een mens bevat 46 chromosomen.

Die chromosomen komen voor in paren.

Een mens heeft 23 paren chromosomen in een celkern

(2 x 23 = 46). Dit geldt voor alle lichaamscellen.

De twee chromosomen van een paar zijn aan elkaar gelijk. Ze bevatten ook de informatie voor dezelfde erfelijke eigenschappen.

Geslachtscellen

Eicellen en zaadcellen noem je geslachtscellen. In de kern van een geslachtscel komen de chromosomen niet in paren voor maar enkelvoudig.

Een geslachtscel van een mens bevat geen 46 chromosomen, maar de helft daarvan; 23 dus.

Celdeling

Geslachtscellen ontstaan door een speciale celdeling.

Elke geslachtscel krijgt 1 chromosoom van elk paar chromosomen..

Welke van beide chromosomen in een eicel of een zaadcel terechtkomt, hangt af van het toeval.

Bevruchting

Bij bevruchting versmelt de kern van een eicel met de kern van een zaadcel.

De chromosomen uit de cellen komen dan bij elkaar.

Samen komen ze in de celkern van de bevruchte eicel terecht.

De kern van de zaadcel en de kern van de eicel bevatten beide 23 stuks chromosomen

Na bevruchting zijn er dus weer 46 chromosomen in de celkern; het is weer compleet!! :)

De kern

De kern van de zaadcel bevat 23 chromosomen van de vader. De kern van de eicel bevat 23 chromosomen van de moeder.

De kern van de bevruchte eicel bevat weer 46 chromosomen.

Van elk chromosomenpaar is 1 chromosoom afkomstig van de moeder en 1 van de vader.

Geslachtschromosomen

Bij het 23e chromosomenpaar staat geen nummer, maar XX.

Dit zijn de geslachtschromosomen.

Bij een vrouw zijn de geslachtschromosomen gelijk aan elkaar.

Een vrouw heeft twee

X-chromosomen: XX.

XY

Bij een man zijn de geslachtschromosomen verschillend.

Een man heeft een X- en een 

Y-chromosoom: XY.

Jongen of meisje

Het geslachtschromosoom in een eicel is altijd een X.

Het geslachtschromosoom in een zaadcel kan een X

of een Y zijn.

Bij bevruchting ontstaat dus een chromosomenpaar XX of XY.

De baby wordt dan een meisje (XX) of een jongetje (XY) 

of heel soms intersekse (bijvoorbeeld en meisje met XY-chromosomen).

Doel: Chromosomen en genen

• Je kunt benoemen dat elk van de ouders 50% van de chromosomen levert.
• Je kunt benoemen dat bij mensen het geslacht wordt bepaald door de geslachtshormonen.

Maken Thema 1:

Huiswerk

Maken § 5.2: 1-10

+

Leren 5.1 + 5.2

Maken § 5.2: 1-9

+

Leren 5.1 + 5.2

BK

KGT